X-Men: Przeszłość, która nadejdzie

X-Men: Przeszłość, która nadejdzie

X-Men: Days of Future Past

Logo filmu
Gatunek	superbohaterski fantastyka naukowa akcja
Rok produkcji	2014
Data premiery	10 maja 2014 23 maja 2014 (Polska)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone Wielka Brytania
Język	angielski
Czas trwania	131 minut[1]
Reżyseria	Bryan Singer
Scenariusz	Simon Kinberg
Główne role	Hugh Jackman James McAvoy Michael Fassbender Jennifer Lawrence Halle Berry Anna Paquin[a] Elliot Page Peter Dinklage Ian McKellen Patrick Stewart
Muzyka	John Ottman
Zdjęcia	Newton Thomas Sigel
Scenografia	John Myhre
Kostiumy	Louise Mingenbach
Montaż	John Ottman
Produkcja	Lauren Shuler Donner Bryan Singer Simon Kinberg Hutch Parker
Wytwórnia	20th Century Fox Marvel Entertainment Bad Hat Harry Productions The Donners’ Company TSG Entertainment
Dystrybucja	20th Century Fox
Budżet	200 000 000 USD
Przychody brutto	747 862 775 USD
Poprzednik	X-Men: Pierwsza klasa (2011)
Kontynuacja	X-Men: Apocalypse (2016)

X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (oryg. X-Men: Days of Future Past) – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2014 roku na podstawie serii komiksów o grupie superbohaterów o tej samej nazwie wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię filmu odpowiadał Bryan Singer na podstawie scenariusza Simona Kinberga. W rolach głównych wystąpili: Hugh Jackman, James McAvoy, Michael Fassbender, Jennifer Lawrence, Halle Berry, Anna Paquin^[a], Elliot Page, Peter Dinklage, Ian McKellen i Patrick Stewart.

Akcja filmu rozgrywa się około 10 lat po wydarzeniach z Pierwszej klasy oraz około 10 lat po Ostatnim bastionie. Wolverine cofa się w czasie do 1973 roku, gdzie musi zmienić bieg przyszłości i nie dopuścić do utworzenia robotów zwanych Sentinelami, które doprowadzą do zagłady zarówno ludzi, jak i mutantów.

Światowa premiera Przeszłości, która nadejdzie miała miejsce 10 maja 2014 roku w Nowym Jorku. W Polsce film zadebiutował 23 maja tego samego roku. Film zarobił prawie 750 milionów dolarów przy budżecie 200 milionów i uzyskał pozytywne oceny krytyków. Przeszłość, która nadejdzie jest siódmą produkcją wchodzącą w skład franczyzy uniwersum filmowego osadzonego w świecie X-Men oraz sequelem filmów X-Men: Ostatni bastion z 2006 roku i X-Men: Pierwsza klasa z 2011 roku. W 2015 roku została wydana jego rozszerzona wersja The Rogue Cut. Powstały jego dwie kontynuacje X-Men: Apocalypse z 2016 i X-Men: Mroczna Phoenix z 2019 roku.

Streszczenie fabuły

W dystopijnym 2023 roku roboty zwane Sentinelami zostały zaprogramowane do rozpoznania i polowania na mutantów oraz pomocnych im ludzi. Mała grupa ocalałych X-Menów pod wodzą Kitty Pryde, składająca się z Colossusa, Blink, Warpatha, Bishopa, Icemana i Sunspota, zostaje zaatakowana przez Sentineli, ale Pryde przesyła świadomość Bishopa w przeszłość o kilka dni, aby ostrzec innych i zapewnić ich przetrwanie. Grupa wycofuje się do chińskiej świątyni, gdzie spotyka profesora Charlesa Xaviera, Magneto, Storm i Logana. Xavier wyjaśnia historię stworzenia Sentineli, które zostały zaprojektowane przez Bolivara Traska, wojskowego naukowca, którego Mystique zamordowała w 1973 roku. Zaalarmowane śmiercią Traska siły rządowe schwytały Mystique i przeprowadziły na niej eksperymenty. Użyli jej DNA do rozwoju programu Sentinel, umożliwiając im w ten sposób dostosowanie się do prawie każdej zmutowanej mocy. Xavier i Magneto planują wykorzystać zdolność Pryde, aby zapobiec zabójstwu Traska i późniejszej apokaliptycznej przyszłości. Logan zgłasza się na ochotnika w miejsce Xaviera, ponieważ jego zdolności regeneracyjne pozwolą mu przetrwać ten proces^[2].

Wolverine, po przebudzeniu w swoim młodszym ciele w 1973 roku, udaje się do posiadłości X-Menów, gdzie dowiaduje się od Hanka McCoya, że szkoła została zamknięta kilka lat temu z powodu wykorzystania wielu uczniów i pracowników szkoły podczas wojny w Wietnamie, a Erik Lehnsherr został niesłusznie aresztowany za zabójstwo innego mutanta Johna F. Kennedy’ego. Załamany Xavier pogrążył się w alkoholu i zaprzestał używania swoich mocy, dzięki surowicy, która pozwala mu chodzić, ale tłumi jego zdolności telepatyczne. Mając nadzieję na ponowne spotkanie z Mystique, Xavier zgadza się pomóc. Następnie Logan, Xavier i Hank dostają się do Pentagonu, skąd wyciągają Lehnsherra z więzienia, z pomocą nowo zwerbowanego Petera Maximoffa^[2].

Mystique odkrywa, że Trask eksperymentował na mutantach i w zemście zaplanowała zamordowanie go podczas Paryskiego Porozumienia Pokojowego. Próba ta została udaremniona przez interwencję Xaviera, McCoya i Logana. Lehnsherr próbuje zabić Raven, wierząc, że może to uniemożliwić powstanie Sentineli. Dochodzi do walki między McCoyem i Lehnsherrem, co pozwala Mystique uciec. Jednak cała trójka zostanie ujawniona publicznie jako mutanci. Trask wykorzystuje to i skutecznie przekonuje prezydenta Richarda Nixona do zainicjowania programu Sentinel. Lehnsherr odzyskuje swój hełm, który pozwala mu blokować moce Xaviera i przejmuje kontrolę nad prototypami Sentineli Traska. Po powrocie do posiadłości Xavier zaprzestaje brać serum i odzyskuje swoje umiejętności, co pozwala mu na komunikację ze sobą z przyszłości. Zostaje zainspirowany do ochrony relacji między mutantami a ludźmi. Po użyciu Cerebro do odnalezienia Mystique, Xavier, McCoy i Logan udają się do Waszyngtonu, aby powstrzymać Mystique przed zabójstwem Traska^[2].

Podczas ceremonii, w której Nixon prezentuje Sentinele, Xavier, McCoy i Logan szukają Mystique. Zjawia się Magneto i kontrolując Sentinele barykaduje Biały Dom. Podczas walki Magneto przebija Logana zbrojeniem i wrzuca go do rzeki Potomak. Nixon, Trask i Mystique w przebraniu ukrywają się w bunkrze w Białym Domu, ale Magneto wyrywa go z budynku z zamiarem zabicia prezydenta. W przyszłości X-Meni staczają ostatnią bitwę z Sentinelami. Wielu z nich ginie, aby reszta zyskała więcej czasu, a Magneto zostaje poważnie ranny. W 1973 roku Xavier przekonuje Mystique do oszczędzenia Traska po tym, jak uratowała Nixona przed Magneto. Dzięki temu zmieniła się historia, a Sentinele znikają. Magneto i Mystique odchodzą, a Trask zostaje później osadzony w więzieniu za próbę sprzedania amerykańskich tajemnic wojskowych wietnamskim urzędnikom^[2].

Wolverine budzi się w posiadłości X-Menów w 2023 roku, gdzie Iceman, Rogue, Colossus, Pryde, Beast, Storm, Jean Grey, Scott Summers i Xavier nadal żyją. Xavier mówi zaciekawionemu Loganowi, że mają wiele do omówienia. W 1973 roku młodszy Logan zostaje wyłowiony z rzeki przez Mystique, przebraną za Williama Strykera^[2].

W scenie po napisach w starożytnym Egipcie tłum wywołuje En Sabah Nura, który telekinetycznie podnosi bloki konstrukcyjne do budowy piramid, a Czterej Jeźdźcy obserwują to z daleka^[2].

Obsada

• Hugh Jackman jako James „Logan” Howlett / Wolverine, mutant posiadający szpony w rękach, wyostrzone zmysły oraz umiejętność regeneracji. W wyniku eksperymentu jego szkielet, w tym również szpony, został pokryty niezniszczalnym adamantium^[4].
• James McAvoy i Patrick Stewart jako Charles Xavier / Profesor X, mutant, który ma zdolność telepatii, pacyfista. Stewart zagrał Profesora X z przyszłości^[5].
• Michael Fassbender i Ian McKellen jako Eric Lensherr / Magneto, mutant posiadający umiejętność manipulowania polem magnetycznym oraz metalem. McKellen zagrał Magneto z przyszłości^[5].
• Jennifer Lawrence jako Raven Darkholme / Mystique, mutantka posiadająca zdolność zmiany swojego wyglądu^[5].
• Halle Berry jako Ororo Munroe / Storm, mutantka umiejąca kontrolować pogodę^[6].
• Elliot Page jako Kitty Pryde, mutantka, która potrafi przenikać przez przedmioty stałe^[7].
• Peter Dinklage jako Bolivar Trask, wojskowy naukowiec i szef Trask Industries, który stworzył roboty o nazwie Sentinele, których celem jest zniszczenie mutantów^[8].
• Nicholas Hoult jako Henry „Hank” McCoy / Beast, mutant pokryty futrem, mający chwytne stopy i nadludzkie zdolności fizyczne^[5]. Kelsey Grammer wystąpił w roli cameo, jako McCoy z przyszłości^[9].

Swoje role z poprzednich filmów powtórzyli: Shawn Ashmore jako Bobby Drake / Iceman, mutant umiejący kontrolować lód^[7]; Daniel Cudmore jako Peter Rasputin / Colossus, mutant, który potrafi zamienić swoje ciało w stal^[10]; Lucas Till jako Alex Summers / Havok, mutant, który ma zdolność pochłaniania energii i wyładowywania jej w postaci wybuchów^[11]; Famke Janssen jako Jean Grey, mutantka posiadająca zdolności telekinetyczne i telepatyczne; James Marsden jako Scott Summers / Cyclops, mutant posiadający zdolność generowania wiązek energii z oczu^[9]; Anna Paquin jako Marie D’Ancanto / Rogue, mutantka, która poprzez fizyczny kontakt potrafi odebrać siły życiowe, poznać czyjeś wspomnienia, a w przypadku mutantów – używać ich mocy^[7]. Janssen, Marsden i Paquin pojawiają się w rolach cameo^[9][12].

W filmie wystąpili również: Josh Helman jako William Stryker, wojskowy, który nienawidzi mutantów^[13]; Evan Peters jako Pietro Maximoff / Quicksilver, mutant posiadający umiejętność szybkiego poruszania się^[14]; Zehra Leverman jego matkę^[15]; Omar Sy jako Bishop, mutant absorbujący energię i kierują ją w strzały kinetyczne^[16]; Fan Bingbing jako Blink, mutantka wytwarzająca portale służące do teleportacji^[10]; Adan Canto jako Sunspot, mutant zdolny do wytwarzania energii słonecznej^[17] oraz Booboo Stewart jako James Proudstar / Warpath, mutant posługujący się nożami^[18]. Pozostałych mutantów zagrali Evan Jonigkeit jako Toad, Gregg Lowe jako Ink^[19] i Jaa Smith-Johnson jako Daniels^[20]. Scenarzyści komiksów o X-Menach Len Wein i Chris Claremont zagrali kongresmenów Stanów Zjednoczonych^[21], Michael Lerner pojawił się jako senator Brickman^[22], a Mark Camacho jako prezydent Richard Nixon^[23].

Reżyser filmu, Bryan Singer, pojawił się w roli cameo^[24], a w scenie po napisach Brendan Pedder jako starożytny mutant, En Sabah Nur^[25].

Hugh Jackman
(James „Logan” Howlett / Wolverine)

(c) Georges Biard, CC BY-SA 3.0

James McAvoy
(Charles Xavier / Profesor X)

Patrick Stewart
(Charles Xavier / Profesor X)

Michael Fassbender
(Eric Lensherr / Magneto)

Ian McKellen
(Eric Lensherr / Magneto)

Jennifer Lawrence
(Raven Darkholme / Mystique)

Halle Berry
(Ororo Munroe / Storm)

(c) Ninha Morandini, CC BY 2.0

Elliot Page
(Kitty Pryde)

(c) Gage Skidmore, CC BY-SA 3.0

Peter Dinklage
(Bolivar Trask)

Nicholas Hoult
(Henry „Hank” McCoy / Beast)

Produkcja

Rozwój projektu

(c) Gage Skidmore, CC BY-SA 3.0

Bryan Singer, reżyser filmu

W marcu 2010 roku poinformowano, że 20th Century Fox planuje rozpocząć nową trylogię filmem X-Men: Pierwsza klasa^[26]. Rok później ujawniono, że w trakcie rozwoju są kolejne filmy^[27]. W październiku tego samego roku poinformowano, że Simon Kinberg został zatrudniony do napisania scenariusza^[28]. W styczniu 2012 roku poinformowano, że Matthew Vaughn powróci na stanowisko reżysera, a Bryan Singer jako producent^[29].

W maju studio wyznaczyło datę amerykańskiej premiery na 18 lipca 2014 roku^[30], a w sierpniu ujawniono pełny tytuł, X-Men: Days of Future Past^[31]. W październiku Vaughn zrezygnował na rzecz filmu Kingsman: Tajne służby^[32]. Kilka dni później poinformowano, że Singer zajął jego miejsce^[33]. W czerwcu 2013 roku data premiery została przesunięta na 23 maja 2014^[34].

Casting

Pod koniec listopada 2012 roku ujawniono, że James McAvoy, Michael Fassbender, Jennifer Lawrence i Nicholas Hoult powtórzą swoje role z filmu X-Men: Pierwsza klasa, Ian McKellen i Patrick Stewart z oryginalnej trylogii^[5]. Kilka dni później, na początku grudnia potwierdzono powrót Hugh Jackmana jako Wolverine’a^[4].

W styczniu 2013 roku poinformowano, że Anna Paquin jako Rouge, Elliot Page jako Kitty Pryde i Shawn Ashmore jako Iceman, powtórzą swoje role z oryginalnej trylogii^[7]. Rola Paquin ostatecznie została mocno okrojona^[12]. W następnym miesiącu ujawniono, że Peter Dinklage zagra antagonistę w filmie^[35]. W marcu poinformowano, że powróci Halle Berry jako Storm^[6] i Daniel Cudmore jako Colossus, a do obsady dołączyli Fan Bingbing jako Blink, Booboo Stewart^[10] oraz Omar Sy^[36].

Obsada i twórcy filmu podczas San Diego Comic-Conu

W kwietniu ujawniono, że Adan Canto^[37] zagra w filmie. W następnych dwóch miesiącach do obsady dołączyli: Evan Peters jako Quicksilver^[14], Josh Helman^[38] oraz Lucas Till jako Havok, który wystąpił w X-Men: Pierwsza klasa^[11].

Zdjęcia i postprodukcja

Zdjęcia do filmu rozpoczęły się 15 kwietnia 2013 roku w Montrealu w Kanadzie^[39], a zakończyły się 17 sierpnia tego samego roku^[40]. Dokrętki odbyły się w listopadzie tego samego roku^[41] i w lutym 2014 roku^[42]. Za zdjęcia odpowiadał Newton Thomas Sigel, scenografią zajął się John Myhre, a kostiumy zaprojektowała Louise Mingenbach^[1].

Montażem zajął się John Ottman. Efekty specjalne przygotowały studia: Moving Picture Company, Cinesite, Rising Sun Pictures, Mokko Studio, Hydraulx, Method Studios, Animal Logic VFX, Legacy Effects, Digital Domain i Rhythm and Hues Studios, a odpowiadali za nie Anders Langlands, Lou Pecora, Derek Spears i Holger Voss^[1].

Muzyka

W kwietniu 2013 roku poinformowano, że John Ottman skomponuje muzykę do filmu^[43]. Album X-Men: Days of Future Past (Original Motion Picture Soundtrack) został wydany 26 maja 2014 roku przez Sony Classical Records^[44]. Dwupłytowy soundtrack X-Men: Days of Future Past – The Rogue Cut (Original Motion Picture Soundtrack) do rozszerzonej wersji filmu wydano 24 czerwca 2015 roku^[45].

Wydanie

Światowa premiera filmu X-Men: Przeszłość, która nadejdzie odbyła się 10 maja 2014 roku w Nowym Jorku. W wydarzeniu uczestniczyła obsada i produkcja filmu, a także zaproszono na nie specjalnych gości. Premierze tej towarzyszył czerwony dywan oraz szereg konferencji prasowych^[46]. Dla szerszej publiczności w Stanach Zjednoczonych^[34] i w Polsce film zadebiutował 23 maja tego samego roku^[3].

14 października 2014 film został wydany w Stanach Zjednoczonych na DVD i Blu-ray^[47]. Natomiast w Polsce na DVD ukazał się dzień później (15 października)^[48], a na Blu-ray miał premierę 4 stycznia 2015 roku^[49].

The Rogue Cut

14 lipca 2015 roku została wydana rozszerzona wersja filmu The Rogue Cut, która zawiera dodatkowe 17 minut materiału, w tym między innymi wcześniej usunięte sceny z Anną Paquin jako Rouge^[50]. Pokazano ją również publiczności podczas San Diego Comic-Con w 2015 roku^[51].

Odbiór

Box office

Film, przy budżecie 200 milionów dolarów, zarobił prawie 750 milionów, z czego prawie 234 miliony w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie oraz prawie 1,5 miliona w Polsce^[52]. Na świecie film zarobił w weekend otwarcia prawie 263 miliony, zyskując miano najbardziej dochodowego filmu o X-Menach^[52].

Krytyka w mediach

Film spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 90% z 326 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7,53/10^[53]. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 44 recenzji wyniosła 75 punktów na 100^[54]. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A w skali od F do A+^[55].

Sean O’Connell z Cinema Blend napisał: „jak dotąd najwspanialszy, najbardziej kompletny i zdumiewająco zabawny [film X-Men]”^[56]. David Rooney z magazynu „The Hollywood Reporter” stwierdził, że: „Chociaż jest bardziej dramatycznie rozedrgany niż reboot i brakuje mu wyrazistego złoczyńcy, nowy film jest nakręcony z budzącym emocje szacunkiem dla postaci Marvel Comics i ich świata”^[57]. Justin Chang z „Variety” napisał: „O ile rozterki bohaterów czasami wydają się zbyt zdławione, o tyle posuwa je do przodu orzeźwiająca emocjonalna bezpośredniość, pozbawiona cynizmu lub sentymentalizmu, która rozgrywa autentycznie akordy uczuć w trakcie 130-minutowego seansu filmowego”^[1].

Jakub Popielecki z portalu Filmweb stwierdził: „Uwaga! Bryan Singer liczy, że wywoła u was sklerozę. Przeszłość, która nadejdzie to film, który aktywnie generuje dziury w pamięci. Oglądacie na własną odpowiedzialność”^[58]. Joanna Ostrowska z Interii napisała: „Reżyser Bryan Singer bezlitośnie atakuje przeszłość i historię; buduje wspólne przestrzenie czasowe, przywołuje tych bohaterów, których ktoś kiedyś pogrzebał – łamie wszystkie przyzwyczajenia fanów sagi”^[59]. Darek Kuźma z Onetu stwierdził, że „X-Men: Przeszłość, która nadejdzie to najlepsza część sagi o najbardziej znanych mutantach popkultury od czasu X-Men 2 z 2003 roku. To zrealizowany z przysłowiowym jajem film wybijający się ponad blockbusterową przeciętność, lecz jednocześnie niespełniający wszystkich pokładanych w nim oczekiwań”^[60].

Nagrody i nominacje

Kontynuacje, anulowane projekty i reboot Filmowego Uniwersum Marvela

W grudniu 2013 roku Bryan Singer zapowiedział kontynuację^[75]. Powrócił on na stanowisku reżysera, a scenariusz napisał Simon Kinberg. X-Men: Apocalypse miał premierę w 2016 roku. Swoje role powtórzyli: James McAvoy, Michael Fassbender, Jennifer Lawrence, Nicholas Hoult, Rose Byrne i Lucas Till. Do obsady dołączył Oscar Isaac jako Apocalypse oraz: Tye Sheridan, Sophie Turner i Alexandra Shipp jako młodsze wersje: Cyclopsa, Jean Grey i Storm^[76].

W maju 2016 roku Kinberg zapowiedział, że 20th Century Fox planuje kolejną trylogię, która tym razem ma się koncentrować na młodych mutantach^[77]. W lutym 2017 roku poinformowano, że Kinberg rozpoczął negocjacje ze studiem dotyczące wyreżyserowania kontynuacji na podstawie własnego scenariusza inspirowanymi komiksami Dark Phoenix Saga^[78]. X-Men: Mroczna Phoenix miała premierę w 2019 roku. W głównych rolach powrócili: McAvoy, Fassbender, Lawrence, Hoult, Turner, Sheridan i Shipp. Dołączyła do nich Jessica Chastain jako Vuk^[79].

Studio rozwijało też kilka spin-offów franczyzy filmowej o X-Menach, między innymi Gambit z Channingiem Tatumem w głównej roli, Multiple Man z Jamesem Franco, Kitty Pryde z Elliotem Pagem oraz filmy o Alpha Flight i o Exiles^[80].

W 2019 roku The Walt Disney Company sfinalizował transakcję zakupu 21st Century Fox, wskutek czego wszystkie filmy Foxa związane z franczyzą zostały anulowane, w tym spin-offy i kontynuacje Mrocznej Phoenix, a Marvel Studios przejęło kontrolę nad postaciami^[80]. Prezes Disneya, Robert Iger, poinformował, że X-Meni zostaną włączeni do Filmowego Uniwersum Marvela^[81]. W lipcu 2019 roku, podczas San Diego Comic-Conu, Kevin Feige zapowiedział, że studio pracuje nad rebootem filmu o mutantach^[82].

W 2020 roku premierę miał ostatni film franczyzy filmowej o X-Menach, samodzielny spin-off, Nowi mutanci^[83].

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• X-Men: Przeszłość, która nadejdzie w bazie Filmweb
• X-Men: Przeszłość, która nadejdzie w bazie IMDb (ang.)