Wojciech Oczko

Upamiętnienia w Iwoniczu-Zdroju
Tablica pamiątkowa przy ul. Piwnej w Warszawie
Pomnik poświęcony Wojciechowi Oczce w Iwoniczu-Zdroju

Wojciech Oczko inna forma nazwiska: Ocellus (ur. 1537 w Warszawie, zm. 26 grudnia 1599 w Lublinie) – doktor medycyny i filozofii, nadworny lekarz królów polskich: Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy (sekretarz królewski tego pierwszego). Jeden z twórców medycyny polskiej, syfilidolog (leczenie kiły) i pisarz medyczny. Propagował uprawianie kultury fizycznej widząc w niej korzyści zarówno dla ciała, jak i dla ducha. Stryj Wincentego, kanonika gnieźnieńskiego.

Życiorys

Jego ojcem był warszawski stelmach, Stanisław Oczko. Początkowo nauki pobierał w miejskiej i katedralnej szkole w Warszawie. W 1559 roku rozpoczął studia w Krakowie (Akademia Krakowska), a w roku 1562 otrzymał tytuł bakałarza sztuk wyzwolonych. Powróciwszy do Warszawy nauczał w szkole katedralnej. Trzy lata później (1565) wyjechał na studia na Uniwersytet Padewski i na Uniwersytet Boloński, gdzie uzyskał doktorat medycyny. Wkrótce potem zwiedził Hiszpanię i Francję (przebywając czasowo w Montpellier). W roku 1569 wrócił do Warszawy i rozpoczął praktykę medyczną w szpitalu Św. Marcina. Następnie był lekarzem biskupa krakowskiego F. Krasińskiego. W roku 1573 otrzymał w dożywotnie posiadanie, od opata hebdowskiego konwentu norbertanów, dobra Nekanowice. W latach 1576–1582 był, z przerwami, nadwornym lekarzem Stefana Batorego. W roku 1577 towarzyszył królowi w wyprawie gdańskiej. Z jego polecenia badał źródła lecznicze w Szkle i Jaworowie pod Lwowem. Następnie był lekarzem nadwornym Zygmunta III.

W 1574 ożenił się z Elżbietą Obrąpalska (wdową po Stanisławie Obrąpalskim), a w 1596 z Jadwigą Umięcką. Z małżeństw nie miał dzieci. Od 1598 roku mieszkał w Lublinie (w kamienicy Jana Kupcowicza, obecnie Rynek 7)[1], gdzie zmarł rok później.

W szczególności zalecał jazdę konną, zapasy, szermierkę, piłkę i tańce. Jest autorem powiedzenia, że Ruch zastąpi prawie każdy lek, podczas gdy żaden lek nie zastąpi ruchu, które w dzisiejszych czasach, dalej bardzo popularne, przybrało postać: żaden lek nie zastąpi ruchu.

Data wydania Cieplic (1578) jest uważana m.in. za symboliczny początek uzdrowiska iwonickiego, którego wody zostały opisane w pracy. W roku 1881 wydało (wyd. jubileuszowe) Towarzystwo lekarskie w Warszawie tę pracę.

Twórczość

Naukowiec napisał dwa fundamentalne dzieła w języku polskim, pisane w duchu nowoczesnej medycyny, z uwzględnieniem anatomii, chirurgii, dietetyki, ustanawiając wiele nowych słów polskiego nazewnictwa medycznego.

Ważniejsze dzieła

Listy i materiały

  • Listy do Jacynta Młodziejowskiego, podskarbiego nadwornego, dat. 1584, ogł. w podobiźnie E. Klink przy wyd. Przymiot, Kraków 1581
  • Kwity dat. 30 października 1576 (również w podobiźnie); 3 kwietnia 1581; ogł. T. Wierzbowski Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego, t. 1, Warszawa 1900
  • Dokumenty dot. spraw majątkowych dat. 30 lipca 1573; 23 marca 1581; ogł. J. Lachs „Kronika lekarzy krakowskich do końca XVI w.”, Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce, t. 12 (1910), dod. s. 173–174

Upamiętnienia

Przypisy

  1. Krystyna Stanek-Juszczuk. Pobyt i śmierć Wojciecha Oczki w Lublinie. „Przegląd Dermatologiczny”. LIX, s. 790, 1972. 
  2. Ładne serie znaczków – polscy lekarze, zwierzęta, ptaki, samoloty, samocho – Galeria zdjęć i obrazów na imgED, „imgED” [dostęp 2018-10-14] (pol.).

Bibliografia

  • Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 3 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965, s. 28–29

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Iwonicz-Zdrój, pomnik Wojciech Oczko.jpg
Autor:


Jeśli chcesz wykorzystać to zdjęcie, proszę o jego podpisanie w następujący sposób:
autor: Adam Kliczek, http://zatrzymujeczas.pl (CC-BY-SA-3.0)
W przypadku zamieszczenia zdjęcia na stronie internetowej, poproszę o przesłanie informacji mailowej z adresem tej strony. W przypadku zamieszczenia zdjęcia w publikacji drukowanej, poproszę o przesłanie informacji mailowej o publikacji.
Kontakt ze mną: adam.kliczek@gmail.com

More information about pictures pl en +/−

Translations of this template pl en +/−

, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pomnik upamiętniający Wojciecha Oczko w Iwoniczu-Zdroju.
Wojciech Oczko tablica ul Piwna.jpg
Commemorative plate, Piwna St., Warsaw
Wojciech Oczko.JPG
Autor: Image taken by User:Mathiasrex Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY 3.0
Wojciech Oczko, commemorative plate in Iwonicz-Zdrój