Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Kielcach
 Województwo kieleckie, teren działania WUBP w Kielcach | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1944 |
| Rozformowanie | 1954 |
| Komendanci | |
| Pierwszy | szef Hipolit Duljasz |
| Ostatni | p.o. szefa Stanisław Wałach |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | Kielce |
| Podległość | |
Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Państwowego w Kielcach (WUBP Kielce) – jednostka terenowa Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, funkcjonująca na terenie województwa kieleckiego od czasu powstania tegoż województwa w 1945[1] do likwidacji MBP w 1954.
W 1953 roku, na terenie całego kraju, funkcjonowało: 17 WUBP, 2 MUBP na prawach wojewódzkich (w Warszawie i Łodzi), 14 MUBP, 10 UBP na miasto i powiat (Toruń, Będzin, Bielsko, Bytom, Częstochowa, Gliwice, Radom, Tarnów, Jelenia Góra, Wałbrzych), 265 PUBP, 1 UBP na Nową Hutę i placówki UBP na m.st. Warszawę: UBP Wawer i UBP Włochy[2].
Pierwszą (tymczasową) siedzibą urzędu był dawny pałac Radziwiłłów w Rytwianach, następnie zespół klasztorny św. Michała w Sandomierzu (obecnie Wyższe Seminarium Duchowne przy ul. Żeromskiego 6), wreszcie budynek przy ul. Seminaryjskiej 12 w Kielcach.
W maju 1945 r. funkcjonariusze WUPB z Kielc i z PUBP w Busku Zdroju oraz oddziałem Armii Czerwonej brali udział w bitwie w lesie koteckim z oddziałem Narodowych Sił Zbrojnych. W czasie walki poległo kilku funkcjonariuszy WUBP i PUBP, wśród nich byli: Tadeusz Banach, Roman Figura, Bolesław Kaczmarski, Jan Strzelec, Tadeusz Wachnicki, Michał Wójcik, Władysław Wójcik, Eugeniusz Paluch i Franciszek Załęcki[3][4].
Kierownictwo (szefostwo)
Kierownicy (szefowie):
- sierpień 1944 – styczeń 1945: kpt. Hipolit Duljasz
- 1945: mjr Adam Kornecki
- 1945: mjr Władysław Spychaj-Sobczyński
- 15 lipca 1946: kpt./ mjr Jan Tataj
- 1947: kpt./ mjr/ ppłk Longin Kołarz
- 1947-1950: mjr/ppłk Józef Pluta
- 5 lutego 1950: p.o. mjr Czesław Borecki
- 1952: mjr/ppłk Jerzy Andrzejewski
- 1954: p.o. ppłk Stanisław Wałach
Zastępcy kierownictwa (zastępcy szefa):
- 1 marca 1948: Czesław Borecki
Wydziały i ich naczelnicy
Wydział I (kontrwywiad)
Naczelnicy Wydziału I:
- 16 maja 1949: Stanisław Mozal
Wydział IV (ochrona gospodarki)
Naczelnicy Wydziału IV:
- 1 września 1946: p.o. Romuald Głowacki (s. Stanisława, ur. 5 października 1918 w Białozórce koło Dubna, ob. Ukraina)
- 1 listopada 1947: Romuald Głowacki
Wydział V (kontrola organizacji i kościoła)
Zastępcy naczelnika Wydziału V:
- 1 stycznia 1946: Stefan Mareczko
Wydział VIII (komunikacja)
Naczelnicy Wydziału VIII:
- 1 sierpnia 1953: Teofil Mruklik (s. Jana, ur. 19 lipca 1911 w Radomsku)
Zastępcy naczelnika Wydziału VIII:
- 1 stycznia 1952: Teofil Mruklik
Jednostki podległe
Zabudowania poklasztorne norbertanek w Busku-Zdroju, dawniej siedziba PUBP w Busku
- MUBP w Częstochowie – ul. Śląska 22; od 1948 ul. Parkowa 4/6 (następnie Starucha, obecnie ks. Popiełuszki)
- PUBP w Busku – ul. 3 Maja (dawna siedziba Gestapo; róg ul. Batorego i ul. Mickiewicza), potem ul. Sądowa 7 (Zespół Poklasztorny Norbertanek)
- Kierownicy (szefowie):
2 listopada 1945: p.o. Stanisław Mozal
- Kierownicy (szefowie):
- PUBP w Częstochowie – ul. Waszyngtona 45, potem ul. Kilińskiego 10 (dawna siedziba Gestapo); od 1948 ul. Parkowa 4/6 (następnie Starucha, obecnie ks. Popiełuszki)
- Zastępcy kierownika (zastępcy szefa):
22 października 1947: Stanisław Mozal
- Zastępcy kierownika (zastępcy szefa):
- PUBP w Iłży
- PUBP w Jędrzejowie – ul. Piłsudskiego 46
- Kierownicy (szefowie):
2 lutego 1946: Józef Pronobis (s., ur. 10 marca 1907 w Bodzechowie)
1 września 1946: Stanisław Filipiak
- Kierownicy (szefowie):
- PiMUBP w Kielcach – ul. Kapitulna 11; dawne więzienie – przy ul. Zamkowej 3; tajne miejsce pochówku ofiar UB – przy ul. Zagnańskiej
- Kierownicy (szefowie):
1 września 1952: Stanisław Krawczyk (s. Józefa, ur. 11 kwietnia 1915 w Częstochowie) - Zastępcy kierownika (zastępcy szefa):
1 lutego 1952: Jan Górka (s. Michała, ur. 24 grudnia 1922 w Szczakowej)
- Kierownicy (szefowie):
- PUBP w Końskich – ul. 1 Maja 44
- PUBP w Kozienicach – ul. Kochanowskiego 6, obok znajdował się drewniany budynek aresztu tzw. „koza” (obecnie już nie istnieje – został rozebrany)
- Kierownicy (szefowie):
31 marca 1945: Stanisław Filipiak
1 listopada 1954: Stanisław Bednarski (s. Jana, ur. 8 stycznia 1923 w Stokach Małych) - Zastępcy kierownika (zastępcy szefa):
3 kwietnia 1945: Leopold Arendarski (s. Tomasza, ur. 5 stycznia 1924 w Kielcach)
10 września 1952: Stanisław Bednarski (s. Jana, ur. 8 stycznia 1923 w Stokach Małych)
- Kierownicy (szefowie):
- PUBP w Opatowie
- PUBP w Ostrowcu Świętokrzyskim – ul. 3 Maja 9
- Kierownicy (szefowie):
9 lutego 1945: Józef Pronobis (s., ur. 10 marca 1907 w Bodzechowie)
1 października 1954: Jan Górka (s. Michała, ur. 24 grudnia 1922 w Szczakowej) - Zastępcy kierownika (zastępcy szefa):
2 kwietnia 1945: Stanisław Mozal
- Kierownicy (szefowie):
- PUBP w Pińczowie – ul. 3 Maja 29
- Kierownicy (szefowie):
2 listopada 1945: Józef Pronobis (s., ur. 10 marca 1907 w Bodzechowie),
1 lipca 1952: Stanisław Krawczyk (s. Józefa, ur. 11 kwietnia 1915 w Częstochowie) - Zastępcy kierownika (zastępcy szefa):
1 października 1953: Stanisław Jeziorowski (s. Stanisława, ur. 25 października 1927 w Kolonii Kozienice)
- Kierownicy (szefowie):
- PUBP w Radomiu
- Kierownicy (szefowie):
8 stycznia 1948: Stanisław Mozal
1 października 1952: Eugeniusz Strzelczyński - Zastępcy kierownika (zastępcy szefa):
1 września 1948: Teofil Mruklik (s. Jana, ur. 19 lipca 1911 w Radomsku)
15 czerwca 1951: Marian Świder (s. Józefa, ur. 4 czerwca 1918 w Szewnie)
1 września 1952: Józef Duda (s. Józefa, ur. 27 października 1927 w Mokrej)
15 października 1953: Henryk Rokicki (s. Piotra, ur. 8 października 1926 w Bugaju k. Jędrzejowa)
- Kierownicy (szefowie):
Zamek w Sandomierzu, dawniej więzienie PUBP w Sandomierzu
- PUBP w Sandomierzu – ul. Żeromskiego 5, więzienie na Zamku przy ul. Zamkowej
- Kierownicy (szefowie):
1 marca 1951: Stanisław Krawczyk (s. Józefa, ur. 11 kwietnia 1915 w Częstochowie) - Zastępcy kierownika (zastępcy szefa):
1 lutego 1950: Stanisław Krawczyk
- Kierownicy (szefowie):
- PUBP w Skarżysku-Kamiennej – ul. 1 Maja 54
- PUBP w Starachowicach – ul. T. Krywki 18
- PUBP we Włoszczowie – ul. Świeża 3, 12 i 18
Przypisy
- ↑ Kielecki WUBP de facto funkcjonował już od sierpnia 1944 r. jako jednostka terenowa Resortu Bezpieczeństwa Publicznego przy PKWN.
- ↑ Szwagrzyk 2005 ↓, s. 21.
- ↑ „Z archiwum IPN – Śladami Żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej”, TVP Polonia, rok produkcji: 2010.
- ↑ Andrzej Albert, Najnowsza historia Polski 1914-1993., Warszawa 1995, s. 12.
Linki zewnętrzne
- Kierownictwo WUP w Kielcach. www1.dziennik.krakow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-26)].
- Dawna siedziba WUBP w Kielcach
- Dawna siedziba PiMUBP w Kielcach
Bibliografia
- Krzysztof Szwagrzyk: Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza. Wyd. 1. Warszawa: IPN, 2005. ISBN 83-89078-94-5.
| Miejskie UBP | |
|---|---|
| Kierownicy/ szefowie |
|
.svg)
| Centrala |
|
|---|---|
| Wojewódzkie UBP/UdsBP |
|
| Pozostałe piony podległe centrali do 1954 r. | |
| Otoczenie i instytucje współpracujące |
|
| Następcy |
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
JKRUK 20090403 BUSKO KOŚCIÓŁ NPNMP I EX KLASZTOR IMG 9757.jpg
Autor:
,
Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół NPNMP i zabudowania poklasztorne norbertanek, Busko-Zdrój. (Wikimapia:http://wikimapia.org/#lat=50.4719757&lon=20.7178867&z=17&l=28&m=h)
Autor:
| To zdjęcie wykonał użytkownik Wikipedii i Wikimedia Commons Jarosław Kruk (Jrkruk). | ||
| Jeśli chcesz wykorzystać to zdjęcie, proszę o jego podpisanie w następujący sposób: | ||
| autor: Jarosław Roland Kruk / Wikipedia, licencja: CC-BY-SA-3.0 | ||
| W przypadku zamieszczenia zdjęcia na stronie internetowej, poproszę o przesłanie informacji mailowej z adresem tej strony. W przypadku zamieszczenia zdjęcia w publikacji drukowanej, poproszę o przesłanie egzemplarza na mój adres, który podam mailowo. | ||
Kontakt ze mną: jaroslaw.kruk o2.pl
| ||
| Zapraszam do obejrzenia mojej galerii zdjęć. | ||
|
|
Kościół NPNMP i zabudowania poklasztorne norbertanek, Busko-Zdrój. (Wikimapia:http://wikimapia.org/#lat=50.4719757&lon=20.7178867&z=17&l=28&m=h)
POL województwo kieleckie 1946.svg
Autor: Swohmeck, Licencja: CC BY-SA 2.5
Położenie województwa kieleckiego (1946 - 1950) na mapie Polski.
Autor: Swohmeck, Licencja: CC BY-SA 2.5
Położenie województwa kieleckiego (1946 - 1950) na mapie Polski.