Wyspy Kokosowe

Terytorium Wysp Kokosowych (Keelinga)
Territory of Cocos (Keeling) Islands
Flaga Wysp Kokosowych
Flaga Wysp Kokosowych
Dewiza: (malajski) Maju Pulu Kita
(Wprzód nasza wyspo)
Hymn:
Advance Australia Fair – hymn państwowy
God Save the King – hymn królewski

(z ang. Naprzód, piękna Australio
Boże, chroń Króla
)
Położenie Wysp Kokosowych
Język urzędowy

angielski

Stolica

West Island

Głowa państwa

Karol III

Zależne od

Australii

W jego imieniu

Administrator Barry Haase

Powierzchnia
 • całkowita
 • wody śródlądowe


14,2 km²
0%

Liczba ludności (2016)
 • całkowita 
 • gęstość zaludnienia


596[1]
43 osób/km²

Waluta

dolar australijski (AUD)

Rok utworzenia

wydzielenie z brytyjskiego Singapuru
1955

Religia dominująca

islam

Strefa czasowa

UTC +6,5

Kod ISO 3166

CC/CCK/166

Domena internetowa

.cc

Kod telefoniczny

++61-891

Wyspy Kokosowe (Terytorium Wysp Kokosowych (Keelinga); ang. Cocos (Keeling) Islands) – dwa atole koralowe na Oceanie Indyjskim stanowiące terytorium zewnętrzne Australii, położone 1100 km na południowy zachód od Sumatry. Geograficznie stanowią część Azji Południowo-Wschodniej, jednak ze względu na obecną przynależność polityczną, terytorium to niekiedy jest zaliczane do Oceanii. Do 1955 roku terytorium było zarządzane, zależnie od okresu, z brytyjskiego Cejlonu bądź Singapuru.

Ustrój polityczny

Wyspy Kokosowe, na mocy Cocos (Keeling) Islands Act 1955, są terytorium zewnętrznym Australii administrowanym przez Department of Transport and Regional Services. Australijski administrator, którym od 5 października 2009 jest Brian Lacy, mianowany jest przez Gubernatora Generalnego Australii i reprezentuje zarówno Australię, jak i monarchię brytyjską (administrator nie rezyduje na wyspach).

Lokalną władzę na wyspie sprawuje siedmioosobowa Rada (Cocos (Keeling) Islands Shire Council), wybierana na czteroletnią kadencję w bezpośrednich wyborach. Połowa składu Rady wymieniana jest co dwa lata. Terytorium nie ma podziału administracyjnego. Za jej obronę odpowiada Australia, a na wyspach porządku strzeże pięciu policjantów.

Geografia

Północna Wyspa Keelinga
Południowe Wyspy Keelinga

Wyspy Kokosowe składają się z dwóch atoli: Południowych Wysp Keelinga, na których skupiona jest cała populacja wysp, oraz Północnej Wyspy Keelinga. Łączna powierzchnia wysp wynosi 14,2 km². Stolicą terytorium jest West Island, a drugą miejscowością, siedzibą lokalnej Rady, jest Home Island (Bantam). Pomimo że język angielski jest jedynym językiem urzędowym, wyspy mają swoje oficjalne nazwy również w języku malajskim.

Na wyspach nie ma żadnych cieków ani stałych zbiorników wody. Z tego powodu zasoby wody słodkiej są ograniczone, a deszczówkę magazynuje się w podziemnych zbiornikach.

Południowe Wyspy Keelinga są atolem składającym się z 26 wysp i wysepek o łącznej powierzchni 13,1 km². Zamieszkane są tylko dwie z tych wysp: Home Island i West Island.

Wyspy wchodzące w skład atolu Południowych Wysp Keelinga:

Lp.WyspaPowierzchnia
(km²)
Nazwa malajskaNazwa angielska
1Pulo LuarHorsbourgh Island1,04
2Pulo TikusDirection Island0,34
3Pulo PasirWorkhouse Island0,00
4Pulo BerasPrison Island0,02
5Button Islets0,00
7Pulo Gangsa<0,01
8Pulo SelmaHome Island0,95
9Pulo Ampang KechilScaevola Islet<0,01
10Pulo Ampang0,06
11Pulo Wa-idasAmpang Minor0,02
12Pulo Blekok0,03
13Pulo Kembang0,04
14Pulo CheplokGooseberry Island<0,01
15Pulo PandanMisery Island0,24
16Pulo SiputGoat Island0,10
17Pulo Jambatan<0,01
18Pulo Labu0,04
19Pulo AtasSouth Island3,63
20Pulo Kelapa Satu0,02
21Pulo BlanEast Cay0,03
22Pulo Blan MadarBurial Island0,03
23Pulo MariaWest Cay0,01
24Pulo Kambling?Turtle Island<0,01
25Pulo PanjangWest Island6,23
26Pulo Wak Bangka?Turtle Island0,22

Wyspy z oznaczoną powierzchnią „0” są wyspami zalewnymi w czasie przypływu.

Północna Wyspa Keelinga jest atolem składającym się z jednej, niezamieszkanej wyspy, mającej kształt litery C. Jest to niemal zamknięty atol, a do wewnętrznej laguny prowadzi tylko jedna, bardzo wąska cieśnina (mająca około 50 m szerokości) we wschodniej części wyspy. Wyspa ma około 1,1 km² powierzchni, a wewnętrzna laguna zajmuje 0,5 km². Północna Wyspa Keelinga wraz z otaczającym ją morzem na odległość 1,5 km od wybrzeża stanowi park narodowy Pulu Keeling National Park, powołany 12 grudnia 1995 roku.

Klimat

Wyspy leżą w strefie klimatu tropikalnego z temperaturami w dzień wahającymi się od 28 °C w najchłodniejszych miesiącach do 30 °C w najcieplejszych miesiącach. Roczna suma opadów wynosi 1900–2000 mm.

Średnia temperatura i opady dla Wyspy Kokosowe
MiesiącStyLutMarKwiMajCzeLipSieWrzPaźLisGruRoczna
Średnie temperatury w dzień [°C]29,829,930,029,829,328,628,128,128,228,629,029,429,1
Średnie dobowe temperatury [°C]27,527,627,727,727,426,726,226,226,226,626,927,127,0
Średnie temperatury w nocy [°C]25,125,225,425,525,424,824,324,324,224,524,824,824,9
Opady [mm] 154182231263205212220105868897941935
Średnia liczba dni z opadami12,914,218,318,318,919,221,417,213,510,110,110,6185
Źródło: Bureau of Meteorology[2] (liczba dni z opadami dla wartości 0,1 mm, wysokość 3 m n.p.m., 1981-2010)

Historia

Wyspy zostały odkryte w 1609 przez kapitana Williama Keelinga, jednak aż do XIX wieku pozostawały bezludne. W 1826 Alexander Hare założył osadę na West Island, a w roku następnym na South Island osadę założył John Clunies-Ross. W 1831 Alexander Hare opuścił wyspy, a rodzina Clunies-Ross objęła w posiadanie całe wyspy ustanawiając na nich swoje feudalne lenno.

W 1836 do atolu przybił okręt HMS „Beagle”, na którego pokładzie przebywał młody przyrodnik Charles Darwin. Jego pobyt na atolu pozwolił na potwierdzenie teorii o powstawaniu atoli.

Wielka Brytania formalnie anektowała wyspy w 1857, po czym przyłączyła je do swoich azjatyckich kolonii. W praktyce na wyspach jednak nic się nie zmieniło. W 1886 królowa Wiktoria przekazała wyspy w wieczystą własność rodzinie Clunies-Ross.

9 listopada 1914 w trakcie I wojny światowej u wybrzeży Wysp Kokosowych rozegrała się bitwa morska, zwana bitwą koło Wysp Kokosowych, w której zatopiony został niemiecki krążownik SMS „Emden”.

W czasie II wojny światowej wyspy przeszły pod wojskową administrację Cejlonu (do tej pory podlegały pod Singapur). W maju 1942 roku na wyspie miał miejsce bunt 15 członków garnizonu. Po stłumieniu buntu, 7 jego członków zostało skazanych na śmierć, a trzy wyroki wykonano – był to jedyny przypadek w czasie II wojny światowej, gdy stracono, za zorganizowanie buntu, żołnierza brytyjskiej Wspólnoty Narodów.

W roku 1955 Wielka Brytania przekazała wyspy Australii i od tej pory stanowią one terytorium zależne tego kraju. Rządowi Australii nie podobało się feudalne zarządzanie wyspami przez rodzinę Clunies-Ross i zmusił ją w 1978 do sprzedania praw własności do wysp.

Gospodarka

Istotne znaczenie dla gospodarki tych wysp ma emisja i sprzedaż znaczków pocztowych oraz uprawa palm kokosowych[3]. Powoli rozwija się również turystyka[3]. Jednak bezrobocie jest bardzo duże (w 2000 wynosiło 60% wśród mieszkańców Home Island).

Ludność

Ludność wysp skupia się wyłącznie na dwóch wyspach: West Island, zamieszkanej przez ok. 100 osób, oraz Home Island, zamieszkanej przez ok. 500 osób. Mieszkańcami West Island są głównie Australijczycy – pracownicy administracji rządowej, obsługi lotniska itp. Na Home Island mieszkają natomiast niemal wyłącznie Malajowie – potomkowie robotników sprowadzanych na plantacje palmy kokosowej. Większość z nich mówi językiem malajskim Wysp Kokosowych.

Religia

Źródło: CIA World Factbook[4]

Przypisy

  1. The World Factbook – Central Intelligence Agency, www.cia.gov [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-24] (ang.).
  2. Bureau of Meteorology: Climate statistics for Australian locations. Cocos Island Airport.
  3. a b Wyspy Kokosowe, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-04-05].
  4. Australia – Oceania :: Cocos (Keeling) Islands – The World Factbook – Central Intelligence Agency, www.cia.gov [dostęp 2019-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-24].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

U.S. Navy Band, Advance Australia Fair (instrumental).ogg
Instrumentalna wersja Naprzód, Piękna Australio, hymnu państwowego Australii w wykonaniu Orkiestry Marynarki Wojennych Stanów Zjednoczonych. Dokładnie 33 lata temu, 19 kwietnia 1984 roku, pieśń ta została ogłoszona hymnem Australii przez Niniana Stephena, ówczesnego gubernatora generalnego.
Wyspy Kokosowe.png
(c) I, Aotearoa, CC-BY-SA-3.0
Mapa Wysp Kokosowych
Flag of the Cocos (Keeling) Islands.svg
Flago de la Kokosinsuloj, uzo ne oficiala
Cocos Island Atoll.JPG
Autor: PalawanOz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cocos Island Atoll in the Indian Ocean - part of the Cocos (Keeling) Islands group.
North Keeling Island 01.JPG
Autor: PalawanOz, Licencja: CC BY-SA 3.0
North Keeling Island in the Indian Ocean - part of the Cocos (Keeling) Islands group