Zgromadzenie Narodowe I kadencji w Libanie (1943–1947)
Liban Ustrój i polityka Libanu Ustrój polityczny Konstytucja Władza ustawodawcza Władza wykonawcza Władza sądownicza Kontrola państwowa Finanse Samorząd terytorialny Partie polityczne Wybory Polityka zagraniczna Wikiprojekt Polityka |
Zgromadzenie Narodowe I kadencji w Libanie obradowało w latach 1943–1947 z jedenastodniową przerwą w roku 1943[1]. Podczas tej kadencji Liban uzyskał niepodległość (22 listopada 1943).
Wybory parlamentarne
Zgromadzenie Narodowe zostało wybrane w sierpniu 1943 roku. Specjalnie do tego celu w marcu powołano rząd tymczasowy, którego zadaniem było sprawne przeprowadzenie sierpniowych wyborów. W wyborach zwyciężył Blok Konstytucyjny.
Wybory prezydenckie
Przewodniczący Bloku Konstytucyjnego Biszara al-Churi został wybrany przez parlament na pierwszego prezydenta niepodległego Libanu.
I kadencja
Pierwszą decyzją al-Churiego było nominowanie sunnickiego przywódcę arabskich nacjonalistów Rijada as-Sulha na premiera. Liban został uznany przez kilka państw (Arabia Saudyjska, Egipt, Irak). We wrześniu nowy parlament z silną większością nacjonalistyczną wszedł w konflikt z władzami francuskimi w sprawie przekazania mu służb administracyjnych. W październiku nowy rząd zażądał rewizji konstytucji w punktach ograniczających suwerenność, przekazania dowództwa nad wojskami wewnętrznymi (co umożliwiłoby mu utworzenie własnej armii), a także przekazania urzędów centralnych, urzędów bezpieczeństwa, zniesienia uprzywilejowania różnych doradców francuskich, wreszcie przekształcenia urzędy delegata generalnego w ambasadę. Żądania te zostały stanowczo odrzucone przez Francję. Wówczas (8 listopada) rząd wniósł poprawki do konstytucji, które usunęły wszystkie wzmianki o przywilejach Francji jako państwa-mandatariusza.
Francuski delegat generalny Jean Helleu 11 listopada odrzucił poprawki, zawiesił konstytucję, rozwiązał parlament i aresztował Biszarę al-Churiego, Rijada as-Sulha i ministrów w jego rządzie, którzy głosowali za poprawkami. Głową państwa został mianowany frankofil Émile Eddé, przywódca Bloku Narodowego. Ministrowie, którym udało się ujść przed aresztowaniem zorganizowali opór, a reakcja społeczna była natychmiastowa. Wybuchły strajki generalne. Partie polityczne utworzyły wspólny front, nazwany Kongresem Narodowym. Działacze polityczni odmówili uczestnictwa w formowanym przez nowego prezydenta rządzie. Demonstracje przerodziły się w rozruchy. Kwestią czasu był wybuch powstania narodowego. Wielka Brytania wspólnie ze Stanami Zjednoczonymi poparły Libańczyków i zagroziły Francuzom użyciem siły. Francja musiała ustąpić, Jean Helleu został odwołany. Do Bejrutu wróciły z triumfem zwolnione z więzienia legalnie wybrane władze libańskie. Konstytucja, parlament i rząd z powrotem zostały powołane do życia. Dzień ten - 22 listopada 1943 roku - stał się świętem narodowym, Dniem Niepodległości.
Od 22 grudnia[2] Francuzi zaczęli przekazywać Libanowi władzę ustawodawczą i administracyjną, zachowując dowództwo nad libańskimi wojskami wewnętrznymi. Ich przekazanie było uzależnione od zawarcia traktatu francusko-libańskiego.
W polityce wewnętrznej Liban zastosował zasadę klucza wyznaniowego przy obsadzaniu stanowisk państwowych. Osiągnięta zgoda chrześcijańsko-muzułmańska przeszła do historii pod nazwą Paktu Narodowego.
Premierzy
- 1943–1945: Rijad As-Sulh
- 1945–1945: Abd al-Hamid Karami
- 1945–1946: Sami as-Sulh
- 1946–1946: Saadi Mounla
- 1946–1951: Rijad As-Sulh
Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego
- 1943–1946: Sabri Hmede
- 1946–1947: Habib Abu Szahla
Przypisy
Bibliografia
- Danuta Madeyska, Liban, Warszawa: „Trio”, 2003, ISBN 83-88542-62-1, OCLC 749208220.
| Pod mandatem francuskim (1926–1943) |
|
|---|---|
| Republika Libanu (od 1943) |
|
Media użyte na tej stronie