Zespół mieszkalno-usługowy przy pl. Grunwaldzkim we Wrocławiu
 Cztery spośród sześciu wieżowców | |
| Państwo |  Polska |
|---|---|
| Miejscowość | Wrocław |
| Adres | plac Grunwaldzki 4-20, Curie-Skłodowskiej 15 |
| Typ budynku | mieszkalny |
| Architekt | Jadwiga Grabowska-Hawrylak |
| Wysokość całkowita | 54 m |
| Kondygnacje | 15 |
| Rozpoczęcie budowy | 1970 |
| Ukończenie budowy | 1973 |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′36,929″N 17°03′14,292″E/51,110258 17,053970 | |
Zespół budynków mieszkalno-usługowych przy pl. Grunwaldzkim 4-20 i ul. Marii Curie-Skłodowskiej 15 – zbiór sześciu budynków mieszkalnych i trzech pawilonów handlowo-usługowych na placu Grunwaldzkim we Wrocławiu[1], zaprojektowanych w latach 1967–1970 przez Jadwigę Grabowską-Hawrylak. Budowany był w latach 1970–1973 przez Wrocławskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Ogólnego, a budynki mieszkalne oddawano do użytku w latach 1976–1978. Przez wrocławian nazywany Wrocławskim Manhattanem[1] lub Sedesowcami [2].
Historia
Na kompleks składa się sześć wieżowców o wysokości 55 metrów (16 pięter) oraz pawilony handlowe[3]. Projekt zakładał wybudowanie wieżowców z białego betonu, wykończonych cegłą klinkierową i egzotycznym drewnem przy balkonach, z roślinnością pnącą w zaokrąglonych wnękach elewacji i trawiastymi dachami pawilonów handlowych. Według architekt całość miała nadawać inwestycji klimat śródziemnomorski. Zespół budynków został zaprojektowany na betonowej platformie[4], a teren pod budowę wzmocniono 240 palami. Podczas realizacji projekt okrojono w celu obniżenia kosztów przez zastosowanie niskiej jakości materiałów budowlanych[3], a sprzyjało temu przejęcie go od miasta przez spółdzielnię mieszkaniową. W ramach oszczędności elewacje pozostały niewykończone. Przed remontem widoczny był beton z wystającymi żelaznymi prętami oraz plamy farby pozostałe po budowie[4]. Architektce Jadwidze Grabowskiej-Hawrylak udało się zrealizować tarasy widokowe ze świetlicami wyposażonymi w łazienki na dachach płaskich wszystkich bloków mieszkalnych na placu Grunwaldzkim[5]. Balkony pokryła klinkierem, natomiast do budowy bloków użyła prefabrykatów betonowych o nietypowej formie.
W 1973 Janusz Kondratiuk nakręcił tu telewizyjny film Pies pokazujący osiedle w budowie [6]. W 1974 wyprodukowano film Karuzela.
Kompleks na pl. Grunwaldzkim jest wpisany do rejestru zabytków województwa dolnośląskiego[7].
Galeria
Architektura
Elewacja jednego z wieżowców niedługo po wybudowaniu, 1977
Wieżowiec i pawilony przyziemne, 1977
Detal elewacji,1977
Kompleks przed remontem widziany od strony pl. Grunwaldzkiego, 2014
Kompleks przed remontem widziany od strony mostu Grunwaldzkiego, 2011
Elewacje kompleksu w 2015, widać charakterystyczne połączenie cegły z betonem na elewacji
Odremontowane wieżowce kompleksu w 2020, bez cegły, z betonem pomalowanym na biało
Jeden z wieżowców z wyremontowaną elewacją
Panoramy
Wieżowce w panoramie miasta (oznaczone literą L)
Widok na zachód Wrocławia z tarasu widokowego jednego z wieżowców
Widok na południe Wrocławia z tarasu widokowego jednego z wieżowców
Zobacz też
- wieżowce we Wrocławiu
Przypisy
- ↑ a b Dorota Oczak-Stach, Wyremontują budynek na wrocławskim Manhattanie. Fandom to miejsce dla pasjonatów, wroclaw.wyborcza.pl, 23 września 2019 [dostęp 2019-09-23] (pol.).
- ↑ [1]
- ↑ a b Marta Gołębiowska: Wrocławski Manhattan. Od powstania do przedednia remontu (pol.). W: Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2015-01-28. s. 2. [dostęp 2015-01-28].
- ↑ a b Marta Gołębiowska: Wrocławski Manhattan. Od powstania do przedednia remontu (pol.). W: Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2015-01-28. s. 1. [dostęp 2015-01-28].
- ↑ Architektura 11/1973
- ↑ [2]
- ↑ Marta Gołębiowska: Wrocławski Manhattan. Od powstania do przedednia remontu (pol.). W: Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2015-01-28. s. 3. [dostęp 2015-01-28].
Bibliografia
- Atlas architektury Wrocławia, tom II, Jan Harasimowicz, Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Autor:
Mapa Wrocławia, Polska
Autor: Evidamii019, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zdjęcie z warsztatu z edytowania Wikipedii dla pracowników Muzeum Architektury na szczycie jednego z wieżowców zespołu mieszkalnego przy pl. Grunwaldzkim, "Manhattanie". Od prawej do lewej widać: Sky Tower, plac Społeczny, Przedmieście Oławskie, Oławę wpływającą do Odry.
Autor: Evidamii019, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jeden z wieżowców kompleksu przy pl. Grunwaldzkim po remoncie
zdjęcie elewacji budynku mieszkalnego zespołu przy pl. Grunwaldzkim we Wrocławiu, zwanego "Manhattanem", zamieszczone w "Architekturze" w 1973 roku, nr 10 str. 376
zdjęcie budynków zespołu przy pl. Grunwaldzkim, "Manhattanu", od dołu, zamieszczone w miesięczniku "Architektura" w roku 1975, nr 11, str. 339
Fotografia fasady bloku mieszkalnego przy pl. Grunwaldzkim we Wrocławiu, "Manhattan" (1967-1975), widoczne elementy prefabrykowane; zamieszczona w miesięczniku "Architektura" w roku 1977, nr 9-10, str. 10.
Autor: Evidamii019, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na zachód Wrocławia z tarasu widokowego jednego z wieżowców osiedla przy pl. Grunwaldzkim
Autor: Fred Romero from Paris, France, Licencja: CC BY 2.0
Plac Grunwaldzki Housing complex “Manhattan” (Sedesowce) on Grunwaldzki Square. Arch. Jadwiga Grabowska-Hawrylak 1968-73
Autor: Julo, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Panorama Wrocławia (czerwiec 2005) z 24. piętra nieistniejącego już budynku "Poltegoru" przy ul. Powstańców Śląskich 95. Kąt widzenia 180°; duże niebieskie litery N i E oznaczają odpowiednio północ i wschód.
Czerwonymi (lub białymi) literami A - U oznaczono:
- A - szpital onkologiczny, pl. Hirszfelda
- B - wieża kościoła św. Elżbiety, ul. Grabiszyńska
- C - dwa kominy elektrociepłowni, ul. Łowiecka
- D - dwie ceglane wieżyczki budynku sądu wojewódzkiego
- E - wieża kościoła garnizonowego św. Elżbiety, ul. św. Elżbiety
- F - dach kościoła św. Doroty, Stanisława i Wacława, pl. Wolności
- G - kościół Bożego Ciała, ul. Świdnicka
- H - hotel "Wrocław", ul. Powstańców Śl.
- I - dom handlowy "Renoma", ul. Świdnicka
- J - wieża kościoła św. Wojciecha, pl. Dominikański
- K - dwie wieże archikatedry wrocławskiej
- L - "sedesowce" - budynki mieszkalne przy pl. Grunwaldzkim
- M - "Dom Akademicki "Ołówek" i "Dom Akademicki "Kredka" - dwa akademiki Uniwersytetu Wrocławskiego
- N - cztery wieże oświetlające Stadion Olimpijski, ul. Paderewskiego
- O - Wieża ciśnień Na Grobli
- P - dachy nad peronami Dworca Głównego
- Q - Hala Ludowa, ul. Wystawowa
- R - budynek Dolnośląskiej Dyrekcji PKP, ul. Dyrekcyjna
- S - państwowy szpital kliniczny, ul. Dyrekcyjna
- T - ul. Powstańców Śląskich (arteria wlotowa z południa do centrum)
- U - "galeriowce" - charakterystyczne budynki wzdłuż ul. Powst. Śl.
Autor: Андрэй Дзмітрыеў (http://fgb.by/viewtopic.php?p=60515#60515), Licencja: CC BY-SA 3.0
Уроцлаўскія замалёўкі
Autor: Aw58, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wrocław, Most Grunwaldzki, 1907
Autor: Evidamii019, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok z tarasu widokowego jednego z wieżowców osiedla przy pl. Grunwaldzkim na wschód, na jego inne budynki