Zygmunt Padlewski

Zygmunt Padlewski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 stycznia 1836
Czerniawka Mała

Data i miejsce śmierci

15 maja 1863
Płock

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości z Mieczami Gwiazda Wytrwałości
Tablica pamiątkowa na ścianie Zakładu Karnego w Płocku
Upamiętnienie w Myszyńcu

Zygmunt Padlewski herbu Ślepowron (ur. 1 stycznia 1836, zm. 15 maja 1863) – polski działacz niepodległościowy, generał powstania styczniowego, naczelnik wojenny województwa płockiego od lutego do kwietnia 1863 roku[1].

Życiorys

Urodził się w majątku Czerniawka Mała w powiecie berdyczowskim. Był synem Władysława – powstańca listopadowego i Judyty z Potockich. Uczył się w Korpusie Kadetów w Brześciu nad Bugiem, następnie w Petersburgu. Absolwent Akademii Artylerii w Petersburgu. Był członkiem petersburskiego tajnego Koła Oficerskiego Zygmunta Sierakowskiego. W 1861 wyjechał do Francji, gdzie był prezesem paryskiego Towarzystwa Młodzieży Polskiej. Należał do wykładowców Polskiej Szkoły Wojskowej w Genui i Cuneo we Włoszech. Po powrocie do kraju, od 1862 należał do lewicy stronnictwa „czerwonych”, był członkiem Komitetu Centralnego Narodowego i jednym z głównych inspiratorów wybuchu powstania. Dążył do współdziałania rewolucjonistów polskich i rosyjskich, prowadząc z nimi rozmowy w Londynie i Petersburgu. Po wybuchu powstania, od stycznia 1863 był naczelnikiem miasta Warszawy oraz naczelnikiem powstania w guberni płockiej. Oddział jego nie zdołał jednak zdobyć Płocka i poniósł porażki pod Słominem i Unieckiem (28 stycznia 1863), następnie pod Myszyńcem (9 marca), Drążdżewem (12 marca) i Radzanowem (21 marca 1863). Został ujęty przez Rosjan w zasadzce naczelnika żandarmerii Drozdowa 21 kwietnia pod Borzyminem niedaleko Rypina (udawał się na spotkanie z Henrykiem Łowińskim Szermętowskim w Radzikach Małych), przewieziony do Płocka, a następnie skazany na karę śmierci i 15 maja 1863 rozstrzelany za tamtejszymi rogatkami płońskimi[2]. Wraz z nim 21 kwietnia aresztowani zostali kpt. Konstanty Siciński, Jan Sokołowski, Jan Jodłowski i Kuczborski[2]. W 1863 w Żytomierzu został rozstrzelany przez Rosjan jego ojciec Władysław[3].

Odznaczenia

Zmarli powstańcy 1863 roku zostali odznaczeni przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego 21 stycznia 1933 roku Krzyżem Niepodległości z Mieczami[4]. W 1985 odznaczony został Gwiazdą Wytrwałości[5].

Upamiętnienie

W 1916 w miejscu jego śmierci harcerze z Polskiej Organizacji Wojskowej postawili drewniany krzyż z napisem A z krwi Waszej powstanie mściciel tej ziemi. Krzyż w czasie I wojny światowej usunęli Niemcy. Wrócił w 1923 dzięki inicjatywie płockich harcerzy[6].

W 1998 na murze Zakładu Karnego w Płocku, w którym był więziony Padlewskich, umieszczono tablicę pamiątkową. Zdecydowała o tym rada miasta[6].

W Płocku rok 150 rocznicy powstania styczniowego był Rokiem gen. Zygmunta Padlewskiego[6].

Corocznie w Płocku w miejscu, gdzie zginął Padlewski, organizowane są manifestacje patriotyczne. Od 1963 stoi tam obelisk. Od 1929 w siedzibie Towarzystwa Naukowego Płockiego znajduje się tablica z jego popiersiem. Wcześniej, tzn. w latach 1924–1929, umieszczono ją w kościele garnizonowym na placu Floriańskim w Płocku[7].

W Myszyńcu na skwerze w pobliżu kolegiaty znajduje się kamień upamiętniający Zygmunta Padlewskiego wystawiony w 2014 jako element parku bohaterów kurpiowskich[8]. Skwer ulokowano u zbiegu ulicy ks. Adama Bargielskiego i Placu Konstantego Rynarzewskiego[9].

Ulice jego imienia znajdują się w Myszyńcu[10], Kadzidle[11], Baranowie[12], Chorzelach[13], Płocku[14], Płońsku[15], Mławie[16], Zabrzu[17], Ostrołęce[18].

Jest patronem szkoły podstawowej w Radzyminku[19], Bledzewie[20], Nadrożu[21] , Zeńboku[22]. Od 1981 patronuje Zespołowi Szkolno-Przedszkolnemu z Oddziałami Integracyjnymi w Kampinosie[23]. Dawniej patronował gimnazjum nr 5 w Płocku[6].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 9.
  2. ↑ a b Stanisław Zieliński: Bitwy i potyczki 1863-1864. Na podstawie materyałów drukowanych i rękopiśmiennych Muzeum Narodowego w Rapperswilu. Rapperswil: 1913, s. 230-231.
  3. ↑ Seweryn Manasterski: Od Radziwiłowa do Kijowa. W: Bronisław Szwarce (red.): W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego 1863-1903. Lwów: Komitet Wydawniczy, 1903, s. 255.
  4. ↑ Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami poległym i zmarłym Powstańcom 1863 r. (M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 32).
  5. ↑ Stefan Melak, Gwiazda Wytrwałości, usqe ad finem, Warszawa 1997.
  6. ↑ a b c d W Płocku apel w hołdzie gen. Zygmuntowi Padlewskiemu w 155. rocznicę stracenia, dzieje.pl [dostęp 2022-08-19] (pol.).
  7. ↑ Anna Maria Stogowska, Ostatnie tygodnie życia generała Zygmunta Padlewskiego, „Rocznik Towarzystwa Naukowego Plockiego”, 5, 2013, s. 54–63.
  8. ↑ Tablice pamiątkowe, „Kurpik” (72), 2014, s. 8.
  9. ↑ Ks. Adama Bargielskiego · 07-430 Myszyniec, Polska, Ks. Adama Bargielskiego · 07-430 Myszyniec, Polska [dostęp 2022-08-19].
  10. ↑ UCHWAŁA NR IX/63/11 RADY MIEJSKIEJ W MYSZYŃCU z dnia 27 czerwca 2011 r. w sprawie zmiany nazw ulic i placów w mieście Myszyniec.
  11. ↑ Zygmunta Padlewskiego · 07-420 Kadzidło, Polska, Zygmunta Padlewskiego · 07-420 Kadzidło, Polska [dostęp 2022-08-19].
  12. ↑ Zygmunta Padlewskiego · Baranowo, Polska, Zygmunta Padlewskiego · Baranowo, Polska [dostęp 2022-08-19].
  13. ↑ Zygmunta Padlewskiego · Polska, Zygmunta Padlewskiego · Polska [dostęp 2022-08-19].
  14. ↑ Zygmunta Padlewskiego · 09-402 Płock, Polska, Zygmunta Padlewskiego · 09-402 Płock, Polska [dostęp 2022-08-19].
  15. ↑ Zygmunta Padlewskiego · 09-100 Płońsk, Polska, Zygmunta Padlewskiego · 09-100 Płońsk, Polska [dostęp 2022-08-19].
  16. ↑ Zygmunta Padlewskiego · 06-500 Mława, Polska, Zygmunta Padlewskiego · 06-500 Mława, Polska [dostęp 2022-08-19].
  17. ↑ Zabrze - Ulica Padlewskiego Zygmunta, gen. - stare zdjęcia, mapa, fotopolska.eu [dostęp 2022-08-19].
  18. ↑ Generała Zygmunta Padlewskiego · 07-410 Ostrołęka, Polska, Generała Zygmunta Padlewskiego · 07-410 Ostrołęka, Polska [dostęp 2022-09-25].
  19. ↑ Naruszewo - SP Radzyminek, www.naruszewo.pl [dostęp 2022-08-19].
  20. ↑ Nasz Patron, padlewski [dostęp 2022-08-19] (pol.).
  21. ↑ Patron Szkoły, spnadroz.pl [dostęp 2022-08-19] (pol.).
  22. ↑ Biuletyn Informacji Publicznej - Urząd Gminy w Regiminie - Szkoły podstawowe - Szkoła Podstawowa im. Zygmunta Padlewskiego w Zeńboku, bip.regimin.pl [dostęp 2022-08-19].
  23. ↑ Zespół Szkolno-Przedszkolny z Oddziałami Integracyjnymi w Kampinosie, Kampinos ul. Szkolna 5, Kampinos (2022), www.schoolandcollegelistings.com [dostęp 2022-08-19].

Bibliografia

  • Karbowski W., Zygmunt Padlewski 1835-1863, Warszawa 1969.
  • Krajewski M., Powstanie styczniowe między Skrwą a Drwęcą, Włocławek 1994.
  • Krajewski M., Z krwi waszej posiew wolności, Rypin 2013.

Linki zewnętrzne

Tymczasowy Rząd Narodowy

Coat of arms of the January Uprising.svg

Media użyte na tej stronie

Zygmunt Padlewski Myszyniec.jpg
Autor: Maria Weronika Kmoch, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tablica powstała w ramach projektu unijnego realizowanego przez samorząd miasta Myszyniec i Zespół Szkół Powiatowych w Myszyńcu, została odsłonięta 30 czerwca 2014
Tablica Zygmunta Padlewskiego w Płocku.jpg
Pamiątkowa tablica Zygmunta Padlewskiego w Płocku.
Coat of arms of the January Uprising.svg
Herb z okresu powstania styczniowego (1863)