Wojna Kartagińczyków z najemnikami

Wojna Kartagińczyków
z najemnikami
Ilustracja
Karykatura przedstawiająca Hannona ogłaszającego najemnikom brak pieniędzy na ich opłacenie
Czas240237 p.n.e.
TerytoriumKartagina
Przyczynabunt najemników
Wynikkrwawe stłumienie buntu; odstąpienie przez Kartaginę Korsyki i Sardynii pod groźbą wojny z Rzymem
Strony konfliktu
Kartaginazbuntowani najemnicy i Libijczycy
Dowódcy
Hamilkar Barkas,
Hannon Wielki
Matos ☠,
Spendios ☠,
Autaritus ☠,
Zarzas ☠,
Narawas 🏳
Siły
10 00020 000+[1]
Straty
wysokiewysokie
brak współrzędnych

Wojna Kartagińczyków z najemnikami (zwana też wojną bezlitosną) – wewnętrzny konflikt starożytnej Kartaginy w latach 240237 p.n.e.

Po klęsce w pierwszej wojnie punickiej Kartagina znalazła się w krytycznej sytuacji gospodarczej. Wskutek konieczności zapłaty Rzymowi wysokiej kontrybucji, zabrakło pieniędzy na opłacenie służących w jej armii najemników, których zbuntowało się ponad 20 tysięcy.

Powstańców, na czele których stanęli Libijczyk Matos i niewolnik Spendios, poparły punickie miasta Utyka i Hippo Diarhytus, a także libijscy wieśniacy z opanowanych w 247 p.n.e. przez Hannona obszarów oraz niewolnicy. Rosnące w siłę wojska rebeliantów zagroziły samej Kartaginie.

Na czele dziesięciotysięcznej armii złożonej z obywateli Kartaginy senat postawił najpierw Hannona, a po jego niepowodzeniach, Hamilkara Barkasa[2]. Hamilkar pokonał buntowników nad rzeką Bagradas, a następnie przeciągnął na swoją stronę numidyjskiego księcia Narawasa i wyrwał się z okrążenia[3]. Złapanych buntowników traktował początkowo łagodnie – proponując im powrót do armii punickiej i uwalniając tych którzy odmawiali – lecz wobec rosnącego okrucieństwa buntowników potem nakazał nie brać jeńców[4]. Ponieważ Hamilkar i Hannon jako przeciwnicy polityczni nie potrafili ze sobą porozumieć i skoordynować swoich działań, kartagińskie zgromadzenie ludowe zadecydowało, aby żołnierze sami wybrali sobie jednego dowódcę. Armia opowiedziała się za Hamilkarem, który w 238 p.n.e. rozgromił buntowników pod Prion[5].

Do powstania dołączyli również mieszkańcy Sardynii, ale wobec niemożności obrony przed kartagińskim korpusem ekspedycyjnym zwrócili się do Rzymu o pomoc. Rzymianie wystosowali stanowcze ultimatum, w którym zażądali od Kartaginy zrzeczenia się Sardynii i Korsyki oraz wypłacenia 1200 talentów srebra, w razie odmowy grożąc nową wojną. Kartagińczycy przyjęli te warunki i w 238 p.n.e. utracili obie wyspy. Ostatnie oddziały rebeliantów zostały pokonane w 237 p.n.e.

W literaturze

Wojna z najemnikami stanowi historyczne tło romansu Salambo Gustave’a Flauberta.

Przypisy

  1. Kęciek 2007 ↓, s. 174.
  2. Gazda 2006 ↓, s. 102–103.
  3. Kęciek 2007 ↓, s. 175.
  4. Kęciek 2007 ↓, s. 175–176.
  5. Kęciek 2007 ↓, s. 177.

Bibliografia

  • Daniel Gazda: Armie świata antycznego: Republika Rzymska i Kartagińczycy. Warszawa: Bellona, 2006, s. 102–103. ISBN 83-11-10355-0.
  • Krzysztof Kęciek: Dzieje Kartagińczyków. Warszawa: Attyka, 2007, s. 174–179. ISBN 978-83-89487-25-4.

Media użyte na tej stronie

Comic History of Rome p 162 Hanno announcing to the Mercenaries the Emptiness of the Public Coffers.jpg

Image by John Leech, from: The Comic History of Rome by Gilbert Abbott A Beckett.

Bradbury, Evans & Co, London, 1850s

Hanno announcing to the Mercenaries the Emptiness of the Public Coffers