Zwolnienie lekarskie

Ten artykuł od 2018-12 wymaga modyfikacji na podstawie najświeższych informacji. Niektóre treści są na pewno lub najprawdopodobniej nieaktualne. Artykuł należy zweryfikować, wskazując w przypisach źródła informacji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zwolnienie lekarskie – zaświadczenie urzędowe wystawiane przez lekarza w celu usprawiedliwienia nieobecności pracownika w pracy z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby lub konieczności zapewnienia opieki choremu członkowi rodziny. Zwolnienie lekarskie potocznie zwane jest również L4 z powodu dawnego oznaczenia tego formularza.

Formularz

Zaświadczenie to było wydawane na papierowym formularzu ZUS ZLA lub w wersji elektronicznej – e-ZLA (od 16 stycznia 2016)^[1], przez lekarza, który podpisał umowę z ZUS-em. Od 1 grudnia 2018 "papierowe" zwolnienia elektroniczne zostały zamienione na zwolnienie elektroniczne. System automatycznie przesyła informację do pracodawcy o nieobecności pracownika.

Treść zaświadczenia jest poufna. Zaświadczeń ZUS ZLA nie stosuje się w przypadku uczniów i studentów zwalnianych z zajęć szkolnych. Zwolnienie lekarskie może też być wystawione po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeśli niezdolność do pracy powstała do 14 dni od dnia ustania ubezpieczenia i trwa bez przerwy co najmniej 30 dni.

Zasiłek chorobowy

Zasiłek chorobowy przysługuje pracownikowi w wysokości 80% jego wynagrodzenia, z wyjątkiem zwolnienia lekarskiego w czasie ciąży, na skutek wypadku w pracy, w drodze do pracy lub z pracy, oraz w przypadku poddania się badaniom lub zabiegom związanym z oddaniem komórek, tkanek lub narządów (100% wymiaru zasiłku)^[2]. Po 33 dniach choroby zasiłek chorobowy jest wypłacany pracownikowi przez ZUS. Przysługuje on pracownikowi maksymalnie przez 182 dni zwolnienia lekarskiego^[3]. W przypadku osób powyżej 50 lat zasiłek chorobowy wypłacany przed pracodawcę jest przez 14 dni, a od 15 dnia świadczenie przejmuje ZUS.

Pracownik dostarcza pracodawcy zwolnienie lekarskie w ciągu 7 dni, aby zasiłek został wypłacony w pełnej wysokości. W przeciwnym razie pracownikowi nie przysługują świadczenia za czas choroby. Jeżeli ten termin zostanie przekroczony, zasiłek chorobowy obniża się o 25% (nie dotyczy wynagrodzenia). Powiadomienia można dokonać osobiście lub przez osobę trzecią, telefonicznie, za pośrednictwem innego środka łączności lub drogą pocztową, przy czym za datę zawiadomienia uważa się wtedy datę stempla pocztowego – liczone są dni kalendarzowe, nie tylko robocze^[4]. W czasie trwania zwolnienia pracownikowi nie wolno podejmować żadnej pracy, w tym czasie ma obowiązek się leczyć. W ciągu pierwszych 33 dni zwolnienia zwolnionego może skontrolować pracodawca, od 34. dnia kontroli może dokonać ZUS.

Zwolnienie lekarskie na dziecko

Zwolnienie lekarskie na dziecko przysługuje obojgu rodzicom i związane jest z koniecznością osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny (w zaświadczeniu wydanym przez lekarza powinna być wskazana data urodzenia chorej osoby i jego stosunek pokrewieństwa z ubezpieczonym). To dokument, który umożliwia uzyskanie przez osobę posiadającą ubezpieczenie chorobowe zasiłku opiekuńczego w okresie niezdolności do pracy.

Zasiłek opiekuńczy

Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat przez okres zwolnienia od wykonywania pracy nie dłużej jednak niż przez okres 60 dni w roku kalendarzowym (uprawnienie jest niezależne od ilości dzieci wymagających opieki). Natomiast w przypadku starszych dzieci, tj. mających ukończone 14 lat, zasiłek opiekuńczy może przysługiwać przez okres nie dłuższy niż 14 dni w roku kalendarzowym. W określonych sytuacjach zasiłek może przysługiwać również w przypadku sprawowania opieki nad dzieckiem zdrowym w wieku do ukończenia 8 lat, np. nieprzewidziane zamknięcie żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza – w tej sytuacji usprawiedliwienie nieobecności w pracy następuje na podstawie oświadczenia pracownika, a nie zwolnienie lekarskie.

Uprawnienie do zasiłku opiekuńczego przysługuje nie tylko na własne dzieci ubezpieczonego, ale również za dzieci jego małżonka (nie jest wymagane przysposobienie), dzieci przysposobione, a także dzieci obce przyjęte na wychowanie i utrzymanie. Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80 procent podstawy wymiaru zasiłku, co w przypadku pracowników zasadniczo odpowiada kwocie 80 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku, przy czym nie dotyczy to opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat^[2][5].

Może zdarzyć się sytuacja, że w trakcie urlopu wypoczynkowego zachoruje dziecko pracownika. W takiej sytuacji pracownik oczywiście może wziąć od lekarza zwolnienie lekarskie na chore dziecko. W takiej sytuacji urlop nie jest przerywany z powodu konieczności zapewnienia opieki nad chorym dzieckiem. Co za tym idzie, pracownik nie zachowuje prawa do zasiłku opiekuńczego za okres choroby dziecka – może zapewnić dziecku opiekę, ponieważ przebywa na urlopie wypoczynkowym, a za okres urlopu przysługuje mu prawo do wynagrodzenia^[6].

Pracownik nie nabywa prawa do zasiłku opiekuńczego, jeżeli w okresie sprawowania opieki zachowuje prawo do wynagrodzenia. Dotyczy to wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenia za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Pracownik również nie ma prawa do zasiłku opiekuńczego w przypadku, gdy przebywa na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym^[7].

Kontrola pracownika przebywającego na zwolnieniu

W przypadku wątpliwości dotyczących zasadności zwolnienia lekarskiego pracodawca ma możliwość skontrolowania swojego pracownika^[8]. Taką kontrolę przeprowadzić można na własną rękę bądź z pomocą lekarzy orzeczników wysłanych w celach kontrolnych z ZUS^[9]. Kontrola ma na celu sprawdzenie zasadności zwolnienia. W przypadku wątpliwości wykonujący kontrole ma obowiązek wystawić protokół uwzględniający przyczyny powstania wątpliwości oraz przesłanki wystawienia bezprawnego zwolnienia. Pracownik, co do którego zwolnienia odnotowano zastrzeżenia, może zostać pozbawiony przysługującego mu zasiłku chorobowego. Kontrole pracownika można wykonać w dowolnym momencie, jeżeli występują ku temu jakiekolwiek przesłanki.

Przypisy