Wiktor Ambarcumian
 Wiktor Ambarcumian | |
| Data i miejsce urodzenia | 18 września 1908 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Rodzaj działalności | astrofizyka |
| prezes AN Armeńskiej SRR | |
| Przynależność | |
| Okres urzędowania | od 1947 |
| Poprzednik | |
| Następca | Fadiej Sarkisian |
| Odznaczenia | |
      | |
.png)
Wiktor Amazaspowicz Ambarcumian (ur. 18 września 1908 w Tyflisie, zm. 12 sierpnia 1996 w Biurakanie w Armenii) – ormiański astronom.
Życiorys
Do roku 1928 studiował w Leningradzkim Uniwersytecie Państwowym, a latem 1932 w Pułkowie napisał doktorat. Następnie do roku 1946 wykładał w Leningradzie astrofizykę; w latach 1934–1943 profesor tej uczelni. Od 1944 profesor uniwersytetu w Erywaniu.
W latach 1941–1943 rozwinął teorię rozpraszania światła w atmosferach planet. W roku 1946 pod jego patronatem zostało otwarte Obserwatorium Biurakańskie. W 1947 odkrył nowy rodzaj młodego układu gwiazd, który nazwał asocjacją gwiazdową. Najważniejszym rezultatem jego badań było stwierdzenie, że proces formowania gwiazd w Galaktyce nadal trwa i że większość gwiazd bierze początek w zmianie systemów grup gwiazd. Później badał zjawiska w atmosferze gwiazd, które zmieniają się pod względem cech fizycznych, takich jak jasność, masa czy gęstość. Zaobserwował, że zmiany te związane są z bezpośrednim wyzwoleniem wewnątrzgwiazdowej energii w zewnętrznych warstwach gwiazd. Badał również niestacjonarne procesy w galaktykach. Ponadto badał sygnały radiowe pochodzące spoza Drogi Mlecznej. Doszedł do wniosku, że reprezentują one subatomowe procesy wybuchu wewnątrz galaktyk, a nie jak dotychczas sądzono niekolidujące układy gwiezdne.
Od 1939 członek Akademii Nauk ZSRR. W latach 1947–1993 był prezesem AN Armeńskiej SRR. Zajmował on również inne posady: w latach 1970–1974 prezesa Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Naukowych (ICSU) i w latach 1961–1964 prezesa Międzynarodowej Unii Astronomicznej.
W połowie lat 50. opracował pionierską ideę, według której zjawiska energetyczne obserwowane w radiogalaktykach nie są wynikiem zderzeń ogromnych galaktyk, ale skutkiem bardzo intensywnych i gwałtownych wybuchów w centrach galaktyk. Zajmował się on także zagadnieniami takimi jak:
- ewolucja gwiazd
- ewolucja galaktyk
- materia międzygwiazdowa
W 1956 roku przyznano mu nagrodę Prix Jules-Janssen.
7 września 1973 Uniwersytet Mikołaja Kopernika przyznał mu tytuł doktora honoris causa[1].
Został odznaczony m.in. dwukrotnie Medalem „Sierp i Młot” Bohatera Pracy Socjalistycznej, czterokrotnie Orderem Lenina, Orderem Rewolucji Październikowej, Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy oraz Orderem „Znak Honoru”. Dwukrotny laureat Nagrody Stalinowskiej (1946, 1950). W niepodległej Armenii został drugim człowiekiem uhonorowanym tytułem Bohatera Armenii (1994).
Jego imieniem nazwano asteroidę (1905) Ambartsumian.
Przypisy
- ↑ Doktorzy honoris causa UMK. umk.pl. [dostęp 2011-02-25].
Bibliografia
- Praca zbiorowa. Encyklopedia Britannica. Ziemia i Wszechświat. Wydawnictwo KURPISZ S.A. Poznań 2006 ISBN 978-83-60563-25-0.
- red. Włodzimierz Zonna: Kopernik – Astronomia – Astronautyka – przewodnik encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 22. (pol.)
Linki zewnętrzne
|
Media użyte na tej stronie
Ribbon bar for the Soviet decoration Order of Lenin. Drawn by Zscout370.
This is the actual Gold Medal of the Royal Astronomical Society that was awarded to Asaph Hall in 1879.
100 dram 1998
Autor: Арутюнян, Арам Суренович, Licencja: CC BY-SA 3.0
Планка Ордена Отечества (вручается Национальным героям Армении)
Medal “Gold Star” of a “Hero of the Soсialist Labor of the Soviet Union”
Stalin Prize Medal