Zygmunt Celichowski

Zygmunt Celichowski
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

12 sierpnia 1845
Wronki

Data i miejsce śmierci

26 stycznia 1923
Kórnik

Zawód, zajęcie

polski bibliotekarz

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Zygmunt Celichowski (ur. 12 sierpnia 1845 we Wronkach, zm. 26 stycznia 1923 w Kórniku) – polski działacz społeczny, bibliotekarz, historyk, wydawca.

Życiorys

Był synem Antoniego, pedagoga, autora podręczników szkolnych, i Emilii z Jezierskich. Już jako uczeń poznańskiego Gimnazjum św. Marii Magdaleny działał w tajnych związkach narodowych, co przypłacił niedługim pobytem w więzieniu. We Wrocławiu (potem w Berlinie) studiował prawo, filologię i historię, w 1870 obronił doktorat w Lipsku.

Od 1869 był sekretarzem Jana Działyńskiego, później jego pełnomocnikiem i zarządcą Biblioteki Kórnickiej. Prowadził prace nad porządkowaniem zbiorów, dbał o powiększanie zbiorów (zwłaszcza rękopisów i dawnych druków), udostępniał materiały historykom. Po przejęciu firmy wydawniczej Jana Konstantego Żupańskiego (1887) rozwinął produkcję wydawniczą Biblioteki Kórnickiej.

Prowadził przez wiele lat starania o utworzenie specjalnego pisma historyczno-literackiego dla Wielkopolski. Wygłaszał odczyty, publikował artykuły, działał w stowarzyszeniach. Był czynnym członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, przewodniczącym Wydziału Historyczno-Literackiego, redaktorem „Roczników PTPN”, wreszcie prezesem Towarzystwa (19171919); w 1917 otrzymał członkostwo honorowe.

Był także członkiem korespondentem PAU (1903), potem członkiem zwyczajnym (1920).

Uniwersytet Poznański nadał mu tytuł honorowego profesora (1922). Celichowski działał ponadto m.in. w kółkach rolniczych, Towarzystwie Szerzenia Wstrzemięźliwości, Towarzystwie Czytelni Ludowych, Radzie Narodowej, władzach Polskiego Banku Handlowego.

Kontynuował wydawanie serii Acta Tomiciana (w latach 18761919 ukazały się tomy 9–13). Opublikował wiele prac z zakresu bibliografii, historii i historii literatury, m.in. na łamach prowadzonych przez siebie czasopism „Kórniczanin” i „Pobudka do Szerzenia Wstrzemięźliwości”; pisał także do „Gazety Toruńskiej”, „Dziennika Poznańskiego”, „Lecha”, „Warty”.

Z małżeństwa z Zofią z Ziemnych (od 1873) miał pięcioro dzieci: córki Halinę i Jadwigę oraz synów Kazimierza (chemika), Witolda (adwokata, wojewodę poznańskiego) i Stanisława (adwokata, działacza Stronnictwa Narodowego, wiceministra w rządzie londyńskim).

Wybrane prace

Opracował i wydał wiele staropolskich źródeł historycznych, w tym m.in.:

Publikował na tematy historyczne:

  • Kawiarnie ludowe, Poznań 1890[4],
  • Znaczenie i rozwój przemysłu domowego i handlu ludowego: odczyt dr. Z. Celichowskiego na Zjeździe Przemysłowców w Poznaniu dnia 14 lipca 1895, Poznań 1895[5],
  • Poglądy cudzoziemców na sprawę polską, Poznań 1900[6],
  • Ogród zamkowy w Kórniku, Poznań 1906[7].

Odznaczenia

Przypisy

  1. Marchołt : przedruk homograficzny z egzemplarza prof. J. Przyborowskiego, objaśnił Zygmunt Celichowski., polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  2. Zygmunt Celichowski, O działach majątkowych z tekstem i objaśnieniem szląskiéj ordynacyi ziemskiéj, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  3. Celichowski 1885 ↓.
  4. Zygmunt Celichowski, Kawiarnie ludowe, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  5. Znaczenie i rozwój przemysłu domowego i handlu ludowego : odczyt dr. Z. Celichowskiego na Zjeździe Przemysłowców w Poznaniu dnia 14 lipca 1895., polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  6. Zygmunt Celichowski, Poglądy cudzoziemców na sprawę polską, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  7. Zygmunt Celichowski, Ogród zamkowy w Kórniku, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  8. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.

Bibliografia

  • Zygmunt Celichowski: Jan Długosz, „Insignia seu clenodia regis et regni Poloniae”. Z kodeksu kórnickiego. Poznań: Zygmunt Celichowski, 1885.
  • Izabela Teresińska, Zygmunt Celichowski, w: Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa – Poznań 1981, ISBN 83-01-02722-3.

Literatura dodatkowa

Linki zewnętrzne

Publikacje Zygmunta Celichowskieg o dostępne w serwisie Polona

Media użyte na tej stronie

Zygmunt Celichowski (1111555).jpg
Adres wydawniczy: Warszawa : Wydawnictwo Romana Kreczmera, 1901 (Warszawa : P. Laskauer i W. Babicki)
Współtwórcy: Demby, Stefan (1862-1939) Oprac
Opis fizyczny: [164] s. : il. ; 12x19 cm