Zond 4

Zond 4
Ilustracja
Szkic statku typu 7K-Ł1
Inne nazwy7K-Ł1 No. 6Ł
ZaangażowaniZSRR
Indeks COSPAR1968-013A
Rakieta nośnaProton K/D
Miejsce startuBajkonur, Kazachska SRR
Orbita (docelowa, początkowa)
Okrążane ciało niebieskieZiemia
Perycentrum191 km[1]
Apocentrum400 000 km[1]
Okres obiegu15 561,71 min[1]
Nachylenie51,6[1]°
Czas trwania
Początek misji2 marca 1968 (18:29:23 UTC)
Koniec misji9 marca 1968
Powrót na Ziemię9 marca 1968
Wymiary
Wymiary4,5 × 2,2 × 2,72 m, rozpiętość paneli baterii słonecznych 9 m[2]
Masa całkowita5140[2] kg

Zond-4 (ros. Зонд-4 – Sonda-4) – radziecka bezzałogowa sonda kosmiczna wysłana w ramach programu Zond.

Cel misji

Kolejna próba lotu okołoksiężycowego określona jako Zond 4, chociaż nie miała nic wspólnego z misjami Zond 1, Zond 2 i Zond 3. Jej rzekomy poprzednik – Zond 3 – był stosunkowo małym statkiem kosmicznym o masie około 1000 kg. Zond 4 był całkowicie odmienny. W gruncie rzeczy nie różnił się od statków Sojuz 7K-Ł1 wystrzelonych jako Kosmos 146 i Kosmos 154, a jego masa wynosiła ponad 5000 kg. Na Zachodzie nazwano go „ciężkim Zondem”. Dwa pierwsze statki typu „ciężki Zond” otrzymały nazwę Kosmos, ponieważ nie zdołały wejść na orbitę księżycową lub okołosłoneczną[3].

Przebieg misji

Jesienią 1967 roku wystrzelono dwa pojazdy Zond. Jednak za pierwszym razem zepsuł się jeden z sześciu silników pierwszego stopnia UR-500/7K-Ł1 (kombinacja rakiety Proton K i „odchudzonego” Sojuza 7K-Ł1 – Zond 1967A – 27.09.1967), za drugim jeden z czterech silników drugiego stopnia (Zond 1967B – 22.11.1967). W obydwu przypadkach niezrównoważony ciąg doprowadził do niepowodzenia[4]. Zgodnie z utartym zwyczajem nieudane starty oficjalnie nie zostały odnotowane. Awaryjny system ratowniczy zadziałał prawidłowo i ocalił kapsuły powrotne.

2 marca 1968 roku wysłano trzeci pojazd. W tym przypadku rakieta zadziałała, wynosząc sondę Zond 4 na odległość księżycową. Pojazd nie zbliżył się jednak do Księżyca, poleciał w drugą stronę, na prostą trajektorię, umożliwiającą sprawdzenie wejścia w atmosferę ziemską. Statek zszedł pod zbyt ostrym kątem z powodu awarii na pokładzie, w wyniku której powstał błąd w sterowaniu wysokością. Sonda spadała daleko od przewidzianego miejsca lądowania i kontrola naziemna zniszczyła ją w locie, żeby nie wpadła w niepowołane ręce[4]. Mimo wszystko lot Zond 4 był kolejnym ważnym krokiem w stronę Księżyca. Był to pierwszy udany start rakiety UR-500/7K-Ł1.

Wersja oficjalna

Sonda po wykonaniu przewidzianych programem zadań została skierowana z orbity parkingowej w przestrzeń międzyplanetarną[5].
Radziecka sonda wysłana w celu zbadania odległych rejonów wokółziemskiej przestrzeni kosmicznej oraz wypróbowania nowych układów i agregatów pokładowych próbnika[6].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Mark Wade: Soyuz 7K-L1 (ang.). Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2013-06-30].
  2. ↑ a b Zond 4 (ang.). W: NSSDC Master Catalog [on-line]. NASA. [dostęp 2013-06-30].
  3. ↑ James Harford: Siergiej Korolow. O krok od zwycięstwa w wyścigu na Księżyc. Warszawa: Prószyński i S-ka SA, s. 302–303. ISBN 83-7469-165-4.
  4. ↑ a b T.A. Heppenheimer: Podbój Kosmosu, Historia programów kosmicznych. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1997, s. 276–277. ISBN 83-7169-852-6.
  5. ↑ Edmund Staniewski, Ryszard Pawlikowski: 15 lat podboju kosmosu 1957– 1972. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1974, s. 120.
  6. ↑ Praca zbiorowa: Kosmonautyka. Ilustrowana Encyklopedia dla wszystkich. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1971, s. 411, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki dla Wszystkich.

Media użyte na tej stronie

Zond L1 drawing.png
L1 (Zond) circumlunar spacecraft.