Wojna nie ma w sobie nic z kobiety

Wojna nie ma w sobie nic
z kobiety
У войны не женское лицо /
U wojny nie żenskoje lico
Autor

Swiatłana Aleksijewicz

Tematyka

reportaż wojenny

Typ utworu

reportaż

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Białoruś

Język

rosyjski

Data wydania

1985

Wydawca

Mastackaja Litaratura, Sowietskij Pisatiel

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

2010, 2015

Wydawca

Wydawnictwo Czarne

Przekład

Jerzy Czech

poprzednia
brak
następna
Ostatni świadkowie

Wojna nie ma w sobie nic z kobietyreportaż Swiatłany Aleksijewicz opublikowany w 1985 roku. Składa się z wywiadów z kobietami, które brały udział w II wojnie światowej, pokazujących inne niż oficjalne i heroiczne oblicze wojny. Książka została przetłumaczona na 20 języków[1].

Do napisania książki pisarkę skłoniły opowieści z czasów wojny, opowiadane przez kobiety w wiosce, w której dorastała. Historie te różniły się zdecydowanie od uładzonej bohaterskiej wersji historii, znanej z książek i szkół w ZSRR. Nad książką pracowała od 1978 do 1983 roku, przeprowadzając wywiady z setkami kobiet zaangażowanych w działania wojenne (pełniących służbę jako sanitariuszki, ale też jako piloci, kierowcy, snajperki i partyzantki)[1]. Proces przetwarzania tak brutalnych opowieści był dla Aleksijewicz wycieńczający – zdecydowała, że nigdy już nie będzie pisała o wojnie (z czasem zamysł ten porzuciła i stworzyła kolejne książki o tematyce wojennej)[2].

Autorka miała duże problemy z publikacją reportażu – książka oczekiwała na wydanie dwa lata. Ukazała się w ZSRR w 1985 roku (w odcinkach w dwóch czasopismach i w dwóch wydawnictwach książkowych)[3] i sprzedała się w dwóch milionach egzemplarzy[1]. Opublikowano ją jednak w okrojonej wersji – niektóre fragmenty ukazały się w Rosji po raz pierwszy dopiero w nowym wydaniu w 2004 roku[4].

Reportaż otrzymał Literacką Nagrodę Europy Środkowej „Angelus” (2011)[3] oraz Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki (2011)[5].

Na podstawie utworu stworzono cykl filmów dokumentalnych[3]. W Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie zrealizowano także adaptację teatralną w reżyserii Krzysztofa Popiołka[6]. 30 października 2018 r., w Faktycznym Domu Kultury w Warszawie, premierę miał spektakl – wykonaniu teatru Tema(t) z Warszawy, w reżyserii Renaty Dymnej – „Wojna nie jest kobietą” na podstawie książki Swietłany Aleksijewicz[7].

Przypisy

  1. a b c Alexander Osipovich: True Stories | Arts and Ideas (ang.). The Moscow Times, 2004-03-19. [dostęp 2015-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-29)].
  2. Daniela Gioseffi: Women on War: An International Anthology of Women's Writings from Antiquity to the Present. Feminist Press at CUNY, 2003-01-01, s. 193. ISBN 978-1-55861-409-3. [dostęp 2015-10-08]. (ang.)
  3. a b c Białoruska pisarka zdobyła nagrodę Angelusa. PolskieRadio.pl. [dostęp 2015-10-08].
  4. Roger D. Markwick, Euridice Charon Cardona: Soviet Women on the Frontline in the Second World War. Palgrave Macmillan, 2012-08-07, s. 246. ISBN 978-0-230-57952-1. [dostęp 2015-10-08]. (ang.)
  5. Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego. www.press.pl. [dostęp 2015-10-08].
  6. Paula Szewczyk: Wraca baba z wojny i mówi…. Newsweek.pl, 2015-03-08. [dostęp 2019-04-27].
  7. Warszawa. Premiera "Wojna nie jest kobietą", www.e-teatr.pl [dostęp 2020-03-02].