Wykaz stopni w niemieckich siłach zbrojnych (Wehrmacht)

Wykaz stopni w niemieckich siłach zbrojnych w latach 1935–1945.

Rzut ogólny[1][2][3][4]

  1. Schütze – nie posiadał żadnych oznaczeń stopnia - ani na naramienniku, ani na rękawie.
  2. Oberschütze – oznaczany był poprzez naszytą na lewym rękawie gwiazdkę na podkładce z ciemnozielonego sukna. Gwiazdki wykonywano zwykle ze srebrnego materiału. Choć bardzo rzadko, to jednak czasem można było zaobserwować srebrną gwiazdkę metalową.
  3. Gefreiter – był oznaczany przyszywanym do lewego rękawa pojedynczym szewronem na ciemnozielonym suknie.
  4. Obergefreiter – posiadał przyszywany do lewego rękawa podwójny szewron na ciemnozielonym suknie.
  5. Obergefreiter z sześcioletnim stażem – przyszywany do lewego rękawa pojedynczy szewron z gwiazdką na ciemnozielonym suknie. Zwykle gwiazdka była ze srebrnego materiału, choć zdarzały się, wyjątkowo rzadko, metalowe koloru srebrnego.
  6. Stabsgefreiter – podobnie jak Obergefreiter miał naszywany na lewy rękaw podwójny szewron na ciemnozielonym suknie, jednakże dodawano jedną srebrną gwiazdkę. Zwyczajowo materiałową, choć bywały metalowe.
  7. Unteroffizier – był pierwszym stopniem podoficerskim. Zmieniało się nie tylko oznaczenie na naramienniku, ale także dochodziło obszycie kołnierza srebrnoszarą taśmą dystynkcyjną (o szerokości 9 mm). Stopień ten oznaczano poprzez obszycie boków naramiennika – wszystkich poza przeciwległym do guzika (w kształt litery „U”).
  8. Unterfeldwebel – był stopniem, który oznaczano poprzez obszycie wszystkich boków naramiennika.
  9. Feldwebel – poza całkowicie obszytym naramiennikiem, posiadał jedną srebrną gwiazdkę – zawsze metalową.
  10. Oberfeldwebel – także posiadał całkowicie obszyty naramiennik, ale gwiazdki miał już dwie, także srebrne.
  11. Stabsfeldwebel – miał trzy srebrne gwiazdki wpasowane w całkowicie obszyty naramiennik.
  12. Leutnant – jako pierwszy stopień oficerski posiadał już zmieniony mundur. Zamiast wersji dla szeregowców i podoficerów, posiadał wzór oficerski. Do tego inne patki i inny model naramiennika. Naramienniki oficerów młodszych były wykonywane ze srebrnego sznura i obszywane dookoła wypustką w barwie broni. Emblematy jednostek i gwiazdki były koloru złotego. Leutnant nie posiadał żadnych oznaczeń dodatkowych, a jedynie czysty naramiennik.
  13. Oberleutnant – miał do swojego naramiennika doczepioną jedną metalową złotą gwiazdkę.
  14. Hauptmann – posiadał dwie metalowe złote gwiazdki.
  15. Major – jako oficer starszy, dysponował już innym modelem naramiennika. Naramiennik ten posiadał podkładkę w barwie broni, a sam był pleciony ze srebrnego sznura w specjalny sposób - poprzez zastosowanie poczwórnego węzła płaskiego zwanego Józefina. Emblematy jednostek i gwiazdki były takie same, jak u oficerów młodszych - ze złotego metalu.
  16. Oberstleutnant – miał taki sam naramiennik, jak major z tym, że dodawano jedną złotą gwiazdkę.
  17. Oberst – miał doczepione dwie złote gwiazdki.
  18. Generalmajor – jako pierwszy stopień generalski, poza zmienionymi patkami, posiadał inny model naramiennika. Ten ostatni miał karmazynową podkładkę, a splot był wykonany z węzła płaskiego, także Józefiny, z tym, że nie poczwórnego, a potrójnego. Środkowy sznur był srebrny, a boczne złote. Guziki do naramienników także były złote. Generałowie mieli gwiazdki koloru srebrnego i poza nimi żadnych innych oznak na naramiennikach nie nosili.
  19. Generalleutnant – miał do naramiennika generalskiego doczepioną jedną srebrną gwiazdkę.
  20. General der... (z podaniem nazwy rodzaju wojsk, np. der Infanterie) – posiadał dwie srebrne gwiazdki.
  21. Generaloberst – miał do swojego naramiennika przyczepione trzy srebrne gwiazdki.
  22. Generaloberst mit der Rang eines Generalfeldmarschall (nigdy nie nadany) – miał do swojego naramiennika przyczepione cztery srebrne gwiazdki.
  23. Generalfeldmarschall – posiadał naramienniki modelu generalskiego z tą różnicą, że zamiast gwiazdek miał dwie skrzyżowane laski marszałkowskie, wykonane ze srebrnego metalu. Laski te miały wytłoczone naprzemiennie orły Heer i Krzyże Żelazne. Od 4 kwietnia 1941 roku cała plecionka miała kolor złoty.

Oprócz wyżej wymienionych stopni występowały jeszcze dwa tytuły, oznaczane dodatkowo na naramiennikach. Były to Unteroffizier-Anwärter[5] i Fähnrich.

  • Unteroffizier-Anwärter to w dosłownym tłumaczeniu „kandydat na podoficera”, czyli elew. Byli to szeregowi, najczęściej w stopniu kaprala, którzy byli w trakcie szkolenia w szkole podoficerskiej. Zwykło się ich wyróżniać poprzez dodanie im do każdego naramiennika po jednej przesuwce ze srebrnoszarej taśmy, takiej samej, jaką naszywano na brzegach kołnierzy i naramienników podoficerów.
  • Fähnrich z kolei, to po prostu podchorąży. Byli to podoficerowie, którzy byli w trakcie szkoły oficerskiej. Rozróżniano ich poprzez dodanie do każdego naramiennika dwóch przesuwek z taśmy dystynkcyjnej.

Do 1942 roku na naramiennikach, oprócz oznak stopni, umieszczano również emblematy jednostek i służb. U szeregowych wykonywane były one w barwie broni (haftowane lub naszywane), u podoficerów ze srebrnego metalu, a u oficerów ze złotego metalu. Ponadto do 1941 roku na guzikach naramienników szeregowych i podoficerów były noszone numery pododdziału: kompanii (cyfry arabskie) lub batalionu (cyfry rzymskie). Wypustki i podkładki naramienników były w barwach broni i służb (niem. Waffenfarbe)[6][7].

Szeregowi

Szeregowi
Schütze/Soldat[a] (bez żadnych dodatkowych dystynkcji na rękawie) – szeregowy.
22. Oberschütze/Obersoldat - stopień ten można przetłumaczyć jako szefa formacji (np. piechoty, czołgów itd.)[8].
21. Gefreiter - starszy szeregowy[8][9].
20. Obergefreiter (poniżej 6 lat służby) – kapral[8][10]; w Wehrmachcie dowódca drużyny nie miał statusu podoficera[11].
19. Obergefreiter (powyżej 6 lat służby)[12][13] – kapral.
18. Stabsgefreiter - starszy kapral.
W 1942 roku zniesiono stopień Stabsgefreiter, od tej pory Obergefreiter poniżej 6 lat służby miał podwójny szewron, Obergefreiter powyżej 6 lat służby – podwójny szewron i gwiazdkę.

Przykładowe naramienniki szeregowców z emblematami jednostek

A. 4. kompania 67. pułku artylerii
B. 20. pułk pancerny
C. Dywizja Großdeutschland

Podoficerowie

Podoficerowie

Podficerowie młodsi

17. Unteroffizier – plutonowy (korpus sanitarny).
16. Unterfeldwebel – młodszy sierżant (Feldgendarmerie).

Podficerowie starsi

15. Feldwebel – sierżant (Panzerlehr).
14. Oberfeldwebel – starszy sierżant (piechota).
13. Stabsfeldwebel – sierżant sztabowy (12. pułk artylerii).
  • Fähnrich (podchorąży) to tytuł kandydatów na oficerów, a nie stopień.

Oficerowie

Oficerowie
Generałowie

Oficerowie młodsi

12. Leutnant – podporucznik (saperzy).
11. Oberleutnant – porucznik (6. pułk piechoty).
10. Hauptmann – kapitan (dywizjon przeciwpancerny).

Oficerowie starsi

9. Major – major (artyleria).
8. Oberstleutnant – podpułkownik (korpus sanitarny).
7. Oberst – pułkownik (strzelcy).

Generałowie

6. Generalmajor – generał major (polski odpowiednik: generał brygady).
5. Generalleutnant – generał porucznik (polski odpowiednik: generał dywizji).
4. General der...[b] - generał broni.
3. Generaloberst – generał pułkownik (polski odpowiednik: generał, wcześniej generał armii).
W latach 1939–1940 istniał jeszcze stopień Generaloberst mit der Rang eines Generalfeldmarschall (generał pułkownik w randze marszałka polowego), ale nikomu go nie nadano[8]. Oznaką były formalnie 4 gwiazdki[13].
Reichsmarschall Marszałek Rzeszy
2. Generalfeldmarschall (przed 4 kwietnia 1941) – marszałek polowy.
1. Generalfeldmarschall (po 4 kwietnia 1941) – marszałek polowy.
–. Reichsmarschall – marszałek Rzeszy (tylko Hermann Göring, od 19 lipca 1940).

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Także np. Füsilier (fizylier), Jäger (strzelec), Grenadier (grenadier), Paznergrenadier (grenadier pancerny), Pionier (saper), Kanonier (kanonier), Panzerschütze (czołgista) itd.
  2. ↑ Dodawano tu rodzaj wojsk, np. General der Infanterie (generał piechoty), General der Artillerie (generał artylerii), General der Kavallerie (generał kawalerii), General der Panzertruppen (generał broni pancernej), General der Pioniere (generał wojsk inżynieryjnych) itd.

Przypisy

  1. ↑ Jarosław Krzywania, Wehrmacht w Kampanii Wrześniowej 1939, 1991.
  2. ↑ Jarosław Ruszczak, Mundury niemieckie 1939-1945.
  3. ↑ Praca zbiorowa, Die Deutsche Wehrmacht, 1936.
  4. ↑ Sigurd Henner i Wolfgang Böhler, DIe Deutsche Wehrmacht: Dienstgrade und Waffenfarben des Heeres 1939-1945, 28 sierpnia 2013.
  5. ↑ Jarosław Krzywania, Wehrmacht w Kampanii Wrześniowej 1939, 1991, s. 15.
  6. ↑ Jarosław Krzywania, Wehrmacht w Kampanii Wrześniowej 1939, 1991, s. 14-15.
  7. ↑ Jarosław Ruszczak, Mundury niemieckie 1939-1945, s. 10.
  8. ↑ a b c d Niemieckie stopnie wojskowe z okresu II wojny światowej, vaterland.pl [dostęp 2019-02-14].
  9. ↑ Gefreiter, Słownik polsko-niemiecki Diki [dostęp 2019-02-14].
  10. ↑ Obergefreiter, Słownik polsko-niemiecki Diki [dostęp 2019-02-14].
  11. ↑ Leo Niehorster, German Army - Military Personnel Positions, Functions and Ranks Discussed, World War II Armed Forces — Orders of Battle and Organizations [dostęp 2019-02-14].
  12. ↑ Jarosław Ruszczak, Mundury niemieckie 1939-1945, s. 10,19.
  13. ↑ a b German Defence Forces / Wehrmacht 1936-40, International Encyclopedia of Uniform Insignia [dostęp 2019-02-14].

Bibliografia

  • Stopnie wojsk niemieckich – tabela opracowana przez Grzegorza Sowulę w:Teczka Hitlera pod red. Henrika Eberlego i Matthiasa Uhla, Świat Książki, Warszawa 2005, s. 443-444

Media użyte na tej stronie

Unteroffiziere.jpg
Rangabzeichen der deutschen Wehrmacht bis 1945; Unterffiziere hier:
  • Ziffer 13 bis 17 Schulterklappen (die Farbe der umrandenden Paspelierung — die Grundfarbe — widerspiegeln die funktionsbezeichnende Waffenfarbe):
    • 13 – Stabswachtmeister (StWm) OR-8 (Artillerie)
    • 14 – Oberfeldwebel (OFw) OR-7 (Infanterie)
    • 15 – Feldwebel (Fw) OR-6 (Panzertruppe), L steht für Panzer-Lehr
    • 16 – Unterfeldwebel (UFw) OR-5a (Kavallerie), bzw. Unterwachtmeister (UWm) OR-5a (Aufklärung)
    • 17 – Unteroffizier (Uffz) OR-5b (Sanitädsdienst), auch Sanitätsunteroffizier.
Luftwaffe Reichsmarschall.svg
Autor: Yuma, Licencja: CC BY 3.0
German Wehrmacht, Heer, Luftwaffe and Kriegsmarine, rank insignia until 1945 – shoulder board:
  • Rank Reichsmashal of the Pan-Germanic Empire (July 19, 1940, exclusive established for Hermann Göring).
WMacht H OR4-1 Mannschaften01.jpg
Rangabzeichen der deutschen Wehrmacht bis 1945; Mannschaften hier:
  • Ziffer 18 bis 22 Ärmel-Rangabzeichen linker Oberarm
    • 18 – Stabsgefreiter (StGefr) OR-4
    • 19 – Obergefreiter (OGefr) OR-3a mehr als 6 Dienstjahre
    • 20 – Obergefreiter (OGefr) OR-3b unter 6 Dienstjahre
    • 21 – Gefreiter (Gefr) OR-2
    • 22 – Obergrsoldat OR-1a
  • Buchstabe A bis C Schulterklappen Mannschaften OR4 bis 1b
    • A – Artillerie (Wafenfarbe – rot)
    • B – Panzer (Wafenfarbe – rosa)
    • C – Infanterie (Wafenfarbe – weiß)
WMacht H OF5-1 Offiziere 1935-1945.jpg
Wehrmacht shoulder board commissioned officers (the colour of the bordering pupin — the basic colour — reflects the function describing corps colour):

7 Oberst ( armored infantry)
8 Oberfeldveterinär (LTC veterinary)
9 Major ( artillery)
10 Hauptmann (antitank defense)

11 Oberleutnant ( 6th Infantry); 12 Leutnant (OF1b, engineer corps).
WMacht H OF10-5 Generale01 1945.jpg
Rang insignia of the German Wehrmacht until 1945; generl officer ranks Heer (army) here:
  • figure 1 to 6 shoulder straps (basic color to all service branches – deep red).
    • 1 – Generalfeldmarschall OF-10 (1942 – 1945)
    • 2 – Generalfeldmarschall OF-10 (before 1942)
    • 3 – Generaloberst OF-9
    • 4 – General der Waffengattung OF-8
    • 5 – Generalleutnant OF-7
    • 6 – Generalmajor OF-6.