Zamek Górny w Wilnie

Baszta zachodnia (Baszta Giedymina)

Zamek Górny w Wilnie (lit. Vilniaus aukštutinė pilis) powstał w średniowieczu na szczycie Góry Zamkowej wcześniej zwanej Turzą.

Historia

W XIV wieku Giedymin wzniósł na miejscu drewnianej murowaną warownię. Gdy w 1419 roku zamek spłonął, książę Witold polecił zbudować nowy murowany zamek w stylu gotyckim. Od czasów Aleksandra I Jagiellończyka mieściły się w zamku ludwisarnia i więzienie. Zygmunt II August odnowił budynek i umieścił w nim swoją bibliotekę. Uległ zniszczeniu w czasie najazdu moskiewskiego w latach 1655–1661. W 1661 roku bronił się w nim garnizon moskiewski, którym dowodził gubernator Daniło Myszecki (Myszeckij), jednak 3 grudnia 1661 roku moskiewska załoga, uwięziwszy swojego dowódcę, poddała się królowi Janowi Kazimierzowi, a nieprzyjacielscy żołnierze przeszli na służbę Rzeczypospolitej. Natomiast Myszecki za zbrodnie popełnione podczas okupacji Wilna został ścięty na miejskim rynku^[1]. Odbudowany został częściowo pod koniec XVIII wieku, wtedy też rozebrano dwie baszty. Częściowo zachowaną trzecią basztę, zwaną dziś basztą Giedymina, w 1830 podwyższono o drewnianą nadbudówkę, którą rozebrano około 1930 roku.

W połowie północnego zbocza Góry znajduje się placyk, na którym w r. 1863 w nocy Rosjanie pogrzebali zwłoki straconych na Łukiszkach uczestników powstania styczniowego. Na wiosnę w r. 1921 w tym miejscu ustawiono krzyż drewniany wykonany według projektu Antoniego Wiwulskiego. W 1925 r. obok wspomnianego krzyża władze Wilna postawiły dwie tablice pamiątkowe w języku polskim - na jednej napisano „Nieznanemu żołnierzowi”, na drugiej – nazwiska 22 powstańców straconych w 1863 i 1864 r. na placu Łukiskim, między innymi przywódców powstania styczniowego na Litwie: Zygmunta Sierakowskiego, Konstantego Kalinowskiego, Bolesława Kajetana Kołyszkę oraz ks. Stanisława Iszorę^[2]. Pomnik zniszczyli Sowieci w 1940 r. W latach 1938–1939 polscy konserwatorzy nadbudowali wieżę o jedno piętro. Baszta została częściowo uszkodzona w czasie II wojny światowej i odbudowana w latach 1956–1960 z przeznaczeniem na Muzeum Zamku Wileńskiego. Na początku 2017 roku na zboczu góry archeolodzy odnaleźli grób polskiego generała Zygmunta Sierakowskiego^[2][3].

Zobacz też

• Baszta Giedymina
• Zamek Dolny w Wilnie

Przypisy

Bibliografia

• Jadwiga Rogoża, Jarosław Swajdo, Wilno: barok z kamienia i obłoków, Kraków, wydawnictwo „Bezdroża” 2003 r. ISBN 83-916762-8-5.

Linki zewnętrzne

• Zamek w Wilnie. Zamkiobronne.pl
• Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona