Zrostnik

Zrostnik
Ilustracja
Trachymene glaucifolia
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

araliowate

Rodzaj

zrostnik

Nazwa systematyczna
Trachymene Rudge
Trans. Linn. Soc. London 10: 300. t. 21. 7 Sep 1811[3]
Typ nomenklatoryczny

T. incisa Rudge[3]

Synonimy
  • Didiscus DC. ex Hook.[4]
Trachymene grandis
Trachymene cyanopetala
Trachymene ornata

Zrostnik, dwutarcznik[5] (Trachymene Rudge) – rodzaj roślin z rodziny araliowatych (Araliaceae), dawniej włączany do selerowatych (Apiaceae). Obejmuje około 45[6]–56[7] gatunków. Występują one na obszarze od południowo-wschodniej Azji po wyspy Oceanii (na wschodzie po wyspy Fidżi)[6]. Centrum zróżnicowania znajduje się w Australii, gdzie rośnie 35[6]–39[7] gatunków. Rośliny siedlisk suchych, niezalesionych, rozwijające się często po pożarach[6]. Znaczenie użytkowe ma zrostnik błękitny Trachymene coerulea uprawiany jako ozdobna roślina jednoroczna o jasnofioletowych kwiatach (wyhodowano także odmiany o kwiatach różowych i białych)[6].

Morfologia

Pokrój
Byliny, rośliny dwuletnie i jednoroczne[6], w tym także efemerydy[8], o pędzie prosto wzniesionym i osiągającym do 30 cm wysokości[6], nagim, rzadko owłosionym lub czasem kreskowanym[8]. Korzeń palowy cienki lub tęgi[8].
Liście
Odziomkowe lub łodygowe, ogonkowe, pojedyncze lub trójdzielnie podzielone[8], odcinki z reguły wąskie[6].
Kwiaty
Zebrane w koliste, pojedyncze baldachy, wsparte licznymi przysadkami. Działki kielicha drobne. Korona barwy różowej, białej lub niebieskiej, tworzona jest przez 5 wolnych płatków, z których te skierowane na zewnątrz baldacha są większe od tych skierowanych do jego środka. Pręcików 5. Zalążnia dolna, dwukomorowa, w każdej z komór z pojedynczym zalążkiem. Szyjki słupka dwie[6].
Owoce
Rozłupnia rozpadająca się na dwie rozłupki, spłaszczone, owalne lub koliste, z 5 żebrami[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z podrodziny Hydrocotyloideae z rodziny araliowatych Araliaceae[4].

Wykaz gatunków (lista niepełna, tylko taksony australijskie)[9]
  • Trachymene anisocarpa (Turcz.) B.L.Burtt
  • Trachymene bialata (Domin) B.L.Burtt
  • Trachymene ceratocarpa (W.Fitzg.) Keighery & Rye
  • Trachymene coerulea Grahamzrostnik błękitny[5]
  • Trachymene croniniana (F.Muell.) T.Durand & B.D.Jacks.
  • Trachymene cyanopetala (F.Muell.) Benth.
  • Trachymene dendrothrix Maconochie
  • Trachymene didiscoides (F.Muell.) B.L.Burtt
  • Trachymene dusenii (Domin) F.M.Bailey
  • Trachymene elachocarpa (F.Muell.) B.L.Burtt
  • Trachymene glaucifolia (F.Muell.) Benth.
  • Trachymene grandis (Turcz.) Rye
  • Trachymene microcephala (Domin) B.L.Burtt
  • Trachymene oleracea (Domin) B.L.Burtt
  • Trachymene ornata (Endl.) Druce
  • Trachymene pavimentum M.D.Barrett & R.L.Barrett
  • Trachymene pilbarensis Rye
  • Trachymene pilosa Sm.
  • Trachymene platyptera Bunge
  • Trachymene pyrophila Rye
  • Trachymene rotundifolia (Benth.) Maconochie

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-05-18] (ang.).
  3. a b Trachymene. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-05-18].
  4. a b Genus: Trachymene Rudge. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-05-18].
  5. a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 70. ISBN 978-83-925110-5-2.
  6. a b c d e f g h i j Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 300. ISBN 0-333-74890-5.
  7. a b David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 931. ISBN 978-1-107-11502-6.
  8. a b c d Genus Trachymene. [w:] New South Wales Flora Online [on-line]. PlantNET. [dostęp 2019-05-18].
  9. Trachymene Rudge. [w:] FloraBase [on-line]. Western Australian Herbarium. [dostęp 2019-05-18].

Media użyte na tej stronie

Trachymene grandis - Flickr - Kevin Thiele.jpg
Autor: Kevin Thiele from Perth, Australia, Licencja: CC BY 2.0
KRT3463
Trachymene glaucifolia.jpg
Autor: Mark Marathon, Licencja: CC BY-SA 4.0
Trachymene glaucifolia
Trachymene cyanopetala - Flickr - Kevin Thiele.jpg
Autor: Kevin Thiele from Perth, Australia, Licencja: CC BY 2.0
KRT3355
Trachymene ornata - Flickr - Kevin Thiele (1).jpg
Autor: Kevin Thiele from Perth, Australia, Licencja: CC BY 2.0
KRT3358