Zbrodnia w Niemilii

Zbrodnia w Niemilii

Położenie Niemilii (jako Niemylnia) na austro-węgierskiej mapie sztabowej z ok. 1910[1]
Państwo	Polska (okupowana przez III Rzeszę)
Miejsce	Niemilia
Data	26 lub 27 maja 1943
Liczba zabitych	126
Typ ataku	ludobójstwo
Sprawca	nacjonaliści ukraińscy
Położenie na mapie Polski w 1939 r. (c) Lukasb1992 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0 Niemilia
50°54′28,6″N 26°56′11,8″E/50,907944 26,936611

Tablica Pomnika ofiar zbrodni dokonanej na obywatelach polskich przez OUN-UPA wymieniająca Niemilię

Zbrodnia w Niemilii – zbrodnia we wsi Niemilia, w powiecie kostopolskim w dawnym województwie wołyńskim. Ofiarą zbrodni padło 126 Polaków. Sprawstwo zbrodni popełnionej 26 lub 27 maja 1943 r. nie zostało jednoznacznie rozstrzygnięte. Jako napastnicy wymieniani się członkowie Siczy Poleskiej^[2] lub też, co bardziej prawdopodobne, ze względu na inne popełnione na tym obszarze zbrodnie, UPA^[3].

Przed zbrodnią

W marcu 1943 z inicjatywy Leopolda Gardego ps. „Beskid”, członka konspiracji AK, została zorganizowana samoobrona. Liczyła ona 50 osób i posiadała kilka karabinów. Od końca marca Polacy przez 2 tygodnie udzielili gościny Ukraińcom z Bystrzyc, którzy uciekli ze swojej wsi przed spodziewaną pacyfikacją niemiecką.

W kwietniu 1943 w lesie upowcy zamordowali 17-letnią Jadwigę Kutasiewicz, listonoszkę.

Zbrodnia

O świcie 26 lub 27 maja 1943 r. kilka uzbrojonych grup upowców wtargnęło do wsi. Wśród napastników rozpoznano wielu mieszkańców z okolicznych wsi z gminy Ludwipol. Napastnicy wdzierali się do domów zabijając swe ofiary siekierami, nożami i widłami. Próbujących uciekać lub bronić się zabijano z broni palnej. Po masakrze wieś ograbiono z dobytku i spalono około 51 zagród. Zaskoczona samoobrona nie stawiła żadnego zorganizowanego oporu, ocalał m.in. Mateusz Reszczyński, który widłami zabił 4 napastników i skrył się pod ciałami zabitych.

Następnego dnia z Bystrzyc przyjechali żandarmi niemieccy, pod osłoną których ewakuowano ocalonych. Rannym udzielono pomocy w Bystrzycach, a potem przewieziono do szpitala w Kostopolu. Większości ofiar, ze względu na stopień zmasakrowania zwłok, nie dało się zidentyfikować. Wszyscy zostali pochowani we wspólnej mogile koło posesji Franciszka Żygadły.

Upamiętnienie ofiar

W latach 70. XX w. (lub około 1980 roku) mogiła została ogrodzona, obok ustawiono obelisk. Na pomniku widniał napis: „Tu pochowanych jest 170 mieszkańców wsi Niemilja rozstrzelanych przez Burżuazyjnych Nacjonalistów Ukraińskich w 1943 roku. Wieczna pamięć”. Został on później zniszczony, a obecnie na miejscu mogiły znajduje się jedynie kurhan pokryty trawą^[4][2].

Przypisy

Bibliografia

• Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko "Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, Warszawa 2000.