Wyłko Czerwenkow

Wyłko Czerwenkow
Вълко Червенков
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 września 1900
Złatnica

Data i miejsce śmierci

21 października 1980
Sofia

I sekretarz Bułgarskiej Partii Komunistycznej
Okres

od 2 lipca 1949
do 4 marca 1954

Przynależność polityczna

Bułgarska Partia Komunistyczna

Poprzednik

Georgi Dimitrow

Następca

Todor Żiwkow

Premier Bułgarskiej Republiki Ludowej
Okres

od 3 lutego 1950
do 18 kwietnia 1956

Przynależność polityczna

Bułgarska Partia Komunistyczna

Poprzednik

Wasił Kołarow

Następca

Anton Jugow

Wicepremier Bułgarii
Okres

od 20 lipca 1949
do 3 lutego 1950

Przynależność polityczna

Bułgarska Partia Komunistyczna

Minister Edukacji i Kultury
Okres

od 15 stycznia 1958
do 9 czerwca 1958

Przynależność polityczna

Bułgarska Partia Komunistyczna

Wyłko Czerwenkow (ur. 6 września 1900 w Złaticy, zm. 21 października 1980 w Sofii) – bułgarski działacz komunistyczny.

Życiorys

Pochodził ze wsi Złatica. Do Bułgarskiej Partii Komunistycznej przystąpił w wieku dziewiętnastu lat. Brał udział w powstaniu wrześniowym, po którym został pojmany i skazany na śmierć. Wyroku nie wykonano, zezwalając Czerwenkowowi na emigrację do ZSRR, gdzie zaczął działać w ramach Kominternu[1] i był rektorem Międzynarodowej Szkoły Leninowskiej w Moskwie (1937–1938).

W latach 1941–1944 był redaktorem naczelnym działającej w Moskwie bułgarskiej radiostacji im. Christo Botewa[1]. Od 1941 był również członkiem Komitetu Centralnego Bułgarskiej Partii Komunistycznej działającego w Moskwie. Wrócił do kraju po przejęciu władzy przez komunistów w Bułgarii w 1944[1].

W komunistycznej Bułgarii

W latach 1944–1962 członek Biura Politycznego KC BPK. W latach 1950–1954 I sekretarz KC BPK.

W 1950 stanął na czele rządu Bułgarii. Cieszył się zaufaniem Stalina, dzięki swojej silnej pozycji mógł łączyć urząd premiera i stanowisko I sekretarza KC Bułgarskiej Partii Komunistycznej. W 1954 jego znaczenie spadło, co zmusiło go do rezygnacji z funkcji sekretarza. Premierem Bułgarii pozostał natomiast jeszcze przez dwa lata[2]. Bułgarią rządził na wzór stalinowski[2], stosował masowe represje[3], zwalczał opozycję i rozwinął kult swojej osoby, nazywany był „bułgarskim Stalinem”[1]. W okresie pełnienia przez niego urzędu premiera kontynuowano rozpoczętą w 1949 kolektywizację rolnictwa, która w 1952 objęła 60% gruntów rolnych[4]. W 1953 Czerwenkow ogłosił zmianę kursu gospodarczego, zapowiadając zwiększenie inwestycji w dobra konsumpcyjne i budownictwo mieszkaniowe, przy zmniejszeniu tempa rozwoju przemysłu ciężkiego. Zapowiedź ta w praktyce nie została jednak zrealizowana do końca dziesięciolecia[5].

Po śmierci Stalina, pod naciskiem nowych władz ZSRR, częściowo złagodził kurs polityki wewnętrznej, ogłaszając w lipcu 1953 amnestię dla więźniów politycznych. W roku następnym na V zjeździe partyjnym Todor Żiwkow zażądał, by partia – na wzór radziecki – podjęła walkę z kultem jednostki, co zapowiadało rychły upadek Czerwenkowa; tego też oczekiwano w ZSRR[6]. W kwietniu 1956 jego działalność skrytykowało w podobnym duchu plenum KC BPK[7]. Od 1956 do 1961 Czerwenkow był wicepremierem Bułgarii[3]. Z poparciem Nikity Chruszczowa Todor Żiwkow stopniowo do 1962 pozbawił Czerwenkowa wszystkich stanowisk. Były I sekretarz KC BPK został ostatecznie usunięty z partii[1].

Przypisy

  1. a b c d e People in history – The smelting of Bulgaria’s Stalin. sofiaecho.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]..
  2. a b T. Czekalski: Bułgaria. Warszawa: Trio, 2010, s. 201-202 i 362. ISBN 978-83-7436-252-8.
  3. a b Czerwenkow Wyłko, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2014-05-16].
  4. T. Czekalski: Bułgaria. Warszawa: Trio, 2010, s. 210. ISBN 978-83-7436-252-8.
  5. T. Czekalski: Bułgaria. Warszawa: Trio, 2010, s. 212. ISBN 978-83-7436-252-8.
  6. T. Czekalski: Bułgaria. Warszawa: Trio, 2010, s. 206–207. ISBN 978-83-7436-252-8.
  7. T. Czekalski: Bułgaria. Warszawa: Trio, 2010, s. 338. ISBN 978-83-7436-252-8.

Media użyte na tej stronie

Valko Chervenkov.jpg
Autor: Fortepan, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pártelit. Balról a második előtte Vlko Cservenkov, a Bolgár Kommunista Párt főtitkára, miniszterelnök.