Wycinka (powieść)

Wycinka (niem. Holzfällen. Eine Erregung) – powieść austriackiego pisarza Thomasa Bernharda z roku 1984. Jej tematem jest życie wiedeńskiego środowiska artystycznego, a większość z przedstawionych postaci miała swoje pierwowzory w rzeczywistości.

Opis fabuły

"Akcja powieści Bernharda z 1984 roku rozgrywa się podczas „artystycznej kolacji” wydanej przez małżeństwo Auersbergów na cześć aktora z Burgtheater. Aktor się spóźnia, głodni goście - wiedeńscy artyści - są coraz bardziej pijani. Tylko narrator, alter ego autora, siedzący w półmroku przedpokoju, spogląda na nich jak widz w teatrze i w bezlitosnym, obsesyjnym, miejscami komicznym monologu rozprawia się z dawnymi przyjaciółmi, którzy w jego oczach zamienili się w żałosną zgraję snobów, megalomanów i pozorantów. Tłem spotkania z nimi po latach jest samobójstwo wspólnej przyjaciółki, niespełnionej artystki.

Publikacja powieści wywołała skandal. Gerhard Lampersberg, kompozytor i dawny przyjaciel Bernharda, rozpoznał się w powieściowym Auersbergerze, „epigonie Weberna”, homoseksualiście i alkoholiku, i wytoczył autorowi proces o zniesławienie. Powieść została skonfiskowana i objęta zakazem sprzedaży w Austrii, co oczywiście stało się dla niej najlepsza reklamą"^[1].

Adaptacje Krystiana Lupy

W 2013 Krystian Lupa przygotował adaptację Holzfällen w Shauspielhaus Graz^[2], za którą otrzymał prestiżową austriacką nagrodę Nestroy Preis(niem.) w kategorii najlepsza reżyseria^[3].

Polska prapremiera scenicznej adaptacji powieści w reżyserii Krystiana Lupy i przekładzie Moniki Muskały, odbyła się 23 października 2014 na deskach Sceny im. Jerzego Grzegorzewskiego w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Apokryfy będące integralną częścią adaptacji zostały stworzone przez reżysera, improwizacje aktorskie oraz zaczerpnięte z dzieł Jeannie Ebner i Friederike Mayröcker; myśli Joany w "Sebastianplatz" Verena Lercher (Graz)^[4].

Spektakl Lupy został nagrodzony przez Międzynarodowe Jury podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia w Krakowie (nagrody dla najlepszego spektaklu, reżysera i aktora) i odniósł międzynarodowy sukces. Wycinka była prezentowana w Japonii, Korei Południowej, Hiszpanii i Czechach^[5]; jako pierwsze polskie przedstawienie w historii zainaugurowała prestiżowy LXIX Festival d’Avignon (2015)^[6][7], była także prezentowana podczas Festival d'Automne à Paris na deskach Odéon Théâtre de l'Europe (2016)^[8].

Obsada wrocławskiej adaptacji^[4]:

Przypisy