Wikiński cmentarz w Bodzi
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | Bodzia |
| Typ cmentarza | etniczno-wyznaniowy |
| Liczba grobów | ponad 50 |
| Data otwarcia | |
| Data likwidacji | XI wiek |
Położenie na mapie gminy Lubanie _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Lubanie") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
Położenie na mapie powiatu włocławskiego  | |
 52°42′19″N 18°53′03″E/52,705278 18,884167 | |
Wikiński cmentarz w Bodzi – późnowikiński, elitarny[1] cmentarz rzędowy z okresu pierwszej monarchii piastowskiej[2], którego okres użytkowania przypada między drugą połową X i pierwszą poł. XI wieku. Cmentarz został odkryty podczas ratunkowych badań archeologicznych w 2007 roku w miejscowości Bodzia na Kujawach w trakcie prac budowlanych na pasie Autostrady A1. Nekropolia składa się z pochówków zorientowanych zwyczajem skandynawskim na osi północ-południe, są to groby komorowe z grodzeniami rozplanowane w czterech rzędach. Wyjątek stanowią dwa obiekty, które usytuowano zwyczajem chrześcijańskim na osi wschód-zachód.
Nekropola podzielona była na kwatery za pomocą konstrukcji drewnianych. W obrębie ogrodzonej kwatery znajdował się jeden, dwa lub trzy pochówki. Jedna trzecia przebadanych grobów miała drewniane skrzynie trumienne z żelaznymi okuciami. Zmarłych układano na wznak z głowami skierowanymi na północ lub wschód.
Cechą charakterystyczną wszystkich pochówków zarówno mężczyzn, kobiet i dzieci było występowanie bardzo bogatego wyposażenia. Większość zmarłych zaopatrzono w monety wkładane do ust oraz noże żelazne układane przy lewej ręce. Kobiety wyposażano w paciorki szklane, gliniane, z karneolu, kryształu górskiego i srebrne, dęte i granulowane, z aplikacjami srebra, foliowanych złotem, z pracowni bizantyjskich i muzułmańskich. Liczne są znaleziska pierścieni, wisiorów, dzwoneczków, kabłączków, amuletów, kaptorgi z wyobrażeniem drapieżnego ptaka, w stylistyce frankijskiej, monety i siekańce, krzyże wycięte z dirhemów i denarów saskich, krzyżyki takie spotykane są w kulturze wareskiej, jako obole zmarłego. Natomiast w grobach męskich znajdowano broń w tym miecze lub chazarski czekan. Niezależnie od płci, w części pochówków znaleziono relikty wiaderek z kutymi obręczami. W jednym z grobów dziecięcych znaleziono brązowy dzwoneczek.
W piętrowym grobie młodego wojownika, miecz złożony na wysokości twarzy, ornamentowany stylem mammen należący do typu Z wg typologii Petersena. Pas do miecza z końcówką zakończoną z jednej strony charakterystycznymi dla Waregów warkoczykami, z drugiej strony dwózub z krzyżykiem Światopełka Przeklętego.
Badania Douglasa Price'a izotopu strontu S84-86 dla reprezentatywnej próbki szczątków kostnych cmentarza w Bodzi wykazały, że nie była to populacja miejscowa i według impulsów podłoża mająca pochodzenie skandynawskie. Również badania genetyczne profesora Wiesława Bogdanowicza badającego koligacje populacji ludzkich, dla określenia pochodzenia linii męskiej, określiły wąski osobisty profil genetyczny młodego wojownika, który w badanym przypadku występuje obecnie we wschodnim Tyrolu. Pod względem Y-DNA należał on do haplogrupy I1, haplotyp ten charakterystyczny był dla obszarów Skandynawii, natomiast profil mtDNA badanego osobnika, występuje obecnie u 40% mieszkańców Europy [3]
Przypisy
- ↑ Zarówno typ grobów, jak i bogate ich wyposażenie wskazuje na wysoki status pochowanych na cmentarzysku osób. Znajdowane w grobach elementy uzbrojenia, wskazują na wysoki status społeczny pochowanych tam mężczyzn, a znalezione waga i srebro na dalekosiężne kontakty handlowe. Bogactwo wyposażenia oraz cechy rytuału pogrzebowego wskazują, iż na cmentarzysku w Bodzi pochowani zostali członkowie świeckiej elity państwa polskiego z czasów Bolesława Chrobrego. Wiele darów grobowych znajduje bliskie analogie wśród wytworów mających wschodnią (głównie Ruś Kijowska), skandynawską, ale również południową (Wielka Morawa) i zachodnią (państwo Franków) proweniencję. w [1] Unikatowe odkrycie z początków państwa polskiego. Kim byli wojownicy z Bodzi?
- ↑ Andrzej Buko. Bodzia. A Late Viking-Age Elite Cemetry in Central Poland. wyd. Brill i Fundacja Nauki Polskiej. 2014]
- ↑ prof. Andrzej Buko, Instytut Archeologii i Etnologii PAN: Elity społeczne państwa pierwszych Piastów? (przykład odkryć na cmentarzysku w Bodzi k. Włocławka). Biuro Upowszechniania i Promocji Nauki PAN, 2013-05-08. [dostęp 2017-11-22].
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Autor:
Mapa gminy Lubanie, Polska
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Włocławek County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 52.80 N
- S: 52.30 N
- W: 18.65 E
- E: 19.44 E