Wiktor Stryjewski

Wiktor Stryjewski
Cacko
Ilustracja
sierżant sierżant
Data i miejsce urodzenia

11 września 1916
Żychowo, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

18 stycznia 1951
Warszawa, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1939–1951

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Kotwica symbol.svg Armia Krajowa
Ruch Oporu Armii Krajowej
Sign (cross) of Narodowe Siły Zbrojne (NSZ) at plaque in Sanok.jpg Narodowe Siły Zbrojne

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa,
kampania wrześniowa,
działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce

Wiktor Stryjewski po aresztowaniu przez MBP 1949

Wiktor Stryjewski ps. „Cacko”, „Wyrwicz”, „Zbyszko” (ur. 11 września 1916 w Żychowie, zm. 18 stycznia 1951 w Warszawie) – żołnierz AK i NSZ, dowódca oddziału bojowego 11. Grupy Operacyjnej NSZ (NZW).

Życiorys

Przed 1939 mieszkał w rodzinnej miejscowości, gdzie prowadził 27-hektarowe gospodarstwo. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 jako żołnierz 32. pp. W czasie okupacji niemieckiej był żołnierzem Armii Krajowej w Obwodzie Sierpc.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej, od wiosny 1945 dowodził Służbą Ochrony Kolei w Sierpcu. W lutym 1946 zabił sowieckiego żołnierza, który gwałcił Polkę. Został za to aresztowany przez UB. Dzięki pomocy współpracującego z podziemiem funkcjonariusza resortu bezpieczeństwa zbiegł z aresztu. Ukrywał się w powiecie Sierpc, gdzie wstąpił do oddziału ROAK Obwodu „Mewa”, dowodzonego przez Leona Ziółkowskiego „Lisa”. Uczestniczył w wielu akcjach zbrojnych przeciw komunistycznemu aparatowi władzy, m.in. likwidując posterunki MO i urzędy gminne w Zawidzu, Strzegowie, Rościszewie, Łęgu, Skrwilnie, Lidzbarku (osobiście dowodził atakiem na posterunek MO), Gralewie. Awansowany do stopnia sierżanta.

Podczas amnestii 1947 wspólnie z por. Franciszkiem Majewskim „Słonym” odmówił wykonania rozkazu ujawnienia się. 12 lipca 1947 uczestniczył w walce z grupą operacyjną resortu bezpieczeństwa pod Okalewem pow. Rypin, w czasie której żołnierze z oddziału „Słonego” rozbili obławę UB, MO i ORMO (poległo wówczas 14 funkcjonariuszy). 11 października 1947 brał udział w starciu we wsi Chudzynek pow. Płock, gdzie osobiście zastrzelił Władysława Rypińskiego „Rypę”, dowódcę PPR-owskiego „szwadronu śmierci” skrytobójczo mordującego członków PSL i byłych żołnierzy AK.

W październiku 1947 wszedł w skład 11. Grupy Operacyjnej NSZ. Objął wówczas dowództwo patrolu bojowego działającego w powiatach Płońsk, Płock i Sierpc. Uczestniczył m.in. w rozbiciu posterunku MO w Gralewie, akcji ekspropriacyjnej w Bieżuniu, w czasie której zabito 6 milicjantów, rozbrojeniu w leśniczówce Nowy Świat, pow. Brodnica, 5 milicjantów z Brodnicy, walce z grupą operacyjną UB i MO w Kamieniu Kotowym, pow. Lipno, w czasie której poległ jego brat Szczepan Stryjewski „Józef”, akcji ekspropriacyjnej w Urzędzie Gminy w Staroźrebach, w czasie której zabito 3 członków PPR.

Aresztowany 8 lutego 1949, po walce z 288-osobową grupą operacyjną KBW, UB i MO we wsi Gałki, pow. Płock. Po trwającym blisko półtora roku niezwykle okrutnym śledztwie został oskarżony m.in. o to, że: „w okresie od lutego 1946 do 8 lutego 1949 należał do nielegalnego związku NSZ mającego na celu przemocą obalenie obecnego ustroju w Polsce i na stanowisku początkowo członka, a ostatnio komendanta grup bojowych NSZ z terenu powiatów: Płock, Sierpc, i Rypin, posługiwał się ps. «Wyrwicz», «Cacko», «Zbyszko» [...] wspólnie z innymi uzbrojony w broń palną dokonywał gwałtownych zamachów na funkcjonariuszy UB, MO, ORMO i KBW oraz członków PPR”. Wyrokiem WSR w Warszawie w składzie: mjr Mieczysław Widaj – przewodniczący, Maksymilian Lewandowski i Antoni Hoffman – ławnicy, w obecności oskarżyciela ppłk. Jerzego Tramera, 3 lipca 1950 skazany został „trzydziestoośmiokrotnie na karę śmierci z pozbawieniem publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz z przepadkiem całego mienia”.

Wyrok wykonano w więzieniu mokotowskim w Warszawie 18 stycznia 1951 o godz. 20:20. Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze „Na Łączce”.

Miał czworo dzieci.

Bibliografia

  • Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny. Tom II. pod red Janusza Kurtyki, Kraków-Warszawa-Wrocław 2004.

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Kotwica symbol.svg
Autor: Liftarn, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kotwica symbol
Sign (cross) of Narodowe Siły Zbrojne (NSZ) at plaque in Sanok.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Znak Narodowych Siły Zbrojnych (NSZ) na tablicy pamiątkowej w Sanoku
Wiktor Stryjewski MBP.jpg
Wiktor Stryjewski (1916-1951) – soldier of Armia Krajowa and anticommunist partisan movement after WW II. Official mug shot after arrest.
PL Epolet sierz 38.svg
Naramiennik sierżanta Wojska Polskiego (1938-39).
Wiktor Stryjewski.jpg
Wiktor Stryjewski (1916-1951) – soldier of Armia Krajowa and anticommunist partisan movement after WW II