Wigierska Kolej Wąskotorowa

Wigierska Kolej Wąskotorowa

kolej wąskotorowa
Muzeum Kolei Wąskotorowej w Płocicznie
Państwo	Polska
Lokalizacja	gm. Suwałki, gm. Nowinka
Operator	Wigierska Kolej Wąskotorowa s.c.
Liczba linii	1
Lata funkcjonowania	1916–1989 od 2001
Infrastruktura
Długość sieci	10 km (pierwotnie ok. 50 km)
Rozstaw szyn	600 mm
Liczba stacji	5
Portal Transport

Trasa Wigierskiej Kolei Wąskotorowej Płociczno – Krusznik.

Przystanek Bartny Dół

Lokomotywa WLs40/50 z nietypowym napędem łańcuchowym

Wigierska Kolej Wąskotorowa – wąskotorowa kolejka turystyczna o długości 10 km, biegnąca wzdłuż południowego brzegu jeziora Wigry na Suwalszczyźnie, między miejscowościami Płociczno i Krusznik. Kolejka jest cennym zabytkiem techniki oraz jedną z całorocznych atrakcji turystycznych regionu. Latem przewozy odbywają się w odkrytych wagonikach, poza sezonem letnim w krytych i ogrzewanych^[1].

Historia

Kolej Leśna w Płocicznie 1916-1989

W czasie I wojny światowej w Puszczy Augustowskiej wybudowano leśną kolejkę wąskotorową o szerokości toru 600 mm do transportu drewna z wyrębu. W latach 1923–1926 kolej rozbudowano. Trasa z Płociczna do Zelwy liczyła 36 km (wraz z odgałęzieniami 50 km). Położone obok szlaku jeziora: Wigry, Wierśnie i Zelwa – były doskonałymi magazynami konserwującymi drewno. W 1989 roku wąskotorówka zakończyła przewozy.

Pod koniec działalności kolejki w 1989 powstał półgodzinny reportaż Waldemara Karwata, zatytułowany Zemsta głuszca. Reportaż ukazywał pracę miejscowych robotników zatrudnionych przy kolejce oraz przyrodę Puszczy Augustowskiej^[2][3].

W 1991 roku została wpisana do rejestru zabytków pod numerem A-857 z 7.11.1991 jako jedna z najdłużej pracujących kolejek leśnych w Polsce. Ochroną objęto odcinek od Płociczna do szosy Augustów – Sejny, w tym torowisko z mostami i przepustami, parowozownię, zakłady naprawcze, dyspozytornię^[4].

Wigierska Kolej Wąskotorowa 2000-2003

Przez kilka lat, dawna kolej leśna była nieczynna. W 2000 roku postanowiono znów ją uruchomić, tym razem jako atrakcję turystyczną Wigierskiego Parku Narodowego i Puszczy Augustowskiej. Prace restauracyjne przy zabytku rozpoczęto w sierpniu 2000 roku. W latach 2000–2001 wyremontowano 10-kilometrowy odcinek z Płociczna do Krusznika. Wzdłuż szlaku, w atrakcyjnych miejscach Wigierskiego Parku Narodowego, w Puszczy Augustowskiej, niemal nad samymi brzegami Wigier urządzono przystanki widokowe: Binduga, Powały, Bartny Dół. Oficjalnego otwarcia kolejki dokonano 19 maja 2001 roku. Wąskotorówka szybko stała się dużą atrakcją turystyczną Wigierskiego Parku Narodowego.

Wigierska Kolej Wąskotorowa powstała, aby odbudować i chronić zabytkową kolejkę na całej jej długości. WKW czyni starania w celu uzyskania zgody na prace restauracyjne na odcinku od Krusznika do Tartaczyska nad Czarną Hańczą (kolejnych 14 km).

Trasa^[1]

• Binduga – pierwszy przystanek kolejki. Położony jest nad brzegiem Wigier w miejscu, gdzie dawniej wyciągano z wody spławiane drewno. Z przystanku widać zatokę Wigierki oraz kościół w Gawrych Rudzie.
• Bartny Dół – przystanek drugi z widokiem na jezioro Wigry. Widać stąd największe wyspy jeziorne w Polsce: Ordów i Ostrów. W okolicy od XVI w. do lat 30. XIX w. funkcjonowały barcie.
• Krusznik – Zielona Karczma – ostatni przystanek w stronę wyjazdową. Kolejka po krótkim postoju rusza z powrotem do Płociczna. Nazwa pochodzi od XVIII-wiecznego miejsca postoju na skrzyżowaniu traktów, które było jedynie osłonięte drzewami – prawdziwa karczma nie istniała.
• Powały – przystanek nad jeziorem, położony na rozległej polanie. Niedaleko znajduje się pomost widokowy na wysokim brzegu zbiornika.
• Muzeum Kolei Wąskotorowej w Płocicznie/Płociczno Wąskotorowe – zgromadzono tu pamiątki po kolejce leśnej.

Tabor

W 2012 w skład taboru kolejki wchodziły:

• Lokomotywa spalinowa GLs30 (rok produkcji: 1954)
• Lokomotywa spalinowa WLS40 (rok produkcji: 1966)
• Lokomotywa spalinowa V10C
• 3 wagony kryte
• 4 wagony letnie odkryte
• Wagon gospodarczy
• Pociąg naprawczy
• Drezyna motorowa z silnikiem WFM 125 cm³
• Drezyna motorowa z silnikiem SHL 175 cm³

Przypisy

Bibliografia

• Wigierska Kolej Wąskotorowa. www.augustowska.pl.
• Wigierska Kolej Wąskotorowa. www.wigry.org.pl.
• Elżbieta Perkowska. Szlak kolejki wąskotorowej. „Wigry. Kwartalnik Wigierskiego Parku Narodowego”. 1, 2012. Wigierski Park Narodowy. 
• Wigierska Kolej Wąskotorowa. Urząd Transportu Kolejowego. [dostęp 2013-05-12].
• Wigierska Kolej Wąskotorowa s.c.. Gazeta.pl Białystok. [dostęp 2013-05-12].