Wierzbiec

Artykuł

50°19′43″N 17°28′36″E

- błąd

39 m

WD

50°23'N, 17°27'E, 50°19'40.94"N, 17°28'43.43"E

- błąd

19621 m

Odległość

3 m

Wierzbiec
wieś
Ilustracja
Wjazd do Wierzbca od strony Szybowic
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Prudnik

Wysokość

275–320 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

219[1]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-200[2]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0502760

Położenie na mapie gminy Prudnik
Mapa konturowa gminy Prudnik, po lewej znajduje się punkt z opisem „Wierzbiec”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Wierzbiec”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, blisko lewej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Wierzbiec”
Ziemia50°19′43″N 17°28′36″E/50,328611 17,476667

Wierzbiec (niem. Wackenau, śl. Wiyrbiec) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Prudnik[3], w dolinie rzeki Prudnik. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Prudnik.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 219 osób[4].

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 6 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Obniżenia Prudnickiego, tuż przy granicy gminy Prudnik z gminą Głuchołazy. Należy do Euroregionu Pradziad[5]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[6]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Prudnik. Leży na wysokości 275–320 m n.p.m.

Środowisko naturalne

W Wierzbcu panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +7,8 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Wierzbca wynoszą 621 mm. Dominują wiatry zachodnie[7].

Nazwa

Do 1945 miejscowość nosiła niemiecką nazwę Wackenau. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Florianów[8]. 9 września 1947 r. nadano miejscowości nazwę Wierzbiec[9].

Historia

Wierzbiec na mapie z 1930

Pierwsza historyczna wzmianka o Wierzbcu pochodzi z 1670. Wówczas należał do rodziny Mettichów, którzy również byli właścicielami Łąki Prudnickiej. Następną właścicielką wsi została Helena von Smeskal, która przekazała ją zakonowi bożogrobców w Nysie[10]. Od 1714 Wierzbiec należał do parafii katolickiej w Szybowicach[11].

Wieś była własnością zakonną do 1810, kiedy to doszło do sekularyzacji majątków klasztornych na terytorium ówczesnego Królestwa Pruskiego. Dwa lata później, w 1812, król Fryderyk Wilhelm III Pruski przekazał Wierzbiec marszałkowi Gebhardowi Leberechtowi von Blücher. W listopadzie tego samego roku, Blücher wydzierżawił Trzebinę, Miłowice, Wierzbiec i Włóczno Jerzemu Hübnerowi[12]. Blücher urządzał w okolicy Wierzbca polowania na tutejszą zwierzynę[11]. Swoje posiadłości, wraz z Wierzbcem, sprzedał w 1817 Franzowi Hübnerowi[12].

Pieczęć Wierzbca

W połowie XIX wieku wieś miała ponad 400 mieszkańców. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała drwala z siekierą nad głową po lewej i wysokie drzewo po prawej[13]. W 1863 folwark i dwór w Wierzbcu przejął Cornelius Hübner[11]. We wsi rozpowszechnione było wyplatanie powrozów i drucianych lin[14]. Wpływ na dynamiczny rozwój Wierzbca miało wybudowanie w 1871 bitej drogi z Prudnika do Głuchołaz[11] (obecnie biegnie wzdłuż drogi krajowej nr 40[14]), a także bliskie położenie linii kolejowej z Nysy do Prudnika i dalej do Koźla, oddanej do użytku w 1876[11]. W tutejszym majątku pracowało wielu robotników mówiących w języku polskim oraz przybyłych z dawnych ziem polskich w zaborze rosyjskim. Rugi pruskie zmusiły Polaków do wyjechania ze wsi, ponieważ jak nieoficjalnie głoszono „istniała obawa, że może stać się polska”. W tym samym okresie w Wierzbcu zaczęła funkcjonować jednooddziałowa szkoła katolicka, do której uczęszczało ponad 60 dzieci. W 1890 wieś zamieszkiwało 470 osób, w tym 441 katolików i 29 protestantów[11]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 383 mieszkańców Wierzbca 373 posługiwało się językiem niemieckim, a 10 językiem polskim[15].

W styczniu 1945 przez Wierzbiec przeszły kolumny ewakuowanych więźniów obozów koncentracyjnych. W toku tzw. marszu śmierci wiele osób zmarło lub zostało zamordowanych przez Niemców. W marcu 1945 mieszkańcy wsi zostali zmuszeni do ucieczki przed nacierającą Armią Czerwoną. Ostrzał artyleryjski i trzydniowa bitwa pomiędzy Szybowicami, Charbielinem i Wierzbcem zniszczyły wiele zabudowań Wierzbca[11]. W rejonie Wierzbca zniszczono 12 radzieckich czołgów.

Po wyparciu oddziałów niemieckich wieś została przejęta przez polską administrację. Wieś pozostała niezamieszkana do czerwca 1945. Osiedlono w niej wówczas część polskich repatriantów, m.in. z Kresów Wschodnich[16].

W latach 1945–1950 Wierzbiec należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Moszczanka, a w latach 1954–1972 do gromady Szybowice.

W 1947 w dawnym dworze Corneliusa Hübnera utworzono siedzibę Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej. W 1956 gospodarstwo weszło w skład Stadniny Koni w Mosznej, a od 1963 należało do Stadniny Koni w Prudniku. Od początku lat 70. XX wieku w Wierzbcu funkcjonowała czteroklasowa szkoła podstawowa[16]. W 2010 Wierzbiec przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[17].

Folwark Bombreit

Na wschód od centrum miejscowości, nad rzeką Prudnik, przy drodze do Łąki Prudnickiej[18] (50°19′42″N 17°29′16″E), znajdował się należący do majątku Wierzbiec folwark Bombreit, założony w lub tuż przed 1845[19]. Jako taki wymieniony został w 1910 w księdze adresowej śląskich właścicieli ziemskich[20]. W początku XX wieku Bombreit było zamieszkiwane przez 8 osób[21]. Znajdowało się tam gospodarstwo[22]. Obecnie miejscowość jest niezamieszkana[23].

Liczba mieszkańców wsi


Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[27]:

  • park, z poł. XIX w.
  • ogrodzenie kamienne parku.

Gospodarka

W Wierzbcu funkcjonuje gospodarstwo rolne stanowiące część Stadniny Koni Prudnik sp. z o.o.[28] Jest ono największym zakładem pracy we wsi, pracuje w nim większość jej mieszkańców. Wybudowano tu nowoczesne obory, w których prowadzona jest hodowla ponad 400 krów polskich ras. W Wierzbcu produkuje się najwięcej mleka w całym powiecie prudnickim. Indywidualni rolnicy uprawiają głównie pszenicę, owies, jęczmień, buraki cukrowe i rzepak[29].

Wierzbiec posiada jednostkę Ochotniczej Straży Pożarnej, zrzeszoną w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Prudniku[30].

Transport

Przez Wierzbiec przebiega droga krajowa

Kultura

We wsi znajduje się Wiejski Dom Kultury, który wchodzi w skład Prudnickiego Ośrodka Kultury[31] i Świetlica Wiejska[32]. WDK zajmuje się organizacją wiejskich imprez okolicznościowych (dożynki, festyny itp.). Organizowane są też zabawy taneczne. Działa przy nim koło gospodyń wiejskich[29].

Religia

Katolicy z Wierzbca należą do parafii św. Michała Archanioła w Szybowicach (dekanat Prudnik)[33]. W Wierzbcu znajdują się cztery krzyże przydrożne i trzy kapliczki: dwie przy drodze głównej z Głuchołaz do Prudnika i trzecia w głębi wsi. Są to kapliczki w formie postumentu z wnęką, w której znajdują się figurki sakralne[29].

Przypisy

  1. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1451 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. a b c d e Wieś Wierzbiec w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-03-22] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  5. Mapa interaktywna, emapy.com [dostęp 2020-02-25].
  6. Bank Danych o Lasach – Mapa, bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  7. Klimat: Wierzbiec: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu - Climate-Data.org, pl.climate-data.org [dostęp 2020-03-22].
  8. P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 18.
  9. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 września 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 124, poz. 778).
  10. Franciszek Dendewicz, Tygodnik Prudnicki – Wieś bożogrobców, www.tygodnikprudnicki.pl, 24 września 2008 [dostęp 2019-07-29].
  11. a b c d e f g Kasza 2020 ↓, s. 940.
  12. a b Franciszek Dendewicz, Gebhard Leberecht von Blücher, [w:] Lidia Procner, Sławne postacie pogranicza polsko-czeskiego Euroregionu Pradziad – wspólne dziedzictwo historyczne, Czesław Kowalczyk, Nysa: Powiat nyski, 2007, s. 23, ISBN 978-83-60431-09-2.
  13. 1048 Wackenau (Wierzbiec) III, Pieczęcie gminne na Śląsku, 19 sierpnia 2021 [dostęp 2022-06-12] (pol.).
  14. a b Sołectwa – Urząd Miejski w Prudniku, prudnik.pl [dostęp 2019-03-28].
  15. Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 73.
  16. a b Kasza 2020 ↓, s. 941.
  17. Wierzbiec, Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 10 sierpnia 2020 [dostęp 2022-02-13] (pol.).
  18. https://rcin.org.pl/dlibra/publication/96805/edition/90791.
  19. Amtsblatt des Regierungspräsidenten in Oppeln: 20.01.1846, s. 14.
  20. Adressbuch des Schlesischen Grundbesitzes, s. 20.
  21. Wackenau, Neustadt, Oppeln, Schlesien, Preussen, Meyers Orts- und Verkehrs-Lexikon des Deutschen Reichs [dostęp 2020-07-15].
  22. Bombreit, www.meyersgaz.org [dostęp 2020-07-15].
  23. Andrzej Dereń, Tygodnik Prudnicki – Jak wyludniła się twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, tygodnikprudnicki.pl, 8 stycznia 2014 [dostęp 2020-07-15].
  24. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XII - wynik wyszukiwania - DIR, dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-03-22].
  25. Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de, www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-03-22].
  26. a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt, treemagic.org [dostęp 2020-03-22].
  27. Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 113. [dostęp 2013-01-10].
  28. Kontakt, www.skprudnik.eu [dostęp 2022-02-13].
  29. a b c Kasza 2020 ↓, s. 942.
  30. Związek Ochotniczych Straży Pożarnych, bip.prudnik.pl
  31. Regulamin organizacyjny POKiBP. pok-prudnik.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-23)]..
  32. POK Prudnik - Placówki, www.pok-prudnik.pl [dostęp 2020-03-22].
  33. Parafie według dekanatów, www.diecezja.opole.pl [dostęp 2018-10-05] (pol.).

Bibliografia

  • Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
Prudnik County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Prudnik County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.56 N
  • S: 50.25 N
  • W: 17.43 E
  • E: 18.06 E
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Prudnik (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map gmina Prudnik, Polnad.
5670 Ziegenhals cn 1930 (cropped Wackenau).jpg
Ziegenhals / Głuchołazy (5270 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/)
Wjazd do Wierzbca od strony Szybowic.jpg
Autor: Olekwierzbiec, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wjazd do Wierzbca od strony Szybowic