Zwierciadło morza

Zwierciadło morza
The Mirror of the Sea
Autor

Joseph Conrad

Typ utworu

eseje autobiograficzne

Data powstania

1901-1906

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Wielka Brytania

Język

angielski

Data wydania

1906

Wydawca

Methuen & Co.

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1935

Wydawca

Dom Książki Polskiej

Przekład

Aniela Zagórska

Strona tytułowa polskiego wydania książki z 1935

Zwierciadło morza (ang. The Mirror of the Sea. Memories and Impressions) – zbiór 15 autobiograficznych esejów Josepha Conrada. Książka, wydana w 1906 roku zawiera wspomnienia autora, wcześniej opublikowane w różnych czasopismach. W Polsce wydana w 1935, w tłumaczeniu Anieli Zagórskiej[1].

Historia wydania

Projekt spisania „czegoś autobiograficznego o statkach, kapitanach i jednej czy dwu przygodach” pojawił się u Conrada na przełomie lat 1901-1902[2]. W 1903 pisał o planowanym utworze do swego wydawcy, Jamesa B. Pinkera, wymieniając tytuły planowanych szkiców: Porywy wiatru, Kotwica w górę, Reje i maski, Krój żagli, Sieć olinowania, Patyki, Dookoła kompasu, Przypadki zaoczenia lądu[3], ale tak naprawdę „szkice morskie” pisać zaczął w 1904, równolegle z pracą nad powieścią Nostromo[4] i kontynuował przez następny rok. Pracę nad wydaniem książkowym zakończył 6 marca 1906[5]. Początkowo pisarz nie był najlepszego zdania o poziomie literackim swoich wspomnień, traktując je jako okazję do łatwego zarobku. W liście do Herberta G. Wellsa pisał: „Zacząłem serię szkiców o morzu (...). Odkryłem, że tego rodzaju brednie mogę dyktować bez wysiłku w tempie 3000 słów na cztery godziny. Naprawdę! Pozostaje to jedynie sprzedać to jakiemuś pismu, a potem wydać te śmiecie w formie książki”[4].

Szkice powstawały we współpracy z przyjacielem Conrada, Fordem Madoksem Fordem, który w dużej mierze było pomysłodawcą, współpracownikiem i stenografem podczas tworzenia opowieści. Ford tak wspominał proces powstawania książki: „Większa część Zwierciadła morza była po prostu rozmową, którą piszący notował swoim systemem stenografii, na bieżąco przypominając Conradowi (...) różne fragmenty jego własnych opowieści”. Conrad podzielił się z Fordem honorariami za publikację pierwszych szkiców w czasopismach[4]. Wbrew wcześniejszym stwierdzeniom w przedmowie do wydania z 1919 Conrad docenił swe dzieło, pisząc: „Bo ta książka jest spowiedzią sięgająca bardzo głęboko (...). Usiłowałem tu odsłonić z bezpośredniością ostatniej spowiedzi, jaki był mój związek z morzem, który zaczął się tajemniczo jak każda wielka namiętność zesłana na śmiertelnych przez niezbadanych bogów (...). Moja książka, pisana na wskroś szczerze, nie ukrywa niczego poza fizyczna w niej obecnością autora. Na kartach tych spowiadam się najpełniej nie ze swych grzechów, lecz ze swych wzruszeń”[6].

Książka jest dedykowana „Pani Katherine Sanderson, której serdeczne powitanie i łaskawa gościnność okazana przyjacielowi jej syna rozjaśniły pierwsze mroczne dni mego rozstania z morzem”[7].

Recepcja

Książka została bardzo dobrze oceniona przez krytyków. Chwalili ją także pisarze: Wells, E. V. Lucas, Rudyard Kipling, Henry James. John Galsworthy ocenił, że to „jedna z najświetniejszych książek współczesnych, a epizod Wtajemniczenie to najlepszy utwór morski naszej doby”[8].

Zawartość

  • Zaoczenie lądu i oderwanie się od brzegu
  • Godła Nadziei
  • Sztuka piękna
  • Pajęczyny i babie lato
  • Ciężar brzemienia
  • Statki zapóźnione i statki zaginione
  • Uchwyt lądu
  • Charakter wroga
  • Władcy Wschodu i Zachodu
  • Wierna rzeka
  • W niewoli
  • Wtajemniczenie
  • Kolebka rzemiosła
  • „Tremolino”
  • Wiek bohaterski

Przypisy

  1. Zwierciadło morza / Joseph Conrad ; przeł. Aniela Zagórska (pol.). Biblioteka Narodowa. [dostęp 2020-08-10].
  2. Najder 1980 ↓, s. 21.
  3. Najder 1980 ↓, s. 42.
  4. a b c Najder 1980 ↓, s. 45-48.
  5. Najder 1980 ↓, s. 78.
  6. Conrad 1963 ↓, s. 5-6.
  7. Conrad 1963 ↓, s. 9.
  8. Najder 1980 ↓, s. 85-86.

Bibliografia

  • Zdzisław Najder: Życie Conrada-Korzeniowskiego. T. 2. PIW, 1980.
  • Przedmowa. W: Joseph Conrad: Zwierciadło morza. Aniela Zagórska (tł.). PIW, 1963.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Joseph Conrad author.jpg
Joseph Conrad Print Collection portrait file.