Złota jedenastka
Złota jedenastka (węg.: Aranycsapat) – określenie nadane reprezentacji Węgier w piłce nożnej z okresu 1950-1954, trenowanej przez Gusztavá Sebesa.
Drużyna ta od 14 maja 1950 do meczu finałowego mistrzostw świata 1954 z reprezentacją RFN w dniu 4 lipca 1954 nie poniosła porażki w 32 kolejnych meczach. W tym czasie zdobyła złoty medal na turnieju olimpijskim 1952 w Helsinkach oraz wicemistrzostwo świata 1954 w Szwajcarii. Jej najsłynniejszym meczem było zwycięstwo 6:3 nad reprezentacją Anglii odniesione 25 listopada 1953 na stadionie Wembley w Londynie.
W skład Złotej jedenastki wchodzili: Grosics, Buzánszky, Lóránt, Lantos, Bozsik, Zakariás, Budai, Kocsis, Hidegkuti, Puskás (kapitan), Czibor.
Igrzyska Olimpijskie 1952
W 1952 roku reprezentacja Węgier wystąpiła na turnieju olimpijskim 1952 w Helsinkach. W rundzie wstępnej drużyna pokonała reprezentację Rumunii 2:1, a następnie odnosiły zwycięstwa z reprezentacją Włoch 3:0, reprezentacją Turcji 7:1, reprezentacją Szwecji 6:0 oraz dnia 2 sierpnia 1952 roku w finale z reprezentacją Jugosławii 2:0, dzięki czemu reprezentacja Węgier po raz pierwszy w historii sięgnęła po złoty medal igrzysk olimpijskich.
Po triumfie w Helsinkach francuscy dziennikarze nadali reprezentacji Węgier nazwę „Złota jedenastka”, gdyż sukces ten przypadł w momencie, gdy reprezentacja Węgier już od dwóch lat był niepokonana. Okrzyknięto ich najwspanialszą drużyną w historii piłkarskich turniejów olimpijskich. W Helsinkach Złota jedenastka grała w swym najmocniejszym składzie: Gyula Grosics, Jenő Buzánszky, Gyula Lóránt, Mihály Lantos, József Bozsik, József Zakariás, László Budai, Sándor Kocsis, Nándor Hidegkuti, Ferenc Puskás (kapitan), Zoltán Czibor.
Mecz Anglia – Węgry (1953)
Dnia 25 listopada 1953 roku na stadionie Wembley w Londynie, odbył się mecz towarzyski pomiędzy reprezentacją Węgier a reprezentacją Anglii. Złota jedenastka, która zagrała w rewolucyjnym ustawieniu 2-3-3-2 (Nándor Hidegkuti jako cofniętym napastnik), wygrała ten mecz aż 6:3 po hat-tricku Nándor Hidegkutiego, dwóch bramkach Ferenca Puskása i Józsefa Bozsika, będąc tym samym pierwszą drużyną spoza Wysp Brytyjskich, która pokonała reprezentację Anglii na stadionie Wembley. Bramki dla reprezentacji Anglii zdobyli: Jackie Sewell, Stan Mortensen i Alf Ramsey.
Mecz Węgry – Anglia 7:1
Dnia 23 maja 1954 roku w Budapeszcie przed mistrzostwami świata 1954 w Szwajcarii, reprezentacja Węgier ponownie pokonały reprezentację Anglii tym razem 7:1, co stanowi najwyższą porażkę w historii reprezentacji Anglii
Mistrzostwa Świata 1954
Faza grupowa i pucharowa
Reprezentacja Węgier pojechała na mistrzostwa świata 1954 do Szwajcarii jako faworyt do zdobycia mistrzostwa. W eliminacjach ich rywalem miała być reprezentacja Polski, jednak ta wycofała się z eliminacji, w związku z czym Złota jedenastka wygrała je walkowerem. Pierwsze mecze Złota jedenastka w fazie grupowej wygrała bardzo wysoko: 9:0 z reprezentacją Korei Południowej i 8:3 z reprezentacją RFN.
W meczu ćwierćfinałowym z reprezentacją Brazylii, w którym reprezentacja Węgier musiała sobie radzić bez kontuzjowanego Ferenca Puskása pokonała Canarinhos 4:2 po dwóch bramkach Sándora Kocsisa oraz po jednej bramce Nándora Hidegkutiego i Mihály'ego Lantosa. Mecz ten ze względu bardzo ostrą i brutalną grę obu reprezentacji, w którym angielski sędzia Arthur Ellis usunął z boiska aż trzech piłkarzy, brytyjscy dziennikarze określili Bitwą pod Bernem. W meczu półfinałowym „Złota jedenastka” wygrała z reprezentacją Urugwaju 4:2 po dwóch bramkach Sándora Kocsisa oraz po jednej bramce Nándora Hidegkutiego i Zoltána Czibora.
Finał
Dnia 4 lipca 1954 roku na Wankdorfstadion w Bernie, reprezentacja Węgier z Ferencem Puskásem w składzie w finale spotkała się z reprezentacją RFN, którą pokonali w fazie grupowej aż 8:3.
Po ośmiu minutach meczu finałowego Złota jedenastka po bramkach Ferenca Puskása i Zoltána Czibora prowadziła już 2:0[1]. Jednak drużyna przeciwna w ciągu dziesięciu minut zdołała wyrównać na 2:2 po bramkach Maxa Morlocka i Helmuta Rahna.
W drugiej połowie meczu Złota jedenastka ponownie zdobyła przewagę, jednak Ferenc Puskás, Zoltán Czibor, Sándor Kocsis, Nándor Hidegkuti i Mihály Tóth zmarnowali swoje sytuacje do zdobycia bramki[2], a następne próby zdobycia gola uniemożliwiała znakomita gra obrońców reprezentacji RFN.
W 84. minucie Hans Schäfer podał główką do Helmuta Rahna, który zdobył bramkę dla reprezentacji RFN na 3:2[3], a następnie strzał „nie do obrony” Zoltána Czibora został obroniony przez bramkarza Toniego Turka[4].
W 87. minucie Ferenc Puskás trafił do bramki przeciwników na 3:3, jednak angielski sędzia William King, nie uznał gola sądząc, że Ferenc Puskás znajdował się na pozycji spalonej[5].
Mecz zakończył się wynikiem 3:2 dla reprezentacji RFN, którzy zostali sensacyjnie mistrzami świata, gdyż nie dawano im szans na wyjście z grupy, a co dopiero na wygranie tego turnieju. Reprezentacja RFN przerwała również niesamowitą passę Złotej jedenastki, która w latach 1950-1954 rozegrała wszystkie 32 mecze bez porażki, ze względu na co ten mecz później został nazwany Cudem w Bernie.
Upadek „Złotej jedenastki”
Wicemistrzostwo świata było dla reprezentacji Węgier porażką. Po mistrzostwach świata 1954 kibice odwrócili się od swoich piłkarzy, którzy musieli w nocy, po cichu wracać do swoich domów. Była nawet plotka, że każdy z zawodników dostał od Niemców mercedesa w zamian za oddanie im zwycięstwa w finale. Inaczej zawodników potraktował węgierski rząd, szczególnie Mátyás Rákosi – I sekretarz generalny Węgierskiej Partii Robotniczej, którego zdaniem Złota jedenastka istnieje dzięki komunistycznym rządom na Węgrzech i przywitał reprezentację Węgier w Sándor Palace otwartymi ramionami i podziękował im za waleczną grę podczas Mistrzostw Świata 1954.
Jednak to był początek końca „Złotej Jedenastki”. Wkrótce bramkarz Gyula Grosics został oskarżony o zdradę i szpiegostwo. Został zdyskwalifikowany na półtora roku. Nie pozwolono mu już na grę w Honvedzie Budapeszt i trafił do Tatabánya Bányász[6].
Dnia 23 października 1956 roku na Węgrzech wybuchło powstanie węgierskie. W wyniku licznych represji w kraju na emigrację udali się: Zoltán Czibor, Sándor Kocsis (obaj FC Barcelona) i Ferenc Puskás do Realu Madryt, a trenerem od kilku miesięcy już nie był Gusztáv Sebes. To był całkowity rozpad „Złotej jedenastki”, a reprezentacja Węgier już nigdy więcej nie nawiązała ponownie do tych wspaniałych czasów.
Mecze „Złotej jedenastki”
Wyniki meczów reprezentacji Węgier w piłce nożnej pod wodzą Gusztavá Sebesa.
Bilans: 62 mecze (50 zwycięstw – 9 remisów – 3 porażki)
Rekordy i statystyki
- Rekord świata: 42 zwycięstwa, 7 remisów, 1 porażka („Cud w Bernie”). 91% wygranych meczów
- Rekord świata: Liczba meczów bez porażki – 31 meczów (4 czerwca 1950 – 4 lipca 1954)
- Rekord świata: Najdłuższy czas bycia niepokonaną drużyną – 4 lata, 1 miesiąc (4 czerwca 1950 – 4 lipca 1954)
- Rekord świata: Liczba meczów z rzędu ze zdobytym golem – 73 mecze (10 kwietnia 1949 – 16 czerwca 1957)
- Najlepszy duet napastników: Ferenc Puskás i Sándor Kocsis – 159 bramek
- Rekord XX wieku: Najwięcej bramek dla reprezentacji – Ferenc Puskás (84 gole)
- Rekord mistrzostw świata: Najwięcej bramek w jednym turnieju – 27 goli (śr. 5,4 gole na mecz)
- Rekord mistrzostw świata: Największa różnica bramek w jednym turnieju – +17
- Rekord mistrzostw świata: Najlepsza średnia zdobytych bramek przez zawodnika w jednym turnieju – Sándor Kocsis (2,2 gole na mecz)
- Rekord mistrzostw świata: Najwięcej hat-tricków w jednym turnieju – Sándor Kocsis (2 hat-tricki)
- Rekord własny: Najwyższe zwycięstwo – 12:0 z Albanią (23 września 1950)
Osiągnięcia
- Mistrzostwo olimpijskie: 1952
- Central European Cup: 1953
- Wicemistrzostwo świata: 1954
Zobacz też
- Orły Górskiego
- Wrocławska Jedenastka
Przypisy
- ↑ 1950–1954 „Złota jedenastka”. [dostęp 2012-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-03)].
- ↑ Finał – „Cud z Berna”
- ↑ Futbol jest Wielki: Cud w Bernie. [dostęp 2012-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-07)].
- ↑ Obrona strzału Toniego Turka na YouTube
- ↑ Stefan Szczepłek: „Moja historia futbolu. Tom 1 – ŚWIAT”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-86038-78-7, s. 69-70
- ↑ Stefan Szczepłek: „Moja historia futbolu. Tom 1 – ŚWIAT”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-86038-78-7, s. 70.
Bibliografia
- Ferenc Puskás, Puskas on Puskas: The Life and Times of a Footballing Legend, Klara Jamrich, Rogan P Taylor, London: Robson Books, 1998, ISBN 1-86105-156-5, OCLC 58414635.
- Terry Crouch, The World Cup: The Complete History, wyd. Rev. ed, London: Aurum Press Ltd, 2006, ISBN 1-84513-149-5, OCLC 63401233.
- Michael L. LaBlanc, Richard Henshaw: The World Encyclopedia of Soccer. Invisible Ink Press, 1994, ISBN 0-8103-9442-1.
- Jonathan Wilson: Behind the Curtain: Travels in Eastern European Football. Orion Publishing, 2006, ISBN 978-0-7528-7945-1.
- Rogan Taylor, Andrew War: Kicking & Screaming: An Oral History of Football in England. Robson Books, 1996, ISBN 0-86051-912-0.
- Stefan Szczepłek: „Moja historia futbolu. Tom 1 – ŚWIAT”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-86038-78-7.
Linki zewnętrzne
- Strona “Złotej jedenastki”. sportmuzeum.hu. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-13)]. (węg.)
- Mecz Anglia – Węgry (ang.)
- Dr. Gerő Cup 1948-53 (ang.)
- Ranking na National Football Teams (ang.)
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flag of Hungary from mid/late 1946 to 20 August 1949 and from 12 November 1956 to 23 May 1957.
.svg)
.svg)
Autor: Scroch, Licencja: CC BY-SA 4.0
National Flag of the People's Republic of Bulgaria (1948-1967). Tha flag has got the coat-of-arms from 1948
Autor: Scroch, Licencja: CC BY-SA 4.0
National Flag of the People's Republic of Bulgaria (1948-1967). Tha flag has got the coat-of-arms from 1948
.svg)
Flaga Finlandii
.svg)
Flag of Romania (28 March 1948 - 24 September 1952)
_(construction).png)
Construction sheet of the Flag of Romania as depicted in Decree nr. 972 from 5 November 1968.
- l = 2/3 × L
- C = 1/3 × L
- S = 2/5 × l
Flag of Romania (28 March 1948 - 24 September 1952)
Construction sheet of the Flag of Romania as depicted in Decree nr. 972 from 5 November 1968.
- l = 2/3 × L
- C = 1/3 × L
- S = 2/5 × l
.svg)
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of England. Saint George's cross (a red cross on a white background), used as the Flag of England, the Italian city of Genoa and various other places.
.svg)
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.
.svg)
.svg)
(c) I, Cmapm, CC-BY-SA-3.0
The flag of the Soviet Union (1955-1991) using a darker shade of red.
.svg)
the "Arab Liberation" flag associated with the Egyptian officers' coup of 1952, used as the flag of Egypt from 1952 to 1958. Note: For some purposes the flag of a white crescent and three stars on green was still used until 1958.
Memorial of the "Aranycsapat" - legendary football (soccer) team of Hungary in Szeged
.svg)
.svg){kind=link}