Willa Herbstów w Sopocie

Willa Herbstów
Symbol zabytku nr rej. A-1257 z 1.12.2005[1]
Ilustracja
Willa Herbstów w Sopocie
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miejscowość

Sopot

Adres

ul. Kościuszki 29

Typ budynku

rezydencja

Styl architektoniczny

neorenesansowy

Architekt

Wilhelm Lippke, przebudowa w 1896
Carl Kupperschmitt
Heinrich Dunkel

Inwestor

Johannes Ick, Edward Herbst

Kondygnacje

3

Rozpoczęcie budowy

1878

Ważniejsze przebudowy

1891-1896, 1910

Zniszczono

1945

Odbudowano

1955

Pierwszy właściciel

Johannes Ick

Kolejni właściciele

rodzina Herbstów (1896-1939)
władze niemieckie (1940-1945)
wojskowa administracja mieszkań

Obecny właściciel

osoby prywatne

Położenie na mapie Sopotu
Mapa konturowa Sopotu, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Willa Herbstów”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Willa Herbstów”
Ziemia54°26′22,308″N 18°33′56,988″E/54,439530 18,565830
Dom dla gości Herbstów w Sopocie, obecnie przedszkole

Willa Herbstów – była rezydencja niemieckiej fabrykanckiej rodziny Herbstów (przemysł włókienniczy) z Łodzi w Sopocie, przy ul. Kościuszki 29; znanego, w okresie zamieszkiwania w Sopocie, filantropa i społecznika na rzecz polskiej społeczności miasta[2].

Okres do 1945

Powstała w 1896 poprzez rozbudowę przez Edwarda Herbsta wzniesionego w 1878 położonego przy ówczesnej Schulstraße 15, letniskowego domu armatora Johannesa Icka. Architektonicznie nawiązywała do rezydencji Herbstów w łódzkim Księżym Młynie[3]. Początkowo Herbst mieszkał w niej w sezonie letnim, po I wojnie światowej głównie w niej[4]. Edward Herbst zmarł w 1921, zaś rodzina mieszkała w willi do śmierci w 1939 jego żony Matyldy Herbst[5]. W 1940 willa została sprzedana Rzeszy Niemieckiej za sumę 422 500 marek i przekazana wojskowym władzom niemieckim, które prowadziły w niej do 1941 lazaret, i użyczona później gen. piechoty Bodewinowi Keitlowi, młodszemu bratu feldmarszałka Wilhelma Keitla[6].

Wśród gości rezydencji byli m.in.: następca tronu Niemiec Wilhelm Hohenzollern oraz Wojciech Kossak (1913)[7].

Okres po 1945

Zniszczona w 1945, została odbudowana w 1955, znacznie odbiegając od dotychczasowego kształtu i dbałości konserwatorskiej o detale, gdyż przekształcona w dom wielorodzinny, i przekazana wojskowej administracji mieszkań (14 lokali).

  • Należący do rezydencji park Haffnera (2,6 ha), nazywany dawniej Gajem Królowej Elżbiety, stał się publiczny.
  • Dom gościnny zwany też oficyną z 1896 (proj. Carl Kupperschmitt) zajęło po II wojnie światowej przedszkole.
  • Budynek mieszczący stajnie wraz z mieszkaniami dla służby z 1906 (proj. Adolf Bielefeldt) – zajmowała przez długie lata powojenne Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego "Baltskór" (ul. Kościuszki 33a).
  • Na miejscu szklarni a właściwie oranżerii wraz z prawie 13-metrową palmiarnią (proj. Carl Kupperschmitt), powstał w latach 70. mieszkalny wieżowiec.

Obecnie rezydencja jest własnością zamieszkujących ją rodzin.

Na miejscowym cmentarzu znajduje się Kaplica Herbstów (proj. Heinrich Dunkel) z 1925, również znajdująca się pod opieką konserwatorską, odnowiona w 2005.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2013-09-24].
  2. ↑ T. Dobrowolski, W. Fułek: Wchodzić bez pukania, Sopot 2013
  3. ↑ Justyna Gibbs: Rezydencja Edwarda Herbsta, [w:] Architektura willi i rezydencji sopockich, projektanci, inwestorzy i użytkownicy w latach 1870-1945, tom 1, Muzeum Sopotu 2017, s. 59
  4. ↑ "Gazeta Gdańska" z 26 listopada 1892
  5. ↑ Matylda Zofia Herbst (1856-1939) była najstarszą córką Karola Wilhelma Scheiblera, największego i najbogatszego z łódzkich przemysłowców.
  6. ↑ 1 marca 1943 został mianowany zastępcą Komendanta Generalnego XX Korpusu Armijnego i dowódcą wojskowym XX Okręgu Wojskowego z siedzibą w Gdańsku
  7. ↑ Anna Gronczewska: Herbstowie, słynna łódzka rodzina z niemieckimi korzeniami, Dziennik Łódzki z 18 maja 2017

Bibliografia

  • Marek Sperski: Sopot. Przewodnik, Bryza Gdańsk/Towarzystwo Przyjaciół Sopotu 1998, 219 s., ISBN 83-906431-5-4
  • Jerzy Cisłak: Z historii ulicy Tadeusza Kościuszki w Sopocie, Sopot 2001
  • Małgorzata Bucholtz-Todoroska: Sopoccy Zleceniodawcy Adolfa Bielefeldta, [w:] Architekt Adolf Bielefeldt (1876-1934), Muzeum Historyczne Miasta Gdańska i Muzeum Sopotu Gdańsk/Sopot 2003, 182 s.
  • Małgorzata Buchholz-Todoroska: W harmonii murów i ogrodów, Kuryer Sopocki, 3 grudnia 2010, [w:] [1]
  • Tomasz Dobrowolski, Wojciech Fułek: Wchodzić bez pukania, Sopot 2013, 140 s.
  • Justyna Gibbs: Rezydencja Edwarda Herbsta, [w:] Architektura willi i rezydencji sopockich, projektanci, inwestorzy i użytkownicy w latach 1870-1945, tom 1, Muzeum Sopotu 2017, s. 59

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Sopot location map.svg
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Sopotu, Polska
Legenda zabytek chalupa.svg
Symbol zabytkowej chaty do legendy mapy