Zatoka (geografia)

Zatoka morska Għajn Tuffieħa Bay na Malcie

Zatoka Biskajska na zdjęciu satelitarnym

Ten artykuł od 2021-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zatoka – część zbiornika wodnego (oceanu, morza, jeziora) wcinająca się w ląd, ograniczona często od wód otwartych przylądkami lub małymi wyspami, przy czym rozmiary i kształt tego akwenu nie mają większego znaczenia.

Zatoka w nawigacji morskiej

Polskie słowo „zatoka” jest bardzo mało precyzyjne dla żeglugi, ponieważ jest stosowane bez względu na właściwości i wielkość akwenu. To samo określenie stosuje się dla Zatoki Perskiej będącej z punktu widzenia hydrologii oddzielnym morzem śródlądowym, jak i dla Zatoki Biskajskiej, która jest stosunkowo niewielkim wcięciem w linii brzegowej. Z powodów historycznych język polski nie wykształcił odpowiednich określeń, dlatego w praktyce w nawigacji morskiej stosuje się precyzyjne określenia angielskie:

• bight – zatoka między dwoma przylądkami, płytkowodna i niezbyt głęboko wcięta w ląd (np. Bight of Bonny – Zatoka Bonny)
• gulf – część oceanu lub morza dowolnie głęboko wcięta w ląd, swobodnie wymieniająca wody z główną częścią akwenu (np. Gulf of Mexico – Zatoka Meksykańska)
• bay – niewielka zatoka wyraźnie oddzielona od otwartego morza przylądkami i/lub wyspami (np. Gdańsk Bay – Zatoka Gdańska)
• cove – niewielka zatoka, wgięcie linii brzegowej, najczęściej o stromych i urwistych brzegach, z wąskim wyjściem (np. Anzac Cove – Zatoka Anzac)
• sound – wąska zatoka lub cieśnina łącząca sąsiednie obszary wodne o odmiennym reżimie hydrologicznym (np. Prince William Sound – Zatoka Księcia Williama)
• creek – estuarium rzeki lub strumienia wpadającego do morza (np. Wootton Creek)
• inlet – wąska, mała zatoka, głęboko wcinająca się w ląd (np. Burrard Inlet)

Należy mieć na uwadze, że tradycyjne nazwy części zatok mogą nie odpowiadać powyższej klasyfikacji lub występować w różnych źródłach pod różnymi nazwami (np. Gulf of Oman – Oman Sound, Mould Inlet – Mould Bay).

Zatoki morskie świata

• Ocean Atlantycki: Biskajska, Kadyksu, Gwinejska, Biała, Wenezuelska, Moskitów, Meksykańska, Honduraska, Chesapeake, Fundy, Świętego Wawrzyńca, Ungava, Hudsona, Jamesa, Trondheimsfjorden.
  • Ocean Arktyczny: Kandałaksza, Oneska, Dwińska, Bajdaracka, Obska, Amundsena, Boothia.
  • Morze Północne: Morze Wattowe
  • Morze Irlandzkie: Zatoka Dublińska
  • Morze Barentsa: Zatoka Czoska, Zatoka Mezeńska
  • Morze Bałtyckie: Kilońska, Meklemburska, Pomorska, Zalew Szczeciński, Gdańska, Pucka, Zalew Wiślany, Zalew Kuroński, Ryska, Fińska, Botnicka, Hanöbukten.
  • Morze Śródziemne: Walencka, Lwia, Genueńska, Tarencka, Wenecka, Rijecka, Zatoka Koryncka, Wielka Syrta, Mała Syrta, Wielki Port, Port Marsamxett, Ramla Bay, Inland Sea
  • Morze Czarne: Karkinicka, Taganroska

• Ocean Spokojny: Tajlandzka, Tonkińska, Zatoka Szelichowa, Alaska, Kalifornijska, Panamska, Karpentaria,

• Ocean Indyjski: Sueska, Akaba, Adeńska, Perska, Omańska, Kambajska, Bengalska, Wielka Australijska.

Zobacz też

• zalew
• liman
• laguna
• fiord