Wu Zetian

Wu Zetian

Imię chińskie osobiste Pismo tradycyjne 曌 Hanyu pinyin Zhào Wymowa (IPA) /ʈʂâu/
Imię chińskie pośmiertne Pismo uproszczone 则天 Pismo tradycyjne 則天 Hanyu pinyin Zétiān Wade-Giles Tse-t'ien Wymowa (IPA) /tsɤ̌.tʰjɛ́n/
Nazwisko rodowe chińskie Pismo tradycyjne 武 Hanyu pinyin Wǔ Wymowa (IPA) /ù/
cesarz
Cesarz dynastii Zhou
Okres	od 18 sierpnia 690 do 22 lutego 705
Poprzednik	Tang Ruizong
Następca	Tang Zhongzong
Dane biograficzne
Dynastia	Zhou
Data urodzenia	17 lutego 625
Data i miejsce śmierci	16 grudnia 705 Luoyang
Miejsce spoczynku	Mauzoleum Qianling
Matka	Yang
Mąż	Tang Taizong
Mąż	Tang Gaozong
Dzieci	Tang Ruizong, Tang Zhongzong

Wu Zetian (chiń. upr. 武则天; chiń. trad. 武則天; pinyin Wǔ Zétiān; także chiń. 武曌, Wu Zhao) (ur. 17 lutego 625, zm. 16 grudnia 705) – pierwsza i jedyna oficjalna kobieta-cesarz (nie cesarzowa) w historii Chin.

Zetian to imię pośmiertne, jakie cesarz Zhongzong nadał Wu w roku 705, jeszcze za jej życia.

Życiorys

Młodość

Wu Zetian, córka chińskiego oficera^[1], urodziła się w bogatej rodzinie arystokratycznej. Trafiła do haremu cesarza Tang Taizonga mając 13 lat. Po jego śmierci w 649 musiała zgodnie ze zwyczajem wstąpić do buddyjskiego klasztoru. W 654 w wyniku rozgrywek pałacowych prowadzonych przez żonę cesarza Gaozonga wróciła do łask i powróciła na dwór cesarski, stając się ponownie cesarską konkubiną. Wkrótce cesarzowa zmarła, co znacznie umocniło pozycję Wu Zetian. Zaczęła prowadzić w imieniu cesarza sprawy państwowe, wykazując się licznymi talentami.

Cesarzowa

Po śmierci Gaozonga w 683 cesarzem został ich starszy syn Zhongzong. Jednak cesarzowa wdowa obaliła go po niespełna dwumiesięcznym panowaniu 26 lutego 684, a nowym cesarzem został jego młodszy brat Ruizong. Cesarzowa sprawowała władzę w imieniu małoletniego cesarza jako regentka. Ostatecznie 18 sierpnia 690 zmusiła Ruizonga do abdykacji, a sama ogłosiła się cesarzem. Zmieniła nazwę państwa z Tang na Zhou.

Wu prowadziła brutalną politykę (jednej z przeciwniczek kazała odciąć kończyny), która dotykała również bliskich władczyni. Za jej panowania doszło jednak do rozwoju gospodarczego Chin, a taoizm został zastąpiony jako religia państwowa buddyzmem.

22 lutego 705 r. doszło do buntu gwardii cesarskiej, która obaliła cesarzową i ponownie osadziła na tronie Zhongzonga.

Po swej śmierci cesarzowa została pochowana razem z cesarzem Gaozongiem w mauzoleum Qianling.

Wu Zetian w kulturze

• Wu-hou – dramat z 1965 r. w reż. Li Han-hsianga

Przypisy

Bibliografia

• Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. ISBN 83-05-13407-5.

Linki zewnętrzne

• "Empress Wu Zetian"