Zasadnicza służba wojskowa

Treść tego artykułu należy opracować w taki sposób, aby nie uwypuklała nadmiernie polskiej specyfiki / aby nie zawężała się tylko do polskich warunków Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Obwieszczenie o poborze mężczyzn rocznika 1927 w powiatach Nysa, Prudnik, Grotków, Niemodlin

Zasadnicza służba wojskowa – forma odbywania czynnej służby wojskowej w Polsce, polegająca na obowiązkowym przeszkoleniu wojskowym. Ćwiczenia wojskowe miały na celu przygotowanie rezerw osobowych (żołnierzy przeszkolonych do zadań obronnych) na wypadek wojny. Szkolenia składały się m.in. z obsługi broni, wykorzystania sprzętu wojskowego. Została prawnie zawieszona 1 stycznia 2010^[1] w celu uzawodowienia armii. Zgodnie z uzasadnieniem zawieszenia poboru, zasadnicza służba wojskowa ma powrócić, w bliżej nieokreślonym czasie, po utworzeniu nowoczesnych struktur i stanów osobowych^[2].

Kwalifikacja wojskowa

Mężczyźni, którzy w danym roku kalendarzowym kończą 18 lat, są ewidencjonowani za pomocą numeru PESEL w urzędach gmin. Rejestracje przeprowadzają wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). Rejestracja ta odbywa się bez udziału osoby podlegającej kwalifikacji wojskowej. Natomiast mężczyźni podlegający kwalifikacji wojskowej, którzy w danym roku kalendarzowym kończą 19 lat, są zobowiązani stawić się do kwalifikacji wojskowej w określonym miejscu i terminie^[3].

Stawienie się do kwalifikacji wojskowej obejmuje stawienie się przed wójtem lub burmistrzem (prezydentem) miasta, powiatową komisją lekarską oraz szefem wojskowego centrum rekrutacji^[4]. Po wyznaczeniu kategorii zdrowia wszyscy podlegający kwalifikacji wojskowej zostają automatycznie przenoszeni do rezerwy mobilizacyjnej. Obowiązek stawienia się do kwalifikacji wojskowej trwa do końca roku kalendarzowego, w którym poborowy kończy 24 lata.

Jeżeli z jakichkolwiek przyczyn mężczyźni nie stawili się do kwalifikacji wojskowej do końca roku kalendarzowego, w którym kończą 24 lata życia, są zobowiązani zgłosić się do WCR właściwego ze względu na miejsce zamieszkania w celu uregulowania stosunku do powszechnego obowiązku obrony.

Obowiązek ten trwa do końca roku kalendarzowego, w którym obywatel kończy 50 lat życia, a posiadający stopień podoficerski lub oficerski – 60 lat życia.

Za odmowę stawiennictwa bez uzasadnionej przyczyny grozi kara grzywny albo ograniczenia wolności (art. 681 ustawy o obronie Ojczyzny), możliwe jest też przymusowe doprowadzenie przez policję (art. 54 ust. 8 i 59 ust. 8). Bezzasadna nieobecność na ćwiczeniach karana jest grzywną albo aresztem do 30 dni (art. 682). Za trwałe uchylanie się grozi pozbawienie wolności do 2 lat (art. 685). Surowsza odpowiedzialność przewidziana jest za popełnienie w trakcie mobilizacji lub wojny, za niestawiennictwo w przydzielonej jednostce pozbawienie wolności od lat 3 (art. 687)^[5], niestawiennictwo w komisji kwalifikacyjnej – od 5 lat (art. 688)^[5]. Przepisy dotyczące członków sił zbrojnych zawiera Kodeks karny (1997) w części wojskowej (rozdziały XXXVIII – XLIV, art. 317 – 363).

Odbywanie służby

Służbę zasadniczą odbywało się w zasadzie w jednym nieprzerwanym okresie. Można ją było odbywać także nadterminowo przez okres od 1 do 7 lat na podstawie dobrowolnego zgłoszenia. Od 2004 roku zasadniczą służbę wojskową pełniło się przez 11 miesięcy.

Ochotnicza służba wojskowa

Do zasadniczej służby wojskowej należy zgłosić się ochotniczo, w innym przypadku osoba podlegająca obowiązkowi stawiennictwa do kwalifikacji wojskowej zostaje przeniesiona do rezerwy. W celu odbycia służby wojskowej w tym trybie trzeba mieć ukończone 18 lat oraz kategorię zdrowia „A”, która oznacza zdolność do służby wojskowej.

Ochotnicy podlegają powołaniu do służby w terminie uzgodnionym z szefem wojskowego centrum rekrutacji. Mają oni prawo wyboru miejsca pełnienia służby i rodzaju wojska, jeżeli tylko spełniają warunki wymagane do odbywania służby w wybranej przez siebie jednostce wojskowej.

Zawieszenie poboru

Ostatni pobór do wojska odbył się w roku 2008, a ostatnie wcielenie do wojska w ramach tego poboru od 2 do 4 grudnia 2008. Później poborów nie było, ponieważ 9 stycznia 2009 r. Sejm dokonał nowelizacji odpowiedniej ustawy (obowiązuje od 11 lutego 2009 r.). Zwolnienie z zasadniczej służby wojskowej ostatnich poborowych odbyło się w sierpniu 2009 r.^[6]

Zobacz też

• pobór (wojsko)
• samoobrona powszechna
• długoterminowa zasadnicza służba wojskowa
• czynna służba wojskowa
• stosunek do służby wojskowej
• żołnierz
• służby mundurowe
• odmowa odbycia służby wojskowej

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz.U. z 2022 r. poz. 655)
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministra Obrony Narodowej z dnia 23 listopada 2009 r. w sprawie kwalifikacji wojskowej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1980) (uznane za uchylone)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 kwietnia 2017 r. w sprawie wskazania grup kobiet poddawanych obowiązkowi stawienia się do kwalifikacji wojskowej (Dz.U. z 2017 r. poz. 944) (uznane za uchylone)