Wiktor Tylski

Wiktor Tylski
Data i miejsce urodzenia1799
Żychlin[1]
OjciecJózef[2]
MatkaMarianna[2]
Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari[3]

Wiktor Tylski (ur. 1799[4] w Żychlinie), porucznik – podchorąży 6 Pułku Piechoty Liniowej w Szkole Podchorążych w 1830, członek Sprzysiężenia Wysockiego, oficer powstania listopadowego, ppor. od 9 grudnia 1830[5][a] odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari 8 czerwca 1831[3] po bitwie pod Ostrołęką, 13 czerwca 1831[5] awansowany na porucznika[2].

Życiorys

Syn Józefa i Marianny, najmłodszy z sześciorga rodzeństwa: Jozafata (ur. 1790), Katarzyna (ur. 1791, zm. 1791), Monika (ur. 1794, zm. 1794), Jan (ur. 1792), Piotr (ur. 1797, zm. 1797)[4][6].

29 listopada 1830 w Noc Listopadową odpowiedzialny z drugim podchorążym, nie wymienionym z nazwiska, za podpalenie browaru Weissa na Solcu przy ulicy Czerniakowskiej nr hipoteczny – nr taryfy 3001[7] (w obecnej numeracji nr 189[8] 52°13′29,212″N 21°02′30,595″E/52,224781 21,041832), którego pożar miał być jednym z sygnałów do wybuchu powstania listopadowego[9][10], następnie - według niektórych relacji - wziął udział w ataku na Belweder.

Po upadku powstania listopadowego obciążony przez władze zaborcze o zabójstwo gen. Ignacego Blumera 29 listopada 1830 pod Arsenałem[5]. W rzeczywistości, co ustalono w wyniku śledztwa, gen. Blumer otrzymał trzy rany zadane przez żołnierzy 5 Pułku Piechoty Liniowej: dwie od bagnetów oraz jeden postrzał z karabinu[b] feldfebla Jakuba Grabowskiego[11].

Ciążył na nim wydany zaocznie wyrok przez sąd rosyjski - kara śmierci za udział w powstaniu listopadowym[12].

Przebywał na emigracji, jeden z założycieli Towarzystwa Demokratycznego Polskiego[13].

We Francji przebywał w 1832 w Lunel[14], w 1834 w Gaillac, gdzie podpisał petycję przeciwko Adamowi Czartoryskiemu[15], a w 1837/8 zarejestrowano go na liście emigrantów przebywających w Gaillac[16].

Pożar browaru na Solcu - w kulturze

Artystyczną wizję pożaru browaru na Solcu podpalonego przez pchor. Wiktora Tylskiego przedstawiają obrazy Wojciecha Kossaka Noc listopadowa (1898) i Starcie belwederczyków z kirasjerami rosyjskimi na moście w Łazienkach. W obu obrazach scena potyczki belwederczyków z rosyjskimi kirasjerami jest rozświetlona w tle łuną pożaru - pożaru browaru na Solcu, który miał być sygnałem do wybuchu powstania.

  • Wojciech Kossak, Noc Listopadowa, 1898

  • Wojciech Kossak, Starcie belwederczyków z kirasjerami rosyjskimi na moście w Łazienkach

Literatura

Uwagi

  1. ↑ Po wybuchu powstania listopadowego Szkoła Podchorążych została skasowana, podchorążowie zostali awansowani na stopień podporucznika i wcieleni do macierzystych jednostek
  2. ↑ 5 Pułk Piechoty Liniowej był wyposażony we francuskie karabiny wz. 1777 i rosyjskie, tulskie wz. 1811

Przypisy

  1. ↑ Wiktor Tylski podoficer z 6 Pułku Piechoty Liniowej w szkole podchorążych rodem z Żychlina w obwodzie Gostynińskim za: str. 4 (53) wezwanie przed Najwyższy Sąd Kryminalny - imienna lista winowajców. „Dziennik Urzędowy Województwa Sandomierskiego”. 358, 1 lutego 1835. 
  2. ↑ a b c Wiktor Tylski syn Józefa i Maryanny rodem z Żychlina... za str. 4 (901) lista imienna... osób nie korzystających z udzielonej im amnestii.... „Dziennik Urzędowy Województwa Augustowskiego”. 45, 9 listopada 1833. Suwałki. 
  3. ↑ a b Kawalerowie Orderu Virtuti Militari (pol.). [dostęp 2014-07-22].
  4. ↑ a b baza urodzin dla Żychlina (pol.). W: geneteka.genealodzy.pl [on-line]. [dostęp 2014-07-22].
  5. ↑ a b c Józef Patelski: Wspomnienia wojskowe z lat 1823-1831. Wilno: Stowarzyszenie Nauczycielstwa Polskiego, 1921, s. 190. OCLC 656831092. Cytat: Wiktor Tylski postąpił na podpor, d. 9-go grudnia, na por. 13-go czerwca i w tym miesiącu ozdobiony krzyżem złotym; po upadku powstania obwiniony był przez rząd o zabójstwo gen. Blumera d. 29-go listopada.. (pol.)
  6. ↑ baza zmarłych w Żychlinie (pol.). W: geneteka.genealodzy.pl [on-line]. [dostęp 2014-07-23].
  7. ↑ Stanisław Juliusz Harbut: Noc listopadowa w świetle i cieniach historji [oryginalna pisownia z 1930 r.] i procesu przed Najwyższym Sądem Kryminalnym : w 100-letnią rocznicę. T. 1 wydanie drugie przejrzane i rozszerzone. Książnica Atlas: Warszawa, 1930, s. 111. OCLC 69512482. Cytat: Pchor. Wiktor Tylski zamiast o oznaczonej godzinie 6 wieczorem, podpalił celem dania sygnału, zabudowania browaru Weissa przy ul. Czerniakowskiej Nr 3001 już o godz. 5 min. 30 słomą, zamiast przeznaczonymi przez Wysockiego i por. Stolzmana adjunkta arsenału materjałami palnemi.. (pol.)
  8. ↑ Taryfa posesyj (domów i placów) m. stoł. Warszawy i przedmieścia Pragi. Warszawa: 1920?, s. 47. OCLC 741046496.
  9. ↑ Noc 29 listopada 1830. W: mjr Otton Laskowski: Przewodnik po polach bitew wojny rosyjsko-polskiej 1830 - 1831 r. red.. Wyd. wydanie według oryginału z 1931. Łódź: Archeologia Militaris, 2011, s. 30. ISBN 978-83-932978-0-1. Cytat: ... Do zapalenia browaru miał Wysocki dostarczyć materiałów łatwopalnych, na nieszczęście ich nie otrzymał, wobec czego podchorąży Tylski wziął się do podpalania browaru słomą. ... o godz. 1730 udało się Tylskiemu wzniecić krótkotrwały pożar,.... (pol.)Sprawdź autora:1.
  10. ↑ Maciej Krawczyk. ROZSYPANA UKŁADANKA. „Mówią Wieki”. 11 (622), 2011-11-01. Warszawa: Dom Wydawniczy "Bellona". ISSN 1230-4018. 
  11. ↑ Stanisław Juliusz Harbut: Noc listopadowa w świetle i cieniach historji [oryginalna pisownia z 1930 r.] i procesu przed Najwyższym Sądem Kryminalnym : w 100-letnią rocznicę. T. 1 wydanie drugie przejrzane i rozszerzone. Książnica Atlas: Warszawa, 1930, s. 204. OCLC 69512482. (pol.)
  12. ↑ С.Г. Келина (pl. S.G. Kelina): Смертная казнь за и против (pl. Kara śmierci - za i przeciw). Moskwa: Юридическая литература, 1989, s. 78, seria: Рипол Классик. ISBN 5-7260-0150-8, ISBN 978-5-7260-0150-0. Cytat: 175. унтер-офицер Тыльский, Виктор - за участие в польском восстании 1830 года (pl.: 175. podoficer Tylski, Wiktor - za udział w polskim powstaniu 1830 r.). (ros.)Sprawdź autora:1.
  13. ↑ Manifest Towarzystwa Demokratycznego Polskiego
  14. ↑ Zdanie sprawy z czynności Komitetu Narodowego Polskiego. Paryż: Drukarnia A. Pinard, 1832, s. 205. OCLC 224356047. (pol.)
  15. ↑ Leopold Gucki: Akt z roku 1834 przeciw Adamowi Czartoryskiemu wyobrazicielowi polskiej arystokracji. Poitiers: F.A. Saurin, 1839, s. 18. OCLC 68175182. (pol.)
  16. ↑ Adolphe Tabasz-Krosnowski (comte de.): Almanach historique; ou, Souvenir de l'émigration polonaise. Paryż: Librairie polonaise, 1837-8, s. 403. OCLC 45053319. (fr. • pol.)Sprawdź autora:1.

Media użyte na tej stronie