Województwo białostockie (II Rzeczpospolita)

województwo białostockie
województwo
1920–1939
Herb
Herb
Państwo

 II Rzeczpospolita

Data powstania

14 sierpnia 1919 / 15 lutego 1920[1]

Siedziba wojewody i sejmiku

Białystok

Wojewoda

Henryk Ostaszewski

Powierzchnia

(1931) 32 441 km²
(1939) 26 036[2] km²

Populacja (1931)
• liczba ludności


1 643 844[3]

• gęstość

50,7 os./km²

Tablice rejestracyjne

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Kilińskiego 1
Białystok
Podział administracyjny
Plan województwa białostockiego
Podział administracyjny województwa białostockiego 1919–1939
Liczba powiatów miejskich

1

Liczba powiatów ziemskich

9

Liczba gmin miejskich

35

Liczba gmin wiejskich

128

Położenie na mapie II Rzeczypospolitej
Położenie na mapie Polski
Portal Polska
Województwo białostockie w szczegółowych danych statystycznych spisu powszechnego z 30 IX 1921 i spisu powszechnego z 9 XII 1931 r.
Województwo białostockie – oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1921
Skorowidz miejscowości 1921 – szczegółowe dane GUS spisu powszechnego 1921 – województwo białostockie
Województwo białostockie – oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1931

Województwo białostockiewojewództwo II Rzeczypospolitej istniejące w latach 1919–1939 ze stolicą w Białymstoku.

Województwo zostało utworzone 14 sierpnia 1919 roku[4]. Powiaty grodzieński, wołkowyski i białowieski zostały przyłączone 19 lutego 1921 roku[5]. Województwo obejmowało w przybliżeniu obszar współczesnego województwa podlaskiego i zachodnią część obwodu grodzieńskiego na Białorusi.

Województwo graniczyło od północnego wschodu z wileńskim, od wschodu z nowogródzkim, od południowego wschodu z poleskim, od południa z lubelskim, od zachodu z warszawskim, oraz od północnego zachodu z Niemcami (Prusami Wschodnimi) i od północy z Litwą. Głównymi miastami województwa były Białystok, Grodno, Łomża, Suwałki, Ostrów Mazowiecka, Wołkowysk, Ostrołęka i Augustów.

Podział administracyjny

Powierzchnia powiatów według stanu na 1939 r., w przypadku wcześniejszego zniesienia lub zmiany przynależności wojewódzkiej powiatu na ostatni rok istnienia w ramach danego województwa. Liczba ludności na podstawie spisu powszechnego z 1931 r., w przypadku powiatów zniesionych lub przeniesionych przed tą datą, dane ze spisu powszechnego z 1921 r.

PowiatPow. [km²]Mieszk.Miasto powiatoweMieszk.
Województwo białostockie
augustowski203574 800POL Augustów COA.svgAugustów12 147
białostocki ¹3079140 100POL Białystok COA.svgBiałystok ¹91 100
Białystok miasto (od 1928) ¹3991 100POL Białystok COA.svgBiałystok ¹91 100
białowieski (do 1922) 5160214 353POL gmina Białowieża COA.svgBiałowieża?
bielski 54989204 500POL Bielsk Podlaski COA.svgBielsk7029
grodzieński 64459213 100POL Grodno COA.svgGrodno49 932
kolneński (do 1932) ²152863 656POL Kolno COA.svgKolno5285
łomżyński (do 1939) ² ³2657168 200POL Łomża COA.svgŁomża25 065
ostrołęcki (do 1939) ² ³2281112 600POL Ostrołęka COA.svgOstrołęka13 438
ostrowski (do 1939) ³146799 800POL Ostrów Mazowiecka COA.svgOstrów Mazowiecka17 611
sejneński (do 1925) 479519 699POL Sejny COA.svgSejny2254
sokólski2333103 100POL Sokółka COA.svgSokółka6382
suwalski 42246110 100POL Suwałki COA.svgSuwałki21 957
szczuczyński (od Szczuczyn)145168 200POL Grajewo dawny COA.svgGrajewo9036
wołkowyski3938171 300POL Wołkowysk COA.svgWołkowysk15 136
wysokomazowiecki146787 000POL Wysokie Mazowieckie COA.svgWysokie Mazowieckie3977
¹ 12 kwietnia 1928 r. utworzono powiat miejski w Białymstoku (Dz.U. z 1928 r. nr 45, poz. 426).
² 1 kwietnia 1932 r. zniesiono powiat kolneński, a jego terytorium przyłączono do powiatów łomżyńskiego i ostrołęckiego (Dz.U. z 1932 r. nr 3, poz. 18)
³ 1 kwietnia 1939 powiaty łomżyński, ostrołęcki i ostrowski przyłączono do województwa warszawskiego (Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240).
4 1 stycznia 1925 r. zniesiono powiat sejneński, a jego terytorium przyłączono do powiatu suwalskiego (Dz.U. z 1924 r. nr 117, poz. 1052)
5 1 sierpnia 1922 r. zniesiono powiat białowieski, a jego terytorium przyłączono do powiatu bielskiego (Dz.U. z 1922 r. nr 56, poz. 504)
6 21 maja 1929 r. utworzono powiat szczuczyński w woj. nowogródzkim z części powiatu lidzkiego i grodzieńskiego (Dz.U. z 1929 r. nr 33, poz. 307).

Populacja

Według spisu ludności z 1921 roku całkowita populacja wynosiła 1 305 284 osób[6].

Podział ludności według narodowości[6]:

Podział ludności według wyznań[6]:

Według spisu ludności z 1931 roku całkowita populacja wynosiła 1 646 844.

  • Polacy – 1 182 259 (71,79%)
  • Białorusini – 205 590 (12,48%)
  • Żydzi – 194 935 (11,84%)
  • Rosjanie – 35 148 (2,13%)
  • inni – 28 912 (1,76%)

Wśród innych było 2632 to Ukraińców, 29 – Czechów, 13 085 (0,79%) – Litwinów, 7290 (0,44%) – Niemców, 390 – innym językiem, 1713 osób nie określiło swej narodowości. 172 164 (10,45%) posługiwało się językiem jidisz, 22 771 (1,38%) – hebrajskim[7].

1 114 077 (67,65%) mieszkańców było wyznania rzymskokatolickiego albo ormiańskokatolickiego, 1491 było wyznania greckokatolickiego, 304 667 (18,50%) było wyznania prawosławnego, 11 526 (0,70%) wyznania ewangelicko-augsburskiego, 704 ewangelicko-reformowanego, 37 ewangelicko-unijnego, 2981 ewangelickiego bez bliższego określenia, 8814 innych wyznań chrześcijańskich, 197 365 (11,98%) wyznania mojżeszowego, 687 innych niechrześcijańskich, 109 o nieokreślonej przynależności religijnej bądź bezwyznaniowcy, 1386 osób nie podało religii[7].

Ludność województwa białostockiego w 1931 r. w powiatach według deklarowanego języka ojczystego[8]

Województwo białostockie
PowiatŁączniePolacy[9]Białorusini[10]Żydzi[11]inni
augustowski70 94368 674 (97%)104 (0%)4231 (1%)1742 (2%)
Białystok (miasto)91 10146 386 (51%)518 (1%)38 790 (43%)5407 (6%)
białostocki140 078116 709 (83%)9632 (7%)10 914 (8%)2823 (2%)
bielski202 410111 377 (55%)57 817 (29%)18 261 (9%)14 955 (7%)
grodzieński213 105101 089 (47%)63 731 (30%)35 354 (17%)12 931 (6%)
łomżyński168 167146 308 (87%)47 (0%)21 203 (13%)609 (0%)
ostrołęcki112 587104 341 (93%)14 (0%)8013 (7%)219 (0%)
ostrowski99 74185 925 (86%)21 (0%)12 227 (12%)1568 (2%)
sokólski103 13592 816 (90%)1606 (2%)8133 (8%)580 (1%)
suwalski110 12485 707 (78%)36 (0%)8026 (7%)16 355 (15%)
szczuczyński68 21560 935 (89%)28 (0%)6910 (10%)342 (1%)
wołkowyski171 32783 111 (49%)71 984 (42%)13 082 (8%)3150 (2%)
wysokomazowiecki89 10378 881 (89%)52 (0%)9791 (11%)379 (0%)
Ogółem (tys.):1 640 0361182,3 (72%)205,6 (13%)191,1 (12%)61,0 (4%)

Wojewodowie białostoccy

Wicewojewodowie
Marian Zyndram-Kościałkowski jako wojewoda białostocki w 1931 roku

Miejscowości o charakterze miejskim

Definicje

W latach międzywojennych istniały trzy rodzaje jednostek osadniczych o charakterze topograficznie miejskim: miasto, miasteczko i osada miejska. Na terenie woj. białostockiego występowały wyjątkowo wszystkie trzy formy.

Określenie miasto miało trojakie znaczenie. Mogło odnosić się wyłącznie do charakteru prawnego miejscowości (a więc typu jednostki administracyjnej), co nie znaczyło automatycznie że „miasto administracyjne” faktycznie posiadało prawa miejskie. Podstawą zaliczenia danej miejscowości do grupy miast było tzw. kryterium administracyjne, jako najwięcej odpowiadające rozwojowi stosunków i życia. Mimo że większość miast prawnych prawa miejskie posiadała, wiele z nich miało zaledwie prawa miasteczka (w woj. białostockim Indura, Skidel, Świsłocz i Zelwa), a niektóre miasta (Nisko, Borysław, Tustanowice) były wręcz wsiami[13].

Odwrotnie wiele miasteczek, a nawet miast – a więc faktycznie posiadających prawa miasteczka bądź prawa miejskie – były wsiami w gminach wiejskich[13]. Jednostki te w ogólnych publikacjach nie są zaliczane do miast (a więc nie wpływają na liczbę miast województwa), co jednak lekceważy fakt posiadania praw miasteczka/praw miejskich (poniższa tabela je uwzględnia z zachowaną dystynkcją).

Wreszcie, niektóre miejscowości posiadały w nazwie wyraz Miasto – pisany wielką literą – mimo braku praw miejskich (np. Pruchnik Miasto, Waręż Miasto, Tartaków Miasto). Wyraz ten stanowił integralną część nazwy miejscowości (choć nie przesądzał bynajmniej jej charakteru topograficznego) aby odróżnić ją od innej (topograficznie wiejskiej) miejscowości o identycznej nazwie w tej samej okolicy (np. Pruchnik-Wieś, Waręż-Wieś, Tartaków-Wieś)[13].

Na terenach byłego Królestwa Kongresowego istniały dodatkowo tzw. osady miejskie. Była to kategoria osiedli o charakterze miejskim utworzona przez zaborcze władze rosyjskie z miejscowości, „które chociaż nazywały się miastami, jednakże z powodu nieznacznej liczby mieszkańców, małego rozwoju przemysłu i niedostateczności dochodów, w rzeczywistości nie miały znaczenia miast”[14]. W praktyce były to miejscowości (388 z 452 istniejących wówczas miast), którym odebrano prawa miejskie[15], w zamian obdarzając je czysto honorowym mianem osady, pozwalającym lokalnej społeczności na wyróżnianie się spośród wsi, lecz nie dającym żadnych dodatkowych praw[16].

W przeciwieństwie do istniejących na ziemiach wschodnich miasteczek, które miały swój własny ustrój miasteczkowy[a], na terenach byłego Królestwa Kongresowego istniały tzw. osady miejskie, które zostały poddane mocy obowiązującej ukazu z 19 lutego 1864 o urządzeniu gmin wiejskich[17]. Tak więc zarówno miasteczka, jak i osady miejskie stanowiły kategorię pośrednią między miastem a wsią, lecz według prawa osady były formalnie wsiami, natomiast miasteczka posiadały odrębny status.

Charakter prawny miast

Za II Rzeczypospolitej w poczet miast (gmin miejskich) zaliczano różne grupy miejscowości zależnie od obszaru dawnego zaboru, w których się znajdowały.

Charakter prawny miejscowości położonych na terenie tzw. województw centralnych został uregulowany dekretem Naczelnika Państwa z 4 lutego 1919 o samorządzie miejskim, według którego za miasta prawne uznano 150 miejscowości (w tym 12 w woj. białostockim)[18]. Dekret ten nie objął początkowo trzech powiatów byłej guberni suwalskiej, które weszły w skład RP (augustowskiego, sejneńskiego i suwalskiego) oraz czterech powiatów z byłej guberni siedleckiej (bialskiego, konstantynowskiego, radzyńskiego i włodawskiego), podlegających do końca 1918 roku pod Ober-Ost; nie objął też trzech powiatów byłej guberni grodzieńskiej (białostockiego, bielskiego i sokólskiego), które w 1919 roku przyłączono do województwa białostockiego[6]. Działanie dekretu o samorządzie miejskim na miejscowości w wymienionych powiatach rozciągnięto trzema osobnymi rozporządzeniami: z 25 września 1919[19], 13 października 1919[20] i 22 października 1919[21] (brak rozporządzenia dotyczącego b. guberni suwalskiej); łącznie za miasta uznano 31 miejscowości, a jednemu – Orli – odebrano prawa miejskie z dniem 22 października 1919. Podczas przeprowadzania spisu ludności w 1921 roku istniało na terenie województw centralnych kilkanaście miejscowości o nieuregulowanym charakterze prawnym. Były to miejscowości, którym samorząd miejski został nadany przez okupanta, a które nie zostały wymienione w dekrecie z 4 lutego 1919. Dla wszystkich (oprócz czterech, m.in. Nowogrodu w woj. białostockim) sprawa charakteru prawno-administracyjnego została zadecydowana[6], albo przez skasowanie ustroju miejskiego, albo przez zaliczenie do miast na mocy indywidualnych rozporządzeń wydanych na podstawie ustawy z 20 lutego 1920 roku[22][23].

Inne zasady dotyczyły trzech powiatów byłej guberni grodzieńskiej – białowieskiego, grodzieńskiego i wołkowyskiego – przyłączonych do woj. białostockiego w 1921 roku na mocy traktatu ryskiego[5], gdzie miastami prawnymi mogły być wyjątkowo miasteczka (a więc miejscowości nie posiadające praw miejskich per se – Indura, Skidel, Świsłocz i Zelwa)[24][25]. Sprawę charakteru prawnego miejscowości w tych trzech powiatach tak jak na obszarze województw wschodnich byłego zaboru rosyjskiego regulowały odrębne rozporządzenia Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich[26][27][28][29], lecz przepisy te były tylko częściowo wykonywane[b]. Ostatecznie za miasta w tej części woj. białostockiego uznano wszystkie miejscowości posiadające w 1924 roku prawa miejskie bądź te miejscowości o prawach miasteczka, które liczyły ponad 2000 mieszkańców. Jednakże Główny Urząd Statystyczny (na którego danych poniższa tabela jest utworzona) oparł wykaz nie na stanie faktycznym, lecz na obowiązujących przepisach prawno-administracyjnych. Stąd:

  • Za miasta uznano wszelkie miejscowości, które za czasów rosyjskich posiadały ustrój miejski, o ile liczą (w 1924 roku) więcej niż 4000 mieszkańców
  • Za miasteczka uznano wszelkie miejscowości o charakterze miasteczkowym z liczbą mieszkańców (w 1924 roku) od 2000 do 4000 mieszkańców
  • Za miasta/miasteczka uznano także wszelkie inne miejscowości, na które ustawa miejska (względnie tymczasowa ustawa miejska) została rozciągnięta indywidualnymi rozporządzeniami Komisarza Generalnego Ziem Wschodnich[30]

W poniższej tabeli umieszczono wszystkie miasta, miasteczka (obu typów) i osady miejskie województwa białostockiego (stan na 1924 rok) z podziałem na charakter prawny (rodzaj jednostki administracyjnej) i przywileje (prawa miejskie/miasteczka). W późniejszych latach część najmniejszych miast status miejski utraciła; w wykazie oznaczono (►) miasta, które w 1937 roku były już wsiami[31].

Wykaz miejscowości

Stan ludności: na 30 czerwca 1921 roku (niezależnie od statusu jednostki w 1921 roku)
Główne źródło: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom V – Województwo Białostockie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924
Źródła uzupełniające: Dzienniki Ustaw, przedstawione w przypisach
► = status miejski utracony przed 1937 rokiem

HerbMiejscowośćCharakter prawnyPrzywilejePowiatGminaLiczba mieszk.
POL gmina Andrzejewo COA.svgAndrzejewowieś w gm. wiejskiejosada miejskaostrowski[32]Warchoły985
POL Augustów COA.svgAugustówmiastomiastoaugustowski8762
POL gmina Bakałarzewo COA.svgBakałarzewowieś w gm. wiejskiejosada miejskasuwalskiWólka705
POL Białystok COA.svgBiałystokmiastomiastobiałostocki76 792
POL Bielsk Podlaski COA.svgBielskmiastomiastobielski4759
POL Gmina Boćki COA.svgBoćkimiasto[33]miasto[33]bielski[34]1719
POL Brańsk COA.svgBrańskmiastomiastobielski3739
POL gmina Brok COA.svgBrokmiasto[35]miasto[35]ostrowski[32][35]2653
BIA Brzostowica Wielka COA.jpgBrzostowica Wielkam-ko w gm. wiejskiejmiasteczkogrodzieńskiBrzostowica Wielka1371
POL Choroszcz dawny COA.svgChoroszczmiastomiastobiałostocki2405
Ciechanowiec herb.svgCiechanowiec (Lewobrzeżny)miastomiastobielski3291
Ciechanowiec herb.svgCiechanowiec (Prawobrzeżny)wieś w gm. wiejskiej[36]osada miejska[36]wysokomazowiecki[36]Klukowo[36]1658
POL gmina Czerwin COA.svgCzerwinwieś w gm. wiejskiejosada miejskaostrołęcki[32]Czerwin362
POL Czyżew COA.svgCzyżewowieś w gm. wiejskiejosada miejskaostrowski[37]Dmochy-Glinki1835
POL Dąbrowa Białostocka COA.svgDąbrowamiastomiastosokólski3014
POL Drohiczyn COA.svgDrohiczynmiastomiastobielski1972
Coat of arms of Druskininkai (Lithuania).pngDruskienikimiastomiastogrodzieński989
POL gmina Filipów COA.svgFilipówwieś w gm. wiejskiejosada miejskasuwalskiFilipów1554
POL Goniądz COA.svgGoniądzmiastomiastobiałostocki2642
Sin escudo.pngGoworowowieś w gm. wiejskiejosada miejskaostrołęcki[32]Goworowo1187
POL Grajewo dawny COA.svgGrajewomiastomiastoszczuczyński7346
POL Grodno COA.svgGrodnomiastomiastogrodzieński34 694
POL gmina Gródek COA.svgGródekm-ko w gm. wiejskiejmiasteczkobiałostockiGródek2081
Sin escudo.pngInduramiastomiasteczkogrodzieński2323
Sin escudo.pngIzabelinm-ko w gm. wiejskiejmiasteczkowołkowyskiIzabelin676
Sin escudo.pngJabłonka Kościelnawieś w gm. wiejskiejosada miejskawysokomazowieckiWysokie Maz.248
POL Jałówka COA.pngJałówkam-ko w gm. wiejskiejmiasteczkowołkowyskiJałówka1211
POL gmina Janów COA new.svgJanówm-ko w gm. wiejskiejmiasteczkosokólskiJanów1509
POL Jedwabne COA.svgJedwabnewieś w gm. wiejskiej[38]osada miejska[38]kolneński[39][32]Jedwabne[38]1222
Sin escudo.pngJeziorym-ko w gm. wiejskiejmiasteczkogrodzieńskiJeziory1755
Sin escudo.pngKamionkam-ko w gm. wiejskiejmiasteczkogrodzieński[40]Kamionka569
POL Kleszczele COA.svgKleszczelemiastomiastobielski1452
POL Knyszyn dawny COA.svgKnyszynmiastomiastobiałostocki3579
POL Kolno dawny COA.svgKolnomiastomiastokolneński[39][32]4494
POL gmina Korycin COA.svgKorycinm-ko w gm. wiejskiejmiasteczkosokólskiKorycin603
POL gmina Krynki COA.svgKrynkimiastomiastogrodzieński5206
POL Kuźnica (woj podlaskie) COA.jpgKuźnicam-ko w gm. wiejskiejmiasteczkosokólskiKuźnica1075
POL Lipsk COA.svgLipsk nad Biebrząwieś w gm. wiejskiejosada miejskaaugustowskiLipsk1058
POL Łapy COA.svgŁapywieś w gm. wiejskiej[41]osada miejska[41]wysokomazowieckiPoświętne[41]3495
POL Łomża COA.svgŁomżamiastomiastołomżyński[32]22 014
Sin escudo.pngŁopienica Małam-ko w gm. wiejskiejmiasteczkowołkowyskiIzabelin240
Sin escudo.pngŁunnam-ko w gm. wiejskiejmiasteczkogrodzieńskiŁunna1884
Sin escudo.pngŁyskówm-ko w gm. wiejskiejmiasteczkowołkowyskiŁysków899
POL gmina Michałowo COA.svgMichałowom-ko w gm. wiejskiejmiasteczkobiałostockiMichałowo2176
POL gmina Mielnik COA.svgMielnikmiasto[33]miasto[33]bielski[42]1091
POL gmina Milejczyce COA.svgMilejczycem-ko w gm. wiejskiejmiasteczkobielskiMilejczyce1180
BIA Mosty COA.svgMostym-ko w gm. wiejskiejmiasteczkogrodzieńskiMosty1519
Sin escudo.pngMścibówm-ko w gm. wiejskiejmiasteczkowołkowyskiMścibów1051
POL Myszyniec COA.svgMyszyniecwieś w gm. wiejskiejosada miejskaostrołęcki[32]Myszyniec1872
POL gmina Narew COA.jpgNarewmiasto[43]miasto[33]bielski[44]963
POL gmina Narewka COA.svgNarewka Małam-ko w gm. wiejskiejmiasteczkobiałowieski[45]Masiewo1205
Sin escudo.pngNiemirówm-ko w gm. wiejskiejmiasteczkobielskiRadziwiłłówka777
POL Nowogród COA.svgNowogródwieś w gm. wiejskiej[46]osada miejska[46]łomżyński[32]Nowogród[46]1856
POL gmina Nowy Dwór COA.svgNowy Dwórmiasto[33]miasto[33]sokólski[47]1222
Sin escudo.pngNowy Dwórm-ko w gm. wiejskiejmiasteczkowołkowyskiPorozów646
POL gmina Nur COA.svgNurwieś w gm. wiejskiejosada miejskaostrowski[32]Nur1363
BIA Odelsk COA.pngOdelskmiasto[33]miasto[33]sokólski[48]1333
POL Gmina Orla COA.svgOrlam-ko w gm. wiejskiej[49]miasteczko[49]bielskiOrla[49]1518
POL Ostrołęka dawny COA.svgOstrołękamiastomiastoostrołęcki[32]9145
POL Ostrów Mazowiecka COA.svgOstrówmiastomiastoostrowski[32]13 425
Sin escudo.pngPiaskim-ko w gm. wiejskiejmiasteczkowołkowyskiPiaski1776
BIA Porozów COA.pngPorozówm-ko w gm. wiejskiejmiasteczkowołkowyskiPorozów1793
Sin escudo.pngPorzeczem-ko w gm. wiejskiejmiasteczkogrodzieńskiPorzecze1098
POL gmina Przerośl COA.jpgPrzeroślwieś w gm. wiejskiejosada miejskasuwalskiPrzerośl750
POL gmina Raczki COA.svgRaczkiwieś w gm. wiejskiejosada miejskaaugustowskiDowspuda1558
POL gmina Radziłów COA.svgRadziłów[c]wieś w gm. wiejskiejosada miejskaszczuczyńskiRadziłów1983
POL Rajgród COA.svgRajgródmiastomiastoszczuczyński2163
Sin escudo.pngRośm-ko w gm. wiejskiejmiasteczkowołkowyskiRoś822
POL Sejny COA.svgSejnymiastomiastosejneński[50]2254
POL gmina Sidra COA.gifSidram-ko w gm. wiejskiejmiasteczkosokólskiSidra897
POL Siemiatycze COA.svgSiemiatyczemiastomiastobielski5694
Coat of Arms of Skidal, Belarus.jpgSkidelmiastomiasteczkogrodzieński2907
POL gmina Sokoły COA.svgSokołymiastomiastowysokomazowiecki2207
POL Sokółka COA.svgSokółkamiastomiastosokólski6086
BIA Sopoćkinie COA.pngSopoćkiniewieś w gm. wiejskiejosada miejskaaugustowskiWołłowiczowce1774
Sin escudo.pngStarosielcemiasto[51]miasto[51]białostocki[51]2422
Stawiski Herb.svgStawiskimiastomiastokolneński[39][32]3017
POL Suchowola COA.svgSuchowolamiastomiastosokólski2457
POL Supraśl COA.svgSupraślmiastomiastobiałostocki2322
POL Suraż COA.svgSurażmiastomiastobiałostocki1180
POL Suwałki COAII.svgSuwałkimiastomiastosuwalski16 780
POL Szczuczyn COA.svgSzczuczynmiastomiastoszczuczyński4502
POL gmina Sztabin COA.svgSztabinwieś w gm. wiejskiejosada miejskaaugustowskiSztabin500
POL gmina Śniadowo COA.svgŚniadowowieś w gm. wiejskiejosada miejskałomżyński[32]Śniadowo869
BIA Świsłocz COA.svgŚwisłoczmiastomiasteczkowołkowyski2935
POL gmina Trzcianne COA.pngTrzciannem-ko w gm. wiejskiejmiasteczkobiałostockiMichałowo1434
Tykocin Herb.svgTykocinmiastomiastowysokomazowiecki2993
POL Wasilków COA.svgWasilkówmiastomiastobiałostocki3903
POL gmina Wąsosz COA.svgWąsoszwieś w gm. wiejskiejosada miejskaszczuczyńskiWąsosz1746
POL gmina Wizna COA.svgWiznawieś w gm. wiejskiejosada miejskałomżyński[32]Wizna[52]2670
POL gmina Wiżajny COA.svgWiżajnywieś w gm. wiejskiejosada miejskasuwalskiWiżajny1396
POL Wołkowysk COA.svgWołkowyskmiastomiastowołkowyski11 100
BIA Wołpa COA.pngWołpam-ko w gm. wiejskiejmiasteczkogrodzieńskiWołpa1731
POL Wysokie Mazowieckie COA.svgWysokie Mazowieckiemiastomiastowysokomazowiecki3214
POL Zabłudów COA (IV - 14 - 90).svgZabłudówmiastomiastobiałostocki2821
POL Zambrów COA.svgZambrówmiastomiastołomżyński[32]6160
POL gmina Zaręby Kościelne COA.svgZaręby Kościelnewieś w gm. wiejskiejosada miejskaostrowski[32]Zaręby Kościelne1630
Coa of zelva, belarus.jpgZelwamiastomiasteczkowołkowyski2064

Rozgrywki piłkarskie

Uwagi

  1. Nadany przez Generalnego Komisarza Ziem Wschodnich.
  2. Dane z 1924 roku.
  3. Liczba mieszkańców łącznie z osadą młyńską Radziłów.

Przypisy

  1. Monitor Polski z 1920 r., nr 48 z dn. 28 lutego.
  2. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7. ISSN 1643-2312.
  3. Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 1.
  4. Dz.U. z 1919 r. nr 65, poz. 395.
  5. a b Dz.U. z 1921 r. nr 16, poz. 93.
  6. a b c d e Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom V – Województwo Białostockie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
  7. a b Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9 XII 1931 r., Województwo Białostockie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polski, Warszawa 1938, s. 23.
  8. Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Drugi powszechny spis ludności z dn. 9 XII 1931 r: Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność. Stosunki zawodowe: Województwo białostockie, Główny Urząd Statystyczny, 1938 [dostęp 2016-09-27].
  9. Respondenci podający język polski jako ojczysty.
  10. Respondenci podający język białoruski jako ojczysty.
  11. Respondenci podający jidisz i język hebrajski jako ojczysty.
  12. Ruch służbowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 10, s. 148, 15 czerwca 1932. 
  13. a b c Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XIII – Województwo Lwowskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
  14. Motywy do Ukazu do rządzącego Senatu z 1 (13) czerwca 1869 roku (Dziennik Praw Nr 235, tom 69 str. 245).
  15. Zarówno polska i rosyjska nauka przyznaje niemałą w tym rolę poparciu udzielonemu powstaniu styczniowemu. Por. К.Е. Ливанцев, Правовой статус городского населения Королевства Польского в XIX в. (до реформы 1866 г.), Правоведение, Министерство высшего и среднего специального образования СССР, Правоведение.N 4, июль-август. -Л.: Изд-во Ленинградского университета, 1979 (ros.).
  16. Dzieje Końskowoli, Ryszard Szczygieł (red.), Końskowolskie Towarzystwo Regionalne, Lublin 1988, s. 97–98.
  17. Dziennik Praw z 1864, Nr 187, tom 62.
  18. Dz.U. z 1919 r. nr 13, poz. 40.
  19. M.P. z 1919 r. nr 220, poz. 0.
  20. M.P. z 1919 r. nr 229, poz. 0.
  21. M.P. z 1919 r. nr 234, poz. 0.
  22. Dz.U. z 1920 r. nr 19, poz. 91.
  23. Dz.U. z 1920 r. nr 19, poz. 92.
  24. Chodzi o miasteczka podlegające rozporządzeniu Gen. Komisarza Ziem Wschodnich z 7 listopada 1919 (Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich, Nr 32, poz. 345).
  25. Zelwa ostatecznie nie została zaliczona do miast (M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104).
  26. Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich z 27 czerwca 1919, Nr 7, poz. 460.
  27. Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich z 14 sierpnia 1919, Nr 12, poz. 99.
  28. Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich z 16 sierpnia 1919, Nr 13, poz. 112.
  29. Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich z 7 listopada 1919, Nr 32, poz. 345.
  30. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom VIII – Województwo Poleskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
  31. M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104.
  32. a b c d e f g h i j k l m n o p q 1 kwietnia 1939 powiaty łomżyński, ostrołęcki i ostrowski włączono do woj. warszawskiego (Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240).
  33. a b c d e f g h i Miasto (gmina miejska) do 12 czerwca 1934; 13 czerwca 1934 odebranie praw miejskich (M.P. z 1934 r. nr 48, poz. 420).
  34. 13 czerwca 1934 miejscowość włączona do wiejskiej gminy Łubin (Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420).
  35. a b c Miasto od 1 marca 1922 (odrębna gmina miejska); osadę miejską Brok wyłączono z gminy Orło i nadano jej prawa miejskie (Dz.U. z 1922 r. nr 12, poz. 107); W publikacji źródłowej z 1924 Brok błędnie podany jako osada miejska w gminie Orło (errata na stronie 150).
  36. a b c d 1 kwietnia osadę Ciechanowiec (Prawobrzeżny) wyłączono z gminy Klukowo w powiecie wysokomazowieckim i przyłączono do miasta Ciechanowca (Lewobrzeżnego) w powiecie bielskim (Dz.U. z 1938 r. nr 19, poz. 151, sprostowany przez Dz.U. z 1938 r. nr 22, poz. 200).
  37. 1 października 1927 miejscowość wraz z całą gminą Dmochy-Glinki przyłączono do powiatu wysokomazowieckiego w woj. białostockim (Dz.U. z 1927 r. nr 58, poz. 506).
  38. a b c Od 31 października 1927 miasto (odrębna gmina miejska); miejscowość wyłączono z gminy Jedwabne i nadano jej prawa miejskie (Dz.U. z 1927 r. nr 94, poz. 841).
  39. a b c W związku ze zniesieniem powiatu kolneńskiego 1 kwietnia 1932, miejscowość przyłączono do powiatu łomżyńskiego w woj. białostockim (Dz.U. z 1932 r. nr 3, poz. 8).
  40. 29 maja 1929 miejscowość wraz z całą gminą Kamionka weszła w skład nowo utworzonego powiatu szczuczyńskiego w woj. nowogródzkim (Dz.U. z 1929 r. nr 33, poz. 307).
  41. a b c Od 1 stycznia 1925 miasto (odrębna gmina miejska); miejscowość (składającą się z 6 wsi – Łapy-Barwiki, Łapy-Leśniki, Łapy-Bociany, Łapy-Wity, Łapy-Goździki i Łapy-Lenciuki) wyłączono z gminy Poświętne i nadano jej prawa miejskie (Dz.U. z 1924 r. nr 68, poz. 656).
  42. 13 czerwca 1934 miejscowość włączona do wiejskiej gminy Radziwiłłówka (Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420).
  43. Miasto (gmina miejska) do 12 czerwca 1934; 13 czerwca 1934 odebranie praw miejskich (Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420).
  44. 13 czerwca 1934 miejscowość włączona do wiejskiej gminy Narew (Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420).
  45. W związku ze zniesieniem powiatu białowieskiego 1 sierpnia 1922, miejscowość przyłączono do powiatu bielskiego (Dz.U. z 1922 r. nr 56, poz. 504).
  46. a b c Od 11 lutego 1927 miasto (odrębna gmina miejska); miasto utworzono przez nadanie wiejskiej gminie Nowogród praw miejskich i przekształcenie jej w gminę miejską (Dz.U. z 1927 r. nr 94, poz. 841); Status prawny Nowogrodu (jednego z czterech miejscowości w Polsce) był do 1927 roku nie ustalony, choć funkcjonował on w praktyce jako gmina wiejska.
  47. 13 czerwca 1934 miejscowość włączona do wiejskiej gminy Nowy Dwór (Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420).
  48. 13 czerwca 1934 miejscowość włączona do wiejskiej gminy Odelsk (Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420).
  49. a b c Do 27 października 1919 miasto (odrębna gmina miejska); 28 października 1919 odebranie praw miejskich (M.P. z 1919 r. nr 234, poz. 0).
  50. W związku ze zniesieniem powiatu sejneńskiego 1 stycznia 1925, miejscowość przyłączono do powiatu suwalskiego w woj. białostockim (Dz.U. z 1924 r. nr 117, poz. 1052).
  51. a b c Miasto od 30 września 1919 (odrębna gmina miejska); kolonii Starosielce (brak informacji o uprzedniej przynależności gminnej) nadano prawa miejskie (M.P. z 1919 r. nr 220, poz. 0; Dz.Urz.Min.Spr.Wewn. z 1919 r., nr 50, poz. 724).
  52. Do 31 grudnia 1922 i od 1 kwietnia 1927 Wizna należała do gminy Bożejewo (Dz.U. z 1922 r. nr 115, poz. 1042; Dz.U. z 1926 r. nr 125, poz. 728).

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
POL gmina Michałowo COA.svg
Herb gminy miejsko-wiejskiej Michałowo.
POL Gmina Boćki COA.svg
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
POL gmina Białowieża COA.svg
Herb gminy Białowieża
POL gmina Czerwin COA.svg
Herb gminy Czerwin
Coa of zelva, belarus.jpg
coa of zelva, Belarus
Stawiski Herb.svg
Autor: User:Guziec, Licencja: CC BY 2.5
Herb Stawisk
Poland Voivodeships adminstrative division 1930 Białystok Voivodeship.svg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Krzysztof (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
II RP.svg
Autor: vector version Bastianow (Bastian), Licencja: CC BY-SA 2.5
Podział administracyjny II Rzeczypospolitej
BIA Mosty COA.svg
Герб города Мосты, Беларусь
POL Grodno COA.svg
Herb miasta Grodno z 1938
POL województwo białostockie II RP COA.svg
Herb województwa białostockiego II Rzeczypospolitej
Uwaga ta grafika jest wzorowana na projektowanym herbie województwa z 1928 r. Ostateczne projekty autorstwa Zygmunta Lorenca zostały opracowane w 1929 r. Jeśli masz do nich dostęp bardzo proszę o kontakt Poznaniak
Sin escudo.png
This is a filler for wherever a coat of arms is missing (in an infobox, for example).
POL Suwałki COAII.svg
Herb Mista Suwałk
Marian Zyndram-Kościałkowski - wojewoda białostocki 1931 r.jpg
Od 10 lipca 1930 do końca lutego 1934 piastował stanowisko wojewody białostockiego.
BIA Świsłocz COA.svg
Герб города Свислочь, Беларусь.
Białystok, Pałac Branickich (pn-wsch).jpg
Autor: Imane taken by Sebastian Maćkiewicz, Licencja: CC BY-SA 2.5
Cour d'honneur and corps de logis of the Branicki Palace in Białystok.
POL Zabłudów COA (IV - 14 - 90).svg
Herb Zabłudowa na podstawie wypisu z Ksiąg Miejskich Magdeburii Zabłudowskiej z 1750 roku; jeleń skaczący. UCHWAŁA NR IV/14/90 RADY GMINY I MIASTA W ZABŁUDOWIE z dnia 21 sierpnia 1990r w sprawie herbu Miasta Zabłudowa
POL gmina Trzcianne COA.png
Herb gminy Trzcianne
POL gmina Andrzejewo COA.svg
Herb gminy Andrzejewo
POL gmina Wizna COA.svg
Coat of arms of Gmina Wizna
POL Jałówka COA.png
Herb wsi Jałówka