Wlazł kotek na płotek

Wlazł kotek na płotek – piosenka ludowa z XVIII wieku^[1]. Jest melodią znaną większości mieszkańców Polski. Używana jako kołysanka, dla początkujących muzyków często jest jednym z pierwszych samodzielnie wykonywanych utworów.

Oryginalne słowa piosenki według Oskara Kolberga^[2]:

Wlazł kotek na płotek i mruga,

piękna to piosneczka niedługa.

Wlazł kurek na murek i pieje;

niech się nikt z tych piosnek nie śmieje.

Pierwszym kompozytorem, który napisał utwór na bazie tej popularnej melodii był Stanisław Moniuszko. W 1849 roku, na spotkaniu z przyjaciółmi, powstał jego trzygłosowy kanon pt. Wlazł kotek na płotek. W 1855 roku Wiktor Każyński skomponował piosenkę na głos z fortepianem do trzystrofowego wiersza Władysława Syrokomli. Wiersz ten jest żartobliwym rozwinięciem słów ww. piosenki, a pierwsza strofa brzmi następująco:

Wlazł kotek na płotek i mruga.

Piękna to piosenka, niedługa;

My temu chytremu kotkowi

I sami odmrugnąć gotowi, –

A żaden niezgadnie, niezoczy,

Co sobie powiemy przez oczy:

Tak mrugniem figlarnie i zdradnie,

Że człowiek sam siebie niezgadnie;

W tem sekret, w tem cała zasługa:

Wlazł kotek na płotek i mruga.

Podobnie jak inne piosenki tradycyjne, Wlazł kotek, w zależności od regionu, śpiewany jest z nieco odmiennym tekstem czy melodią. Przykładowa wersja drugiej zwrotki:

Niedługa, niekrótka, a w sam raz.

Zaśpiewaj koteczku jeszcze raz.

lub

Niedługa, niekrótka, lecz w sam raz,

A Ty mi koteczku buzi dasz.

Zmiany melodii dotyczą zakończenia obu fraz: zawsze oparte na funkcji toniki, śpiewane są w różnym następstwie jej składników albo koniec frazy jest powtórzony (np.: i mruga, i mruga).

Przypisy