Wilczyska (województwo małopolskie)

Wilczyska

— wieś —
Zabytkowy kościół parafialny
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	gorlicki
Gmina	Bobowa
Liczba ludności (2013)	1101[1]
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	38-350[2]
Tablice rejestracyjne	KGR
SIMC	0418277
Położenie na mapie gminy Bobowa Wilczyska
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wilczyska
Położenie na mapie województwa małopolskiego Wilczyska
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Wilczyska
49°40′28″N 20°56′42″E/49,674444 20,945000

Wilczyska – wieś w Polsce w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Bobowa. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego.

Położenie

Wilczyska leżą na Pogórzu Ciężkowickim, w dolinie Białej Dunajcowej, pomiędzy Bobową na północy a Grybowem na południu. Zabudowania wsi leżą na wysokości ok. 270–300 m n.p.m. na prawym brzegu rzeki. Przez wieś, wzdłuż doliny Białej, biegnie linia kolejowa Tarnów – Stróże oraz droga nr 981 Zborowice – Krynica-Zdrój^[3].

Części wsi

Historia

Wieś założona zapewne jeszcze w XIII w., wzmiankowana w 1335 roku. Od XIV w. była siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Na przełomie XVI i XVII w. funkcjonowała tu kuźnica. Od końca XIX w. ośrodek ruchu ludowego.

W latach II wojny światowej aktywny ośrodek ruchu oporu, znany jako „partyzancka wieś”. Rankiem 29 sierpnia 1944 roku wieś została otoczona przez oddział 200 hitlerowców i spacyfikowana. Aresztowano wówczas 18 osób, w tym rodziny Wątróbskich i Baranów. 8 z nich po przesłuchaniach przez Gestapo zamordowane za działalność konspiracyjną na wzgórzu Matelanka koło Grybowa, pozostałe wywieziono do obozów zagłady. 27 marca 1945 roku zamordowani na wzgórzu Matelanka zostali ekshumowani pochowani w Wilczyskach gdzie odbył się uroczysty pogrzeb a siedem osób z Wilczysk, z rodzin Wątróbskich i Baranów oraz inspektora Batalionów Chłopskich Alojzego Wiatra. Na cmentarzu parafialnym w Wilczyskach znajduje się zbiorowa mogiła i pomnik ku czci pomordowanych^[6].

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[7]

• zespół kościoła św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Wilczyskach,
  • drewniany kościół pw. św. Stanisława z 1605,
  • dzwonnica z 1 poł. XIX,
  • kaplica grobowa rodziny Majchrowiczów z 1862,
  • cmentarz kościelny,
  • ogrodzenie,
• dwór obronny w osiedlu Jeżów z początków XVI w.,
• kapliczka przydomowa, na działce ew. 634/4 z 1888

• 

  Dwór obronny z XV w. w Jeżowie
• 

  Zespół szkół w Wilczyskach
• 

  Pomnik, grób zbiorowy zamordowanych przez Gestapo w Wilczyskach

Osoby związane z miejscowością

• Kazimierz Wątróbski (1916–1944) – działacz ludowy i członek ruchu oporu z czasów II wojny światowej.
• Adam Rysiewicz ps. „Teodor”, „Skiba” (1918–1944) – członek ruchu oporu, działacz socjalistyczny i niepodległościowy.

Przypisy

Bibliografia

• Kłos Stanisław: Gorlice i okolice. Przewodnik, wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1976.
• Pogórze Rożnowskie. Mapa turystyczna. Skala 1:50 000, wyd. Compass, wyd. III, Kraków 2012, ISBN 978-83-7605-322-6.