Wołanie na Mlecznej Drodze
Wołanie na Mlecznej Drodze – wydana w 1976 przez „Naszą Księgarnię” z inicjatywy „Młodego Technika” antologia polskich opowiadań fantastycznonaukowych. Składa się z utworów nadesłanych na konkurs ogłoszony w 1973 przez czasopismo[1]. Niektóre zostały wcześniej opublikowane na jego łamach. Wyboru dokonał Zbigniew Przyrowski, redaktor naczelny miesięcznika.
Krytyka
Według Antoniego Smuszkiewicza, analogia ta „rejestruje 'zapasy narodowej wyobraźni' lat siedemdziesiątych”, i jako wynik konkursu (a nie decyzji jednej osoby – redaktora) reprezentuje najlepsze utwory swego czasu. Jej odpowiednikiem dla poprzedniej dekady była antologia Posłanie z piątej planety, a w latach osiemdziesiątych, antologia Trzecia brama. Porównując tą antologię do Posłania..., Smuszkiewicz uznaje ją za bardziej nowatorską i reprezentującą wyższy poziom artystyczny od poprzedniej antologii, która reprezentowała wczesną i dość klasyczną wizję fantastyki. Tematyka Wołania... jest „podobna” ale równocześnie „pogłębiona... przedstawiona inaczej”. Podejście autorów jest poważniejsze, lub celowo żartobliwe i groteskowe. Jak pisze Smuszkiewicz: „więcej tu zadumy, znaków zapytania, niż bezkrytycznego optymizmu”[1].
Maciej Parowski pisze, że tom „pokazywał młodą fantastykę zaaferowaną problemami powstałymi już na Ziemi w wyniku rozkwitu nauki i techniki”[2]. Mówi[a] także, że „Jest tam już zapowiedź zmiany poetyki, otrząśnięcia się z problemów techniki i skoncentrowanie się na człowieku. (...) w owym tomie wiele jeszcze było czystej spekulacji. Kontrpropozycja brała się z inwersji tego, co robili poprzednicy, a nie z autentycznego przeżycia rzeczywistości”. A Ryszard Handke dodaje, że „człowiek, o którym pisano nie był jeszcze nasycony prawdziwymi dramatami”[3].
Zdaniem Roberta Klementowskiego autorzy opowiadań „mają krytyczny stosunek do konwencji, starych schematów, są nieufni wobec techniki, kontestują optymistyczne wizje świata. Jeżeli stosują konwencję s-f, to często ma ona wymiar groteskowy, humorystyczny, a motywacja naukowa ulega wyraźnemu rozluźnieniu”[4].
Spis utworów
- Zbigniew Dworak – Dziwny, spadający kamień
- Andrzej Matoszek – Vindicta
- Henryk W. Gajewski – Metoda Mortona
- Janusz A. Zajdel – Raport z piwnicy
- Andrzej Grajek, Wojciech Streich – Maks
- Karol Gołębiowski – Grzechotka
- Maciej Parowski – Poczucie pełni
- Wiktor Żwikiewicz – Wołanie na Mlecznej Drodze
- Zbigniew Żak – Powrót
- Zbigniew Prostak – Ręka
- Krzysztof W. Malinowski – Wizja II
- Jacek Szypulski – Na przykład gopsofix
- Andrzej Mercik – Termity
- Michał Fotyma – Odmieniec
- Sławomir Swerpel – Jeden z ostatnich
- Andrzej Stoff – Kiedy gwiazda umiera
- Andrzej Czechowski – Ambasadorowie
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Zapis dyskusji odbytej podczas Dni Fantastyki w Staszowie w październiku 1984
Źródła
- ↑ a b Antoni Smuszkiewicz, Kontynuatorzy czy kontestatorzy? Rzecz o trzech antologiach fantastyki, „Nowa Fantastyka”, 11, 1998, s. 60-61.
- ↑ Maciej Parowski: Czwarta generacja (Posłowie). W: Trzecia brama. Opowiadania nagrodzone w konkursie miesięcznika „Fantastyka” 1982/83. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 293, seria: Fantastyka polska. ISBN 83-08-01599-9.
- ↑ Krytycy o fantastyce. Staszów-84. W: Rok 1984. Antologia współczesnej SF. Warszawa: Almapress, 1988, s. 214. (pol.)
- ↑ Robert Klementowski: Modelowe boksowanie ze światem. Polska literatura fantastyczna na przełomie lat 70. i 80.. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2003, s. 88. ISBN 83-7322-608-7. (pol.)