Zdzisław Tadeusz Łączkowski

Ten artykuł od 2013-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zdzisław Tadeusz Łączkowski (ur. 27 października 1927 w Zawierciu, zm. 30 marca 2019^[1][2] w Jaroszowcu) – polski poeta, prozaik, krytyk literacki, eseista, publicysta i dziennikarz.

Życiorys

Zadora – herb szlachecki Łączkowskich

Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Krakowie oraz prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1949-1952 studiował polonistykę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Na studiach m.in. wraz z Anką Kowalską, Jerzym Krzysztoniem, Anną Markową i B. Eysymonttem należał do Sekcji Twórczości Własnej przy Kole Polonistów KUL. Pierwsze wiersze napisał w 1948 r. Debiutował w „Tygodniku Literackim” (Lublin) w 1950 r., ale sam Łączkowski uważa, że właściwym debiutem był druk wierszy w 1952 r. w tygodniku „Dziś i Jutro”.

Od 1952 mieszkał w Warszawie. W latach 1952-1993 był redaktorem w „Słowie Powszechnym”, gdzie w latach 1954-1970 pełnił funkcję zastępcy kierownika, a w latach 1970-1992 kierownika działu kulturalnego. W latach 1993-1994 był kierownikiem działu kultury „Słowa-Dziennika Katolickiego”. Od 1954 członek Stowarzyszenia „PAX”, w latach 1957-1992 członek Związku Literatów Polskich, członek Klubu Literatów „Krąg”, w latach 1957-1982 członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, od 1965 członek ZAiKS, od 1970 członek Stowarzyszenia Kultury Europejskiej – SEC, od 1984 czł. Stowarzyszenia Dziennikarzy PRL, od 1992 sekretarz Oddziału Warszawskiego Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy, od 1992 prezes Warszawskiego Klubu C.K. Norwida. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Od 1975 uczestniczył w warszawskich Tygodniach Kultury Chrześcijańskiej, aktywny uczestnik spotkań Duszpasterstwa Środowisk Twórczych. Członek Rady Duszpasterskiej Archidiecezji Warszawskiej. Korespondent Powszechnego Soboru Watykańskiego II.

Autor ok. 8 tysięcy artykułów, z których znaczną część poświęcił życiu kulturalnemu i literackiemu kraju. Publikował w „Dziś i Jutro” (1952-1955), „Słowie Powszechnym”” (1951-1993), „Kierunkach” (1956-1967, 1977-1979, 1982-1989), „Życiu Katolickim” (1957-1961), „Życiu i Myśli” (1958-1973), „Poezji” (1976-1988). Drukował także w „Tygodniku Powszechnym”, „Katoliku”, „Za i Przeciw”, „Rycerzu Niepokalanej”, „Hejnale Mariackim”, „Jasnej Górze”. Ostatnio publikował w „Przeglądzie Artystyczno-Literackim”, „Borussii”, „Śląsku”. Od 1978, jako autor felietonów literackich, współpracował z Polskim Radiem oraz Radiem dla Ciebie.

Zawsze silnie związany z regionem. Prowadził działalność pedagogiczną wśród młodych twórców i twórców nieprofesjonalnych (m.in. wśród lekarzy i nauczycieli). Opiekun klubów literackich na terenie Polski, od kilku lat opiekun merytoryczny Staszowskiej Grupy Literackiej „Nad Czarną”. Współpracował z wieloma ośrodkami kultury i bibliotekami, m.in. w Łomiankach, Białej Podlaskiej, Karczewie, Ciechanowie, Siedlcach, Chrzanowie, Lęborku, Sosnowcu. Od 1983 członek Klubu Literackiego Staromiejskiego Domu Kultury w Warszawie. Był członkiem Kolegiów Redakcyjnych kilku pism regionalnych, m.in. „Gońca Staszowskiego” i „Gońca Świętokrzyskiego” oraz jurorem regionalnych konkursów literackich m.in. w Karczewie, Siedlcach, Ciechanowie, Białej Podlaskiej, Skarżysku-Kamiennej, Chrzanowie, Łomiankach, Zagnańsku, Staszowie. Autor licznych słów wstępnych i posłowi do książek pisarzy. Blisko współpracował kiedyś m.in. ze Staszowskim Towarzystwem Kulturalnym, a następnie ze Świętokrzyskim Towarzystwem Kulturalnym , gdzie prowadził wspólnie z dr Maciejem Zarębskim Salon Literacki „Pod Bartkiem”. Jego wiersze umieszczone zostały w ponad osiemdziesięciu antologiach polskich i zagranicznych. Tłumaczone były również na kilka języków europejskich. Jego książki znalazły się w zbiorach Library of Congress (Washington, USA). Współpracował z wszystkimi programami Polskiego Radia.

Był laureatem prestiżowych nagród literackich, m.in. nagrody im. Włodzimierza Pietrzaka (1958 i 1979), nagrody pisma literackiego „Kierunki” (1987) oraz włoskiej nagrody im. Giorgio la Piry (Florencja 1989). Wielokrotnie odznaczony za działalność regionalną, społeczną i dziennikarską. Otrzymał Złoty Krzyż Zasługi (1977), Medal 40-lecia Polski Ludowej^[3], Odznakę oraz Dyplom Honorowy „Za zasługi dla dziennikarstwa” (1985), Złotą Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury” (1987), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1987), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2000)^[4]. W 2006 otrzymał Nagrodę Jubileuszową Ministerstwa Kultury.

Był wielokrotnym stypendystą Ministerstwa Kultury i ZAiKS-u. Członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Katolickich, Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC), członek Zarządu Stowarzyszenia Akademia Europaea Sarbieviana, ZAiKS oraz Stowarzyszenia Dziennikarz Polskich.

Krytyka określa go jako tego, który w swojej twórczości, zarówno poetyckiej, jak i prozatorskiej, wprowadził oryginalne i nowatorskie koncepcje artystyczne, będące często dla innych źródłem inspiracji literackich. O Zdzisławie Tadeuszu Łączkowskim w wydaniach książkowych m.in. pisali: dr Elżbieta Cichla-Czarniawska, dr Dariusz Tomasz Lebioda, prof. Marian Kisiel, Zofia Korzeńska, prof. Stefania Skwarczyńska, prof. Irena Sławińska, Józef Szczypka, prof. Maria Szyszkowska.

Był autorem około 40 książek.

Twórczość

Autor

• Słoneczniki gorejące (1957)
• Ciemność z bursztynu (1959)
• Monogram z wiewiórką (1963)
• Piękna Rahab (1963)
• Kartofliska (1966)
• Gad (1970)
• Żałoba z Antygoną (1973)
• Nadzy pod winogradem (1975)
• Wszystkie stoły sprawiedliwości (1979)
• Syn ziemi swojej (1980)
• Tobie przystoi pieśń... (1982 i 1986)
• Snu otwieranie (1989)
• Tańczący rycerze (1990)
• Zaklęty jeleń (1992)
• Anegdariusz (1996)
• Gwiazdobranie (1996)
• Noc z guślarzem (1996)
• Noc z guślarzem – Radiowa Książka Poetycka (Radio Zachód, Zielona Góra 1996)
• Wolność nie zniewolona (1997)
• Anegdariusz drugi (1998)
• Schizofrenia (1999)
• Trzy poematy (2000)
• Piaskiem naprędce wpisane. Dziennik z lat 1960-1964 (2001)
• Dysputa (2002)
• Tak, tak; Nie, nie. Dziennik 1969-1971 (2003)
• Inność (2004)
• Dysputa (2004)
• Poeci Pańskiej Winnicy. Słownik osób duchownych piszących wiersze (2004)
• Wiktoria (2005)
• Czekanie na kometę. Dziennik z lat 1972-1974 (2006)
• Czy wszystko już powiedziałem. Poematy naiwne (2007)
• Jak drzewo w ptakach. Dziennik z lat 1975-1980 (2009)
• Ku Wzgórzom Planet. Poematy (Wydawca: Staromiejski Dom Kultury 2010)
• Tryptyk liryczny (2012)^[5]
• Fascynacje. O twórczości Zdzisława Tadeusza Łączkowskiego (2013)

Współautor

• 40 lat ze Słowem (1987)
• Z dyplomem KUL w Polskę (1994)
• Wstępujący na wzgórze. Wspomnienia o ks. Januszu St. Pasierbie (1995)
• Zdarzyć się mogło. Zdarzyć się miało. Z Wisławą Szymborską spotkanie w wierszu (1996)
• W trosce o kulturę (1996)
• Nad Czarną. Staszowski Almanach Literacki (1997)
• Targi Wydawnictw Regionalnych (2000)
• Radzymiński Rocznik Humanistyczny (2002)
• Almanach Staszowski (2002)
• Znaki i znamiona polskości. Narodowy i kulturalny wymiar kultury (2002)
• Ludzie, pasje, ślady (2003)
• Zygmunt Wójcik in memoriam (2003)
• Unia-Polska-Integracja (2003)
• Świętokrzyski Kwartalnik Literacki (2007)
• Regionalizm. Patriotyzm. Europejskość (2007)
• Pasje i czyny Macieja Zarębskiego w opinii Przyjaciół i współpracowników w 65 rocznicę urodzin (2008)
• Otarłem się o życie, otarłem się o słowa. W czterdziestolecie pracy pisarskiej Stanisława Rogali (2008)
• Z księgi Ezechiela (2009)
• Wojciech Żukrowski we wspomnieniach Córki i Przyjaciół (2009)
• Zostanie po mnie... Jarosław Iwaszkiewicz (2009)
• Kultura w latach 80. XX wieku. Doświadczenia warszawskie (2011).
• Filozofia Marii Szyszkowskiej Księga dedykowana pod redakcją Anny Krynieckiej (2012).
• 25 lat Środowisk Twórczych Księga Jubileuszowa.

Inscenizacje

• Wyśpiewać Tęsknotę Człowieka (Teatr Stara Prochownia, 1984. Także w świątyniach w całym kraju oraz w różnych domach Kultury.Wykonanie: Jerzy Fornal. Również w języku esperanto)
• Litania do Najświętszej Panny (Katedra w Gdańsku, Katedra Św. Jana w Warszawie 1985, Watykan 1987. Muzyka prof. Czesław Grudziński)
• Conservatorium (Teatr Żydowski, Warszawa 1989, Kampania Teatru Muzykalnego „W Drodze”, Wrocław 1989. Opracowanie: Lech Terpiłowski. W roli głównej Olaf Lubaszenko)
• Tańczący rycerze Udział wzięli: Alina Więckiewicz. Jan Plewko, Mikołaj Müler. Realizacja akustyczna i oprawa muzyczna Tomasz Cieślak. Nagranie: Polskie Radio. Premiera w Radio Armii Krajowej „Jutrzenka” 1991)
• W 1993 roku w Stowarzyszeniu Artystycznym Deszcz Wrogich Automatów w Radomiu odbyła się inscenizacja utworów Z.T. Łączkowskiego pt. „Zaklęty jeleń” w reżyserii Tomasza Augustyniaka i Roberta Stępniowskiego
• Żałoba z Antygoną (Ośrodek Kultury w Drezdenku, 1995. Reżyseria: Tomasz Walczak)
• Tańczący rycerze (Ośrodek Kultury w Drezdenku 1995. Reżyseria: Tomasz Walczak)
• Poemat „Lamentacja żałośliwa na śmierć Stefana Kardynała Wyszyńskiego Prymasa Rzeczy-Pospolitej” stanowiła ilustrację do filmu Bogdana Łoszewskiego pt.: „Non possumus” (1997).

Bibliografia

• Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, str. 749-750

Przypisy