Wojna z terroryzmem

Wojna z terroryzmem
Ilustracja
Czas

od 7 października 2001

Terytorium

 Afganistan (2001–2021)
 Somalia (od 2002)
 Irak (2003–2011, od 2014)
 Pakistan (od 2004)
 Jemen (od 2010)
 Syria (od 2014)
 Libia (od 2015)
 Nigeria (od 2015)
mniej intensywne działania: Europa, Ameryka Północna, Australia

Przyczyna

zamach z 11 września 2001 roku, działalność Al-Ka’idy i Państwa Islamskiego

Strony konfliktu
W Afganistanie (2001–21):
ISAF
 NATO
 Afganistan (2002–21)

W Iraku (2003–11):
 USA
 Wielka Brytania
 Australia
 Polska
 Irak (po 2003)


W Pakistanie:
 Pakistan
 USA


Wojna z ISIS (od 2014)
 CJTF-OIR


W Syrii:
 Syria
 Rosja
 Iran


W Libii (2015):
 Libia
 Stany Zjednoczone

W Afganistanie (2001–21):
 Talibowie
 Afganistan (2001)
 Al-Ka’ida

W Iraku (2003–11):
 Irak (2003)
 Al-Ka’ida
 Państwo Islamskie w Iraku (od 2006)


W Pakistanie:
 Talibowie
 Al-Ka’ida


Wojna z ISIS:
 Państwo Islamskie


W Syrii:
 Państwo Islamskie


W Libii (2015):
 Państwo Islamskie

Wojna z terroryzmem. Ciemnozielony: NATO. Jasnozielony: sojusznicy NATO w głównych operacjach. Jasnoniebieski: Inicjatywa transsaharyjska. Czerwony: główne operacje wojskowe: AfganistanPakistanIrakSomaliaJemenCzerwone punkty: największe ataki Al-Kaidy i powiązanych z nią grup: 1. Nairobi, Dar es Salaam (1998) • 2. Nowy Jork, Waszyngton (2001) • 3. Bali (2002) • 4. Madryt (2004) • 5. Londyn (2005) • 6. Mumbaj (2008)
Płonący gmach Pentagonu po zamachu z 11 września 2001
Amerykańscy żołnierze w Afganistanie (2001)
Brytyjscy żołnierze w Iraku

Wojna z terroryzmem (ang. War on Terror) – termin wprowadzony do polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych przez administrację prezydenta George’a W. Busha po zamachach na World Trade Center i Pentagon z 11 września 2001. Przez niektórych określana mianem nowej wojny światowej[1][2][3].

Termin ten używany jest na określenie prowadzonych przez USA oraz inne państwa działań militarnych, mających za deklarowany cel unieszkodliwienie międzynarodowych grup terrorystycznych (głównie grup skrajnie islamistycznych, z których najważniejszą jest Al-Ka’ida) oraz uniemożliwienie tzw. „państwom zbójeckim” wspierania ich.

Jak dotąd, najważniejsze akcje przeprowadzone w ramach wojny z terroryzmem to walka z ruchem talibów w Afganistanie oraz inwazja na Irak. Do wojny z terroryzmem zaliczana jest też rozpoczęta w 2014 roku międzynarodowa interwencja przeciwko Państwu Islamskiemu[4][5].

Przebieg wojny

Zamach z 11 września 2001 roku

11 września 2001 roku doszło do serii ataków terrorystycznych na terytorium USA. 19 zamachowców przejęło kontrolę nad czterema samolotami pasażerskimi i skierowało je przeciwko znanym amerykańskim budynkom. Dwa spośród porwanych samolotów rozbiły się o bliźniacze wieże World Trade Center w Nowym Jorku. W wyniku kolizji oba wieżowce zawaliły się. Trzeci samolot zniszczył część Pentagonu. Spośród porwanych maszyn tylko United Airlines 93 nie dotarł do celu – rozbił się na polach Pensylwanii ok. 15 min. lotu od Waszyngtonu. Przypuszcza się, że miał uderzyć w Biały Dom lub Kapitol. Maszyna nie doleciała do celu, ponieważ pasażerowie, którzy dowiedzieli się o losie innych samolotów, zaatakowali porywaczy i doprowadzili do katastrofy na bezludnym terenie. W zamachach śmierć poniosły 2973 osoby oraz wszyscy porywacze[6].

Operacja „Enduring Freedom”

Inwazja na Afganistan

Rząd amerykański oskarżył o zamachy z 11 września Al-Kaidę – organizację terrorystyczną kierowaną przez Osamę bin Ladena. Według USA Al-Kaida miała swoją siedzibę i bazy szkoleniowe w Afganistanie. Prezydent Bush postawił Talibom ultimatum, w którym żądał m.in. wydania Stanom Zjednoczonym Osamy bin Ladena i zamknięcia wszystkich obozów terrorystów na terytorium Afganistanu[7]. Ultimatum zostało odrzucone, więc 7 października 2001 roku amerykańskie oraz brytyjskie siły powietrzne rozpoczęły bombardowanie wyznaczonych celów w Afganistanie. W operację zaangażowały się siły NATO, ponieważ zgodnie z art. 5 Traktatu o NATO uznano, że zamach z 11 września był atakiem na jednego z członków Paktu. W skład koalicji ISAF weszło ponad 40 państw oraz opozycyjny do talibów Sojusz Północny[8].

Inwazja doprowadziła do obalenia reżimu talibów, ale jednocześnie stała się początkiem długiej wojny partyzanckiej. Wielu złapanych bojowników Al-Kaidy zostało przetransportowanych do więzienia Guantanamo na Kubie, gdzie według organizacji humanitarnych byli poddawani torturom i poniżającemu traktowaniu[9].

Inne misje operacji „Enduring Freedom”

W ramach operacji „Enduring Freedom” Stany Zjednoczone przeprowadzały akcje bojowe i szkoleniowe w wielu innych częściach świata. W 2002 USA zaczęły wspierać rząd Filipin w walce przeciwko grupom terrorystycznym i komunistycznym partyzantom[10]. Również w 2002 USA rozpoczęły operacje na Półwyspie Somalijskim, której celem było zwalczanie terrorystów i piratów[11].

W 2007 USA podjęły walkę z grupami terrorystycznymi w Afryce zachodniej (ang. Trans-Saharan Counterterrorism Initiative)[12].

Napis „Jestem Charlie” niesiony przez jednego z protestujących przeciwko terroryzmowi po zamachach w Paryżu (2015)
Napis „Jestem Charlie” niesiony przez jednego z protestujących przeciwko terroryzmowi po zamachach w Paryżu (2015)

Wojna w Iraku

Po zamachach z 11 września administracja amerykańska zaczęła oskarżać Irak o posiadanie broni masowego rażenia i wspieranie terroryzmu. 29 stycznia 2002 roku prezydent Bush wygłosił orędzie, w którym zaliczył Irak do tzw. Osi zła[13]. Od tego momentu rozpoczęły się przygotowania do wojny. Pomimo poważnych wątpliwości prawnych i sprzeciwu Chin, Rosji i Francji, inwazja rozpoczęła się 20 marca 2003 roku. Koalicja składała się głównie z wojsk USA i Wielkiej Brytanii, ale też jednostek australijskich, hiszpańskich i polskich. Po ok. trzech tygodniach walk siły międzynarodowe objęły kontrolę nad większością terytorium Iraku, obalając rząd tworzony przez partię Baas i Saddama Husajna. Formalny koniec inwazji nastąpił 1 maja 2003 roku.

Saddam Husajn został złapany i postawiony przed irackim trybunałem za zbrodnie przeciwko ludzkości. Sąd skazał byłego prezydenta Iraku na śmierć przez powieszenie. Wyrok wykonano 26 grudnia 2006 roku[14].

W latach 2003–2010 siły międzynarodowe prowadziły operacje zbrojne przeciwko partyzantom i terrorystom. 19 sierpnia 2010 roku amerykańskie wojska bojowe ostatecznie opuściły Irak. Wycofanie wszystkich sił zbrojnych nastąpiło w grudniu 2011 roku. W walkach i zamachach zginęło ponad 4800 żołnierzy koalicyjnych (w większości Amerykanów)[15], od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy cywilów[16] i trudna do oszacowania liczba partyzantów.

Wojna w Pakistanie

Granica afgańsko-pakistańska była od początku inwazji na Afganistan miejscem walk pomiędzy radykalnymi islamskimi ugrupowaniami (często powiązanymi z Al-Kaidą) a rządem Pakistanu. Po roku 2001 do walk przyłączyli się talibowie, mający w Pakistanie swoje kryjówki. Do zwalczania bojowników przystąpiły będące w sojuszu z Pakistanem wojska amerykańskie. Formalnie za moment rozpoczęcia wojny uznaje się marzec 2004 roku. Najcięższe walki toczone są o Waziristan.

2 maja 2011 roku amerykańscy komandosi zabili Osamę bin Ladena po 40-minutowej wymianie ognia w jego rezydencji w miejscowości Abbottabad (ok. 60 km na północny wschód od Islamabadu).

Wojna z Państwem Islamskim

W 2011 rozpoczęła się wojna domowa w Syrii pomiędzy siłami rządowymi a syryjską opozycją. Po stronie opozycji walczyło wiele ugrupowań radykalnych i terrorystycznych, wśród nich przedstawiciele tzw. Państwa Islamskiego. W 2013 doszło do rozłamu w szeregach opozycji i wewnętrznych walk. W 2014 bojówki Państwa Islamskiego rozpoczęły ofensywę w Iraku i Syrii, zajmując znacznie obszary na terytorium obu państw.

7 sierpnia 2014 USA rozpoczęły naloty na pozycje Państwa Islamskiego w Iraku[17]. We wrześniu 2014 powstała koalicja, w skład której weszły Stany Zjednoczone, Arabia Saudyjska, Katar, Jordania, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Bahrajn. 23 września 2014 wojska koalicji rozpoczęły kampanię lotniczą przeciwko PI na terytorium Syrii[18].

Zamachy terrorystyczne po roku 2001

Po zamachach na World Trade Center Al-Kaida i powiązane z nią grupy przeprowadziły szereg ataków na całym świecie. Największe z nich to:

  • Zamach na Bali (12 października 2002) – 202 zabitych, 209 rannych.
  • Zamachy w Casablance (16 maja 2003) – 45 zabitych (w tym 12 terrorystów), ponad 100 rannych.
  • Zamachy w Stambule (15 i 20 listopada 2003) – ok. 60 zabitych, ponad 700 rannych.
  • Zamach w Madrycie (11 marca 2004) – 191 zabitych, ok. 1900 rannych. W wyniku zamachów wojska hiszpańskie zostały wycofane z Iraku.
  • Zamach w Londynie (7 lipca 2005) – 56 zabitych (w tym 4 terrorystów), ok. 700 rannych.
  • Zamach w Szarm el-Szejk (23 lipca 2005) – ok. 70 zabitych, ok. 150 rannych.
  • Zamach na Bali (1 października 2005) – 26 zabitych, 102 rannych.
  • Zamachy w Mumbaju (26–29 listopada 2008) – ok. 200 zabitych, ponad 300 rannych.
  • Zamachy w Nairobi (21–24 września 2013) – 72 zabitych, 175 rannych.
  • Zamachy w Paryżu (7–9 stycznia 2015) – 17 zabitych, 20 rannych
  • Zamach w Tunisie (18 marca 2015) – 23 zabitych, 22 rannych.
  • Zamachy w Paryżu (13–14 listopada 2015) – 132 zabitych, powyżej 300 rannych.
  • Zamachy w Brukseli (22 marca 2016) – 32 zabitych, 316 rannych.

Do wielu ataków doszło też w trakcie wojen w Afganistanie, Iraku i Pakistanie.

Krytyka

Krytycy polityki USA twierdzą, iż w rzeczywistości termin ten jest chwytem propagandowym stosowanym w celu usankcjonowania ograniczania swobód obywatelskich przez administrację Busha oraz mającym dać zielone światło do działań militarnych w dowolnych miejscach na świecie. Zwracają oni także uwagę na liczne ofiary cywilne spowodowane działaniami wojennymi. Stosowanie podwójnych standardów moralnych zarzuca amerykańskiej polityce wojny z terroryzmem Joseph Farah, redaktor konserwatywnej witryny WorldNetDaily, autor pomysłu T-shirta ze zdjęciem grupy Indian i napisami: „Homeland Security” i „Fighting terrorism since 1492”. Twierdzi on, że zarówno w 1492, jak i obecnie doszło do tego samego zjawiska zderzenia kultur[19].

Zobacz też

Przypisy

  1. Bush likens 'war on terror’ to WWIII. ABC News Online, 6 maja 2006. [dostęp 2013-12-15]. (ang.).
  2. Brendan Manning, Isaac Davison: Iraqi Government asks for NZ help with 'World War III’. NZ Herald, 13 lutego 2015. [dostęp 2015-02-18]. (ang.).
  3. Norman Podhoretz, World War IV: The Long Struggle Against Islamofascism, New York: Doubleday, 2008.
  4. cnn.com: President Obama’s 'War on Terror 2.0'. [dostęp 2014-09-29].
  5. War on Terror part 2. Daily Mail. [dostęp 2014-09-29].
  6. National Commission on Terrorist Attacks upon the United States, Thomas H. Kean, Lee Hamilton: The 9/11 Commission Report: Final Report of the National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States. W. W. Norton & Company, 2004. ISBN 0-393-32671-3, ISBN 978-0-393-32671-0. (ang.).
  7. washingtonpost.com: President Bush Addresses the Nation. [dostęp 2014-09-24].
  8. Nato.int: NATO’s role in Afghanistan. [dostęp 2014-09-24].
  9. Magdalena Miroszewska, wiadomosci.dziennik.pl: Amerykanie oskarżają Amerykanów o tortury. [dostęp 2014-09-24].
  10. globalsecurity.org: Operation Enduring Freedom – Philippines. [dostęp 2014-09-29].
  11. globalsecurity.org: Operation Enduring Freedom – Horn of Africa (OEF-HOA). [dostęp 2014-09-29].
  12. globalsecurity.org: Trans Sahara Counterterrorism Partnership (TSCTP). [dostęp 2014-09-29].
  13. Treść orędzia prezydenta George’a W. Busha z 29 stycznia 2002. [dostęp 2014-09-24]. (ang.).
  14. Comments on Death Penalty for Saddam. [w:] Associated Press [on-line]. washingtonpost.com, 30 grudnia 2006. [dostęp 2014-09-24]. (ang.).
  15. cnn.com: War Casualties. [dostęp 2014-09-24].
  16. casualty-monitor.org: Casualty Monitor. [dostęp 2014-09-24].
  17. tvn24.pl: Były szef irackiej dyplomacji: amerykańskie naloty bardzo skuteczne. [dostęp 2014-09-29].
  18. wsj.pl: U.S., Arab Allies Launch Airstrikes Against Islamic State Targets in Syria. [dostęp 2014-09-29].
  19. Farah, Joseph: Fighting terrorism since 1492. WorldNetDaily, 30.09.2006. [dostęp 2009-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-11)]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Flag of Syria.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of NATO.svg
Flaga Paktu Północnoatlantyckiego (NATO).
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of the United Kingdom (3-5).svg
The flag of the United Kingdom (3:5 version). This flag is the Union Flag in the 3:5 ratio exclusively used on land. At sea, the correct ratio is 1:2.
U.S. Marines humping in Afghanistan, November 2001.jpg
SOUTHERN AFGHANISTAN -- A Marine with the 15th Marine Expeditionary Unit (Special Operations Capable), Camp Pendleton, Calif., leads a column of Marines to a security position after seizing a Taliban forward-operating base Nov. 25. Marines from the 15th and 26th MEU are currently deployed to the region in support of Operation Enduring Freedom. Thirteenth MEU Marines, embarked on USS Bonhomme Richard, left San Diego Dec. 1 enroute to the Arabian Sea in support of Operation Enduring Freedom. U.S. Marine photo by Sgt. Joseph Chenelly.
MQ-9 Reaper in flight 2.jpg
MQ-9 Reaper in flight
Je suis Charlie, Montreal, 7 January 2015.jpg
Autor: Gerry Lauzon from Montreal, Canada, Licencja: CC BY 2.0

Taken at the vigil in front of the French consulate in Montreal on a -26C evening. Je suis Charlie.

Montreal rally in support of the victims of the 2015 Charlie Hebdo shooting
Flag of al-Qaeda in Iraq.svg
This is "the flag of al-Qaeda in Iraq" (AQI). Please be sure to read the below description before considering including this image in any Wikipedia articles.

This image shows a design for the w:jihadist black flag based on flags used by w:Jama'at al-Tawhid wal-Jihad (JTJ) in Iraq during 2003-2004.

The design uses the basic jihadist black flag.with the shahada inscribed in white, and adds a white or yellow circle surrounded by additional text. These flags were seen in various beheading videos published by terrorists in 2004, e.g. here, where the circle is surrounded by the text Jama'at al-Tawhid wal-Jihad in yellow. See en:File:JackHensley.PNG.

No flag with the design shown here has been spotted. The flags attested in videos in 2004 have the text Jama'at al-Tawhid wal-Jihad surrounding the circle. The circle does not occur on its own. Also, this design including the circle is limited to the years 2003 and 2004. We have no evidence that it has been used either before or after that period, or outside of the Iraqi insurgence of that time.

The "disk" design apeears to have been peculiar to the JTJ in 2004. 2004 videos by Jamaat Ansar al-Sunna show the same black flag with white shahada plus their group name but without the disk.

The report is by one "Colonel Emerson Begolly" and reads as follows:

"It is the new al-Qaeda flag, black with the 'long version' of the Shahada in a yellowish colour and a yellowish circle in the center. I have seen the flag several times before before; I was in Iraq for the past 6 months. The flag is being debated as either Abu Mousab al-Zarqawi’s al-Qaeda (Ansar al-Zarqawi) flag or the al-Qaeda flag in Iraq. I never act[ua]lly saw one flying, etc. This flag was used in the back[g]round of several beheading videos. I was given, and still have, a captured flag like this one from another soldier who raided an abandoned al-Qaeda safe-house in Fullujah. The flag was not a machine-produced flag, but two pieces of black nylon with embroidered lettering and the circle in a light yellow. It was not made to fly, but rather to hang on a wall. I know another soldier who has a flag like that one, but only the lettering and circle is white, not yellow like the other one. The videos are not clear enough to tell whether the lettering and circle is white or yellow, but it probably differs depending on who made the particular flag."

Note that this report is simply what had been posted online back in 2004, there is no kind of verification attached to it. Also note that Emerson Begolly is the name of a "Nazi buff turned Jihadi" arrested in January 2011.[1][2][3] This Emerson Begolly was aged 21 in January 2011, and thus was about 14 in Sept 2004. He had been active in jihadi online fora under the name "Asadullah Shishani" since 2009. Before that, he was apparently into posing as a Nazi in earlier years.

The coincidence of the name "Emerson Begolly" and the interest in Islamist terrorism etc. is enough to arouse suspicion in the report cited above, unless it can be verified that there is indeed a bona fide Colonel Emerson Begolly unrelated to the "Nazi Jihadist" online activist. --Dbachmann (talk) 16:09, 6 May 2011 (UTC)
US Navy 010911-N-6157F-006 Pentagon damage, Sept. 11, 2001.jpg
A helicopter flies over the area as smoke pours from the southwest corner of the Pentagon Building located in Washington, District of Columbia (DC), minutes after a hijacked airliner crashed into the southwest corner of the building, during the 9/11 terrorists attacks.
Seal of the International Security Assistance Force.svg
International Security Assistance Force (ISAF) logo. Pashto writing: کمک او همکاری (Komak wa Hamkari) meaning "Help and Cooperation".
Battlefields in The Global War on Terror.svg
Autor: User:Derfel73; User:Canuckguy, Licencja: CC0
The global war on terror.
 
NATO
 
Major military operations
 
Other allies involved in major operations

Mali: Dark Red (now considered major military operation against AQIM

  Circle Burgundy Solid.svg     Major terrorist attacks by Al-Qaeda and affiliated groups:

  1. Embassy bombings 1998
  2. September 11 attacks 2001
  3. Bali bombings 2002
  4. Madrid bombings 2004
  5. London bombings 2005
  6. Mumbai attacks 2008
War on Terror montage1.png
Montage of the War on Terror.
Flag of Iraq (1991–2004).svg
Former Iraqi flag, used from 1991 to 2004.
Flag of Islamic State of Iraq.svg

Variant of the jihadist black flag. This particular version is used by the "Islamic State of Iraq" and by al-Shabaab in Somalia. It shows the shahada in an arrangement that includes the image of the historical "seal of Muhammad" (more precisely, the "seal" design is based on a 1980s facsimile of Ottoman era copies of letters written and sealed by Muhammad, in which the copyists had manually inked the seal impression; the jihadist flags seen in press photographs do not show the seal as circular but in a slightly irregular shape that faithfully mimicks one particular such specimen; see w:seal of Muhammad for details).

Also note that the representation of this seal formerly uploaded to commons but since deleted is merely a graphist's "fictionalisation" of what the seal might have looked like; the actual artefact on exhibit as the "seal of Muhammad" in Istanbul is rectangular)
Seal of Combined Joint Task Force – Operation Inherent Resolve.svg
A vector version of the insignia of the Operation Inherent Resolve task force