Województwo częstochowskie

Województwo częstochowskie
—województwo—
1975–1998
Państwo

 Polska

Data powstania

1 czerwca 1975

Data likwidacji

31 grudnia 1998

Siedziba wojewody i sejmiku

Częstochowa

Powierzchnia

6182 km²

Populacja (1998)
• liczba ludności


779 600

• gęstość

126,1 os./km²

Tablice rejestracyjne

CZ, CE, CO

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Jana III Sobieskiego 7, 42-217 Częstochowa
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie Polski
Portal Polska
Mapa województwa w ostatnim dniu jego istnienia z podziałem na gminy i urzędy rejonowe.
Przynależność wojewódzka gmin byłego województwa częstochowskiego po 31 grudnia 1998 roku

Województwo częstochowskie – polskie województwo ze stolicą w Częstochowie istniejące w latach 1975–1998, jedno z 49 ówcześnie istniejących.


Historia

Reformę administracyjną w 1975 roku przyjęto w pośpiechu i bez debaty publicznej. 12 maja plenum KC PZPR podjęło decyzję o zmianie podziału administracyjnego kraju, a ustawę wprowadzającą zmiany Sejm przyjął już 28 maja z mocą obowiązującą od 1 czerwca[1].

Dopiero 3 czerwca 1975 roku w magazynie „Nad Wartą” poinformowano mieszkańców Częstochowy, że miasto stało się siedzibą województwa[1].

Początkowo część wydziałów urzędu wojewódzkiego ulokowano z przyczyn lokalowych w Kłobucku. W związku z tym władze nakazały uruchomienie podmiejskiej linii MPK na trasie Częstochowa-Kłobuck[1].

Konsekwencją utworzenia nowego województwa było poszerzenie granic Częstochowy w dniu 1 stycznia 1977 r. Powodem była chęć zwiększenia populacji miasta ponad 200 tys. mieszkańców[1].

W nowym podziale administracyjnym zostało rozdzielone pomiędzy województwa śląskie, opolskie, łódzkie i świętokrzyskie, pomimo zabiegów o utworzenie tzw. województwa staropolskiego. Ostatnie próby odtworzenia województwa częstochowskiego były planowane w formie referendum przeprowadzonego przy okazji wyborów parlamentarnych w 2011 roku[2], później postulat jego utworzenia został podniesiony przez polityków PiS[3] w 2015 roku, którzy jednak w 2017 r. przesunęli jego realizację na kolejną kadencję Sejmu[4].

Geografia

Województwo częstochowskie zajmowało powierzchnię 6182 km², rozciągłość południkowa wynosiła 77 km, a równoleżnikowa 127 km. Punkty skrajne[5]:

  • północny: 51°12′N
  • południowy: 50°29′N
  • wschodni: 20°06′E
  • zachodni: 18°18′E

Długość granic wynosiła 597 km, z czego z województwami[6]: katowickim 142 km, piotrkowskim 133 km, opolskim 124 km, kieleckim 97 km, sieradzkim 85 km, kaliskim 5 km[5].

Obejmowało 17 miast (Częstochowa, Lubliniec, Myszków, Kłobuck, Kalety, Olesno, Pajęczno, Koniecpol, Blachownia, Gorzów Śląski, Praszka, Krzepice, Szczekociny, Woźniki, Żarki, Koziegłowy, Dobrodzień) i 52 gminy.

Średnia temperatura i opady dla województwa częstochowskiego
MiesiącStyLutMarKwiMajCzeLipSieWrzPaźLisGruRoczna
Rekordy maksymalnej temperatury [°C]5.713.815.619.229.033.025.327.825.420.218.78.633,0

Średnie dobowe temperatury [°C]-5.01.32.74.613.616.917.218.312.65.93.00.3

Rekordy minimalnej temperatury [°C]-17.2-9.8-6.6-4.62.86.010.29.21.6-5.0-5.0-18.6−18,6
Opady [mm] 5.926.924.730.195.897.3239.455.123.061.460.950.0770,4
Źródło: [7] 2015-11-02

Wojewodowie częstochowscy[8]

Urzędy Rejonowe

Urząd Wojewódzki w Częstochowie
  • Urząd Rejonowy w Częstochowie dla gmin: Blachownia, Gidle, Janów, Kamienica Polska, Kłomnice, Konopiska, Kruszyna, Mstów, Mykanów, Nowa Brzeźnica, Olsztyn, Pajęczno, Poczesna, Rędziny, Starcza i Strzelce Wielkie oraz miast: Blachownia (do 1 stycznia 1992[9]), Częstochowa i Pajęczno (do 1 stycznia 1992[9])
  • Urząd Rejonowy w Kłobucku dla gmin: Kłobuck, Krzepice, Lipie, Miedźno, Opatów, Panki, Popów, Przystajń i Wręczyca Wielka oraz miast (do 1 stycznia 1992[9]): Kłobuck i Krzepice
  • Urząd Rejonowy w Koniecpolu dla gmin: Dąbrowa Zielona, Irządze, Koniecpol, Lelów, Moskorzew, Przyrów, Radków, Secemin, Szczekociny i Żytno oraz miast (do 1 stycznia 1992[9]): Kłobuck i Krzepice
  • Urząd Rejonowy w Lublińcu dla gmin: Boronów, Ciasna, Dobrodzień, Herby, Kochanowice, Koszęcin i Pawonków, oraz miast: Dobrodzień (do 1 stycznia 1992[9]), Kalety, Lubliniec i Woźniki (do 1 stycznia 1992[9])
  • Urząd Rejonowy w Myszkowie dla gmin: Koziegłowy, Kroczyce, Niegowa, Poraj, Włodowice i Żarki oraz miast: Koziegłowy (do 1 stycznia 1992[9]), Myszków i Żarki (do 1 stycznia 1992[9])
  • Urząd Rejonowy w Oleśnie dla gmin: Gorzów Śląski, Olesno, Praszka, Radłów i Rudniki oraz dla miast (do 1 stycznia 1992[9]): Gorzów Śląski, Praszka i Olesno

Miasta

Ludność 31 grudnia 1998:

Ludność w latach

RokLiczba mieszkańców
1975 (31 grudnia)[10]727,4 tys.
1976 (31 grudnia)[11]730,5 tys.
1977 (31 grudnia)[12]733,7 tys.
1978 (spis powszechny)[13]741 698
1978 (31 grudnia)[14]742 tys.
1979 (31 grudnia)[15]745,7 tys.
1980 (31 grudnia)[16]747,9 tys.
1985 (31 grudnia)[17]767,4 tys.
1986[18]769,5 tys.
1987[19]771,3 tys.
1988[20]772,6 tys.
1989 (31 grudnia)[21]776,1 tys.
1990 (30 czerwca)[22]776,1 tys.
1990 (31 grudnia)[22]776,7 tys.
1991 (31 grudnia)[23]777 tys.
1992 (31 grudnia)[24]781,9 tys.
1993 (30 czerwca)[25]781,6 tys.
1994 (31 grudnia)[26]782,7 tys.
1995 (30 czerwca)[27]782,1 tys.
1995 (31 grudnia)[28]782,3 tys.
1997 (31 grudnia)[29]780,3 tys.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d Michał Hyra, Tomasz Haładyj: Jak powstało województwo częstochowskie? Z zaskoczenia. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA. [dostęp 2016-05-27]. (pol.).
  2. ↑ Jak odzyskać województwo częstochowskie.
  3. ↑ Giżyński dla PAP: Województwo częstochowskie będzie, ale mniejsze. 2016-01-21. [dostęp 2016-01-21]. (pol.).
  4. ↑ Mariusz Błaszczak o powołaniu województwa częstochowskiego - Rząd PiS - rp.pl [dostęp 2017-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-21].
  5. ↑ a b Rocznik Statystyczny Województwa Częstochowskiego. Rok 17 (1998), Urząd Statystyczny w Częstochowie, s. 101.
  6. ↑ Michał Hyra, Tomasz Haładyj: Jak powstało województwo częstochowskie? Z zaskoczenia. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2015-10-21. [dostęp 2015-10-21]. (pol.).
  7. ↑ Rocznik statystyczny województwa częstochowskiego, tabl. 3(33), s. 102.
  8. ↑ Województwo Śląskie: Poczet Wojewodów.
  9. ↑ a b c d e f g h i Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397.
  10. ↑ Rocznik statystyczny 1976, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1976, s. L.
  11. ↑ Rocznik statystyczny 1977, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1977, s. XLVI.
  12. ↑ Rocznik statystyczny 1978, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1978, s. XLVIII.
  13. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 1980, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1980, s. 24 (s. 84 dokumentu PDF).
  14. ↑ Rocznik statystyczny 1979, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1979, s. L.
  15. ↑ Rocznik statystyczny 1980, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1980, s. LVIII.
  16. ↑ Rocznik statystyczny województw 1981, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1982, s. 3 (s. 52 dokumentu PDF).
  17. ↑ Encyklopedia powszechna PWN, t. 5 (suplement), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 318.
  18. ↑ Świat w przekroju 1988, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1989, s. 270.
  19. ↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste trzecie zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 161, ISBN 83-01-10416-3.
  20. ↑ Świat w przekroju 1991, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 271, ISSN 0137-6799.
  21. ↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste pierwsze zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991, s. 657.
  22. ↑ a b Rocznik statystyczny województw 1991, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1991, s. 15 (s. 76 dokumentu PDF).
  23. ↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste trzecie zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 657.
  24. ↑ Mały rocznik statystyczny 1994, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1994, s. 434.
  25. ↑ Mały rocznik statystyczny 1994, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1994, s. 435.
  26. ↑ Mały rocznik statystyczny 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 447, ISSN 0079-2608.
  27. ↑ Mały rocznik statystyczny 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 448, ISSN 0079-2608.
  28. ↑ Rocznik statystyczny województw 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 25 (s. 94 dokumentu PDF).
  29. ↑ Rocznik statystyczny województw 1998, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1998, s. XL-XLI (s. 41-42 dokumentu PDF).
Podział administracyjny Polski (1975–1998)

Podział administracyjny Polski 1975-1998

Województwo częstochowskie (1975–1998)
Miasta
Gminy
Wojewodowie

POL województwo czestochowskie 1975.svg

Media użyte na tej stronie

POL Częstochowa COA (1944-1992).svg
Autor: Mixx321, Licencja: GFDL
Herb Częstochowy w okresie 1944-1992
Czestochowa Urzad Wojewodzki ret.jpg
Urząd Wojewódzki w Częstochowie, 1976-1978.
POL Żarki COA.svg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to WarX (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

Author

  • real name: Artur Jan Fijałkowski
  • pl.wiki: WarX
  • commons: WarX
  • mail: [1]
  • jabber: WarX@jabber.org
  • irc: [2]
Czestochowskie1998wojew.png
Autor: GrzegorzusLudi, Licencja: CC0
Mapa województwa częstochowskiego w ostatnim dniu istnienia (31 grudnia 1998).
POL województwo czestochowskie 1975.svg
Autor: Akira, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.
POL Blachownia COA.svg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to WarX (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

Author

  • real name: Artur Jan Fijałkowski
  • pl.wiki: WarX
  • commons: WarX
  • mail: [1]
  • jabber: WarX@jabber.org
  • irc: [2]
Częstochowskie - rozbiór 1999.PNG
Autor: Mix321, Licencja: CC BY-SA 4.0
Patriotion of częstochowskie voivodeship in 1999.
POL Voivodships 1975.svg
Autor: Swohmeck, Licencja: CC BY-SA 2.5
Administrative division of Poland between 1975 and 1999.