Yakubu Gowon

Yakubu Gowon
Data i miejsce urodzenia	19 października 1934 Lur Panshim (Plateau)
Szef Federalnego Rządu Wojskowego Nigerii
Okres	od 1 sierpnia 1966 do 29 czerwca 1975
Poprzednik	Johnson Aguiyi-Ironsi
Następca	Murtala Mohammed
Odznaczenia

Yakubu „Jack” Dan-Yumma Gowon (ur. 19 października 1934 w Lur Panshim w stanie Plateau) – szef Federalnego Rządu Wojskowego Nigerii w latach 1966-1975.

Życiorys

Urodził się w niewielkim plemienu Angas na południu Nigerii. Ukończył Zaria Government College i wstąpił do wojska nigeryjskiego. Ukończył Królewską Akademię Wojskową w Sandhurst i studia sztabowe w Camberley. W 1963 został mianowany podpułkownikiem. Nie wziął udziału w przewrocie 15 stycznia 1966, po drugim przewrocie 29 lipca 1966 został jednak szefem rządu.

Jako premier obiecał szybkie przekazanie rządów cywilom, jednak w kraju zaczęły narastać konflikty plemienne. Ofiarami represji padali głównie zamieszkujący wschodnią część Nigerii Ibowie. W tej sytuacji zażądali oni przekazania swojemu przywódcy, Odemegwu Ojukwu, stanowiska gubernatora wschodniej prowincji kraju. W odpowiedzi Gowon wprowadził stan wyjątkowy i przeprowadził nowy podział administracyjny prowincji na dwanaście okręgów, rozbijając jedność obszarów zamieszkałych przez Ibów. Wówczas ogłosili oni secesję i 30 maja 1967 proklamowali niepodległość własnego państwa Biafry. Rozpoczęta wtedy wojna domowa trwała do 1970. Ostatecznie wojskom rządowym udało się pokonać rebeliantów i zachować jedność kraju.

W czasie trwanie wojny Gowon, rozumiejąc wagę poparcia z zagranicy, zaprosił międzynarodowych obserwatorów, by ocenili zachowanie się nigeryjskich żołnierzy w czasie działań wojennych. Chcąc zachować jedność państwa uznał, że nie należy karać mieszkańców Biafry, a żołnierzy biafrańskich należy traktować humanitarnie. Po wojnie zwycięski Gowon podjął działania mające na celu odbudowę zniszczonego kraju i zaleczeniu ran wojennych. W 1970 ogłosił zamiar przekazania władzy cywilom do 1976, jednak w 1974 termin ten uległ przesunięciu. Dzięki swojemu liberalizmowi zyskał sobie uznanie na kontynencie afrykańskim, jednak zraził do siebie część armii.

Gdy w 1975 przebywał poza krajem, został obalony w wyniku bezkrwawego przewrotu. Od tamtej pory mieszkał za granicą, przeważnie w Anglii, gdzie doktoryzował się w dziedzinie nauk politycznych na University of Warwick. W 1983 powrócił do Nigerii. Pozostaje na marginesie życia politycznego, lecz angażuje się w działania na rzecz rozwiązywania problemów społecznych swego kraju.

Bibliografia

• Alex Axelrod, Charles Phillips, Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, Politeja, Warszawa 2000

Prezydenci Nigerii Pierwsza Republika Nnamdi Azikiwe Rządy wojskowe Johnson Aguiyi-Ironsi Yakubu Gowon Murtala Mohammed Olusẹgun Ọbasanjọ Druga Republika Shehu Shagari Rządy wojskowe Muhammadu Buhari Ibrahim Babangida Trzecia Republika Ernest Shonekan Rządy wojskowe Sani Abacha Abdulsalami Abubakar Czwarta Republika Olusẹgun Ọbasanjọ Umaru Yar’Adua Goodluck Jonathan Muhammadu Buhari kursywa - pełniący obowiązki